Zwilazkowiec Alliancer, February 05, 1956

              S3
£p?r wgt & fjąsjjjafcf hmM}-fi- i -- &jwpj 'w''''ł'rW'S li wj
l—1tJWlp
-- v'"?r - V' A fjucjnLf "i"!' £' 'Jt s '
CPJSltSlSf7aHM
DODATEK i-- !
D ZI At
naukowy dla
popularno" kobiet dzieci
i
lMiLKurlLjrJŁ-- L ww yu imT mi 7r— 7 "-—-- — „„„„ Ł i """infuiriratiiO-gfciiMUnfl- - -- _________ M--iwL:--
j'f_ literacki
——— Sekcja Druga "ZWIĄZKOWIEC" LUTY (FEBRUARY) 5 — 1956 NR 5 Second Section
'czytelników
!_
DR WIKTOR TUREK -
W pierwszj-- m artykule (z 1 stycz-nia
br) że główną
uwagę poświęcimy w naszym szki-cu
zagadnieniu materiałów źródło-wjc- h
na których winny się oprzeć
studia nad" historią Kazimierza
Gzowskiego Pośród tych materia-ió- w
dzisiaj wyod-rębnić
szczególną grupę na jaką
składają si? prace samego Gzow-skfeg- o
ogłoszone drukiem W ten
sposób niniejszy artykuł przetwo-rzy
się w próbę biografii _druków
kanadyjskich składających się na
Polonica ogłoszone przez czy przy
współpracy naszego bohatera W
tjm też znaczeniu niezależnie od
swojego charakteru listy materiał-ów
do badań nad historią Gzow-skieg- o
niniejsze zestawienie bę
dzie mogło służyć jako przyczynek
do dzieła którego brak daje się
dotklhue odczuwać na każdym po- -
lu badań nad przeszłością polską
w tym kraju i do którego prędzej
czy później będą musieli zabrać
się historycy polscy w Kanadzie
a mianowicie rejestru kanadyj-skich
pozycji bibliograficzny eh
noszących polski charakter t zn
pisanjch przez autorów polskiego
pochodzenia albo ogłoszonych po
polsku albo sprawy polskie mają-cjc- h
za temat "W takim rejestrze
książki i broszury ogłoszone przez
Gzowskiego zajmą ważne miejsce
nie tyle dla ich liczebności ile ze
względu na wagę gatunkową po-ważnj- ch
studiów technicznych i na
ich historyczną wymowę
druków polskich w tym
kraju Pozatem jednakowoż stano-wią
one oczywiście pierwszorzęd-nej
wartości materiał informacyj-ny
o samym ich autorze i kolejach
jego życia
Nie"jcst rzeczą łatwą wyłowić 'z
powodzi druków kanadyjskich dru-giej
połowy ub wieku te pozycje
który cli autorstwp można przypi-sać
Gzowskiemu jeżeli badzacz
posługuje się wyłącznie istniejący-mi
opracowaniami bibliograficzn-ymi
Pomijając już fakt że nie
nia ogólnej bibliografii kanadyj-skiej
za okres w którym pozycje
te się ukazały trzeba stwierdzić
że większość prac Gzowskiego uka-zała
się w takiej formie że biblio-- '
graficznie łatwo mogły być zarejes-trowane
jako druki pochodzące
od inego autora albo jako pozycje
wymagające odnotowania raczej
pod ii tytułami niż pod nazwi-skiem
osoby odpowiedzialnej za ich
treść Pozostawało to w związku z
faktem że niemal wszystkie prace
Gzowskiego stanowiły raporty tech-nicznej
natury przedkładane bądź
rządowi bądź prywatnym firmom
óre z kolei ogłaszały je w swoich
publikacjach albo w wydawnict-wach
traktowanych przez biblio-grafów
jako wydawnictwa tych in-stjtu-cji
a nie jako dzieła indywi-dualnego
autora Nie posiadając
zatem opracowań
jakiekolwiek dru-- ?' Gz°uskiego badacz zmuszony Jest do żmudnej pracy przegląda-nia
wielkiej ilości wydawnictw ka-nadyjskich
za drugą połowę XIX
w-
- Przy czym dużą pomocą mogą m" służyć wzmianki o pracach
msKiego napotykane w jego
biografiaeh Stosując tę metodę
wołaliśmy wynotować wymienione
Poniżej pozycje bibliograficzne
liczenie nasze nie mnżn uml--
uchodzić za
: '"UiC1 Bzowskiego ponieważ
nie obejmuje cno prae włączonych
rządowe wydawnictwa ciągłe
skeosnatoynnaulacPjeapersz)naannei tepżoddrobnnieaj-zzwK-ąn sprawozdań nie posiadają-1- 1 "modzielriej formy
I jakkolwiek sprawo-"ni- a
Gzowskiego ogłoszone w
rządowych wzglę--" w innych publikacjach zbio-r°yc- h dostarczają Sp0ro materia-- ™ na temat "zadziwiająco różno-™n- ej aktywności polskiego inży- - Ł '°Sta-ł-y
'nie składoanjeącetutasiJę Pnoamitnoięteco
tr?ktować jako
Polonica kanadyjskie")
2nan"m nam
oroaurGazowosgkłioesgzoona 'jewst 18n4i8ewrielkaw
-- jUnie zawierająca sprawo-£- e
autorf i dn w września
firm1!" Z jeg0 insPekcji kopalń
pry-5- ) W owvm ~c-- „ fii5: r ——" po rezy--
m=7ermai wuzsołwużsbkiieegorzązdowfuenjkci—i inżzva-- --
sajmowac się technicznymi
s mm%i
Najstarsze Polonicum Ontaryjskie
podkreśliliśmy
pragnęlibyśmy
najwcze-śniejszych
bibliograficznych
zmieniających
wyczerpujący-obra- z
biblio-jraliczn- ej
dawmętwach
S£IM!f
kilaJnarSZi'I&
m
pracami konsultacyjnymi prowa-dzonymi
na własną rękę jakimi
zresztą i poprzednio dorywczo się
zajmował Należał on do zarządu
wspomnianej firmy kopalnianej
będąc jednym z jej dyrektorów
względnie administratorów (trus-tees- )
i w lipcu 1848 zlecono mu
przeprowadzenie technicznego prze-glądu
kopalń i przedłożenie o_pinii
na temat waiunków eksploatacji
opłacalności i niezbędnych ulep-szeń
jakieby w urządzeniach tech-nicznych
należało przeprowadzić
Tekst rapoitu poprzedzony jest
listem wprowadzającym prezyden-ta
firmy G S Tiffany z którego
polecenia raport Gzowskiego zo-stał
ogłoszony drukiem Chociaż
treść sprawozdania jest interesują-ca
jako że na niej podobnie jak
i na treści innych raportów tech- -
nicznych Gzowskiego budowała się
reputacja tego polskiego imigran-ta
jako jednego z najznakomit-szych
inżynierów na północno-amerykańskim
kontynencie") to
jednak nic ona nas tutaj intere-suje
lecz okoliczność że omawia-na
broszurka stanowi o ile nam
wiadomo pierwszy druk polskiego
autora ogłosiony na terenie dzi-siejszego
Ontario najstarsze onta-ryjskie
Polonicum Nie jest ró-wnież
wykluczone że rozprawka
Gzowskiego stanowi najstarszy
druk ogłoszony przez polaka w
zasięgu ogólno-kanadyjski- m jak-kolwiek
to ostatnie przypuszczenie
niedostatecznie udokumentow ane
wymagałoby jeszcze sprawdzenia
Dalszym kolejno dziełem Gzow-skiego
jest inny jego raport ogło-szony
w 1849 r na temat ulepszeń
na kanale administrowanym przez
firmę Desjardins Canal Compa-ny1)
Również i tutaj Gzowski
działał w charakterze eksperta
który na zlecenie firmy przepro
wadził w r 1846 techniczną inspek
cję kanału i wypowiedział opinię
co do niezbędnych zmian w jego
urządzeniach
Następną pozycję stanowi list
otwarty firmy "C S Gzowski and
Co" do obywateli m Toronto
ogłoszony w 1855 r:') w sprawie
kontraktu na budowę t zw Espla-nad- y
wzdłuż brzegu jeziora onta-ryjskieg- o
Kontrakt ten powierzo-ny
w 1853 r do wykonania firmie
Gzowski i Ska został jednostron-nie
zerwany przez miasto w 1855
r rzekoirio z powodu nadużyć i ko-rupcji
po stionic kontraktorów W
liście otwartym firma broni się
przed stawianymi jej zarzutami
i przedstawia techniczne i finanso-we
warunki wykonywania kontrak-tu
którego koszt ustalony został
przy podpisywaniu na łączną sumę
£150000 Nie schodząc w szcze-góły
tego Skomplikowanego sporu
między firmą i miastem który
ostatecznie 'załatwiony został polu-bownie
i nie wpłynął ujemnie na
opinię o osobistej uczciwości Gzow-skiego
musimy stwierdzić że nie
mamy pewności co do lego czy
treść listu wyszła spod pióra sa-mego
Gzowskiego czy też jednego
z jego biegłych w tego rodzaju
kontrowersjach handlowo-politycz-nyc- h
spólników W każdym razie
ponieważ kontrakt był wykonywa-ny
pod osobistym technicznym kie
rownictwem Gzowskiego który je-dyny
pośród czterech spólników
miał wykształcenie i doświadczenie
techniczne mamy podstawę przy--
nuszczeć że przynajmniej tech
niczne argumenty broszury opraco
wane zostały przez polskiego inży
niera który w związku z tym musi
uchodzić przynajmniej za jej
współautora
Największą i najbardziej znaną
drukowaną piacą Gzowskiego jest
jego książka o budowie Interna-tional
Bridge nad rzeką Niagara
ogłoszona w Toronto w 1873 r
niemal jednocześnie z oddaniem
mostu do ruchu kolejowego-- ) Wy-dana
w bogatej szacie typograficz-nej
starannie oprawiona i zaopa-trzona
w liczne tablice z rysunka-mi
technicznymi książka ta zosta-ła
przez autora licznie rozesłana
różnym osobistościom świata bry-tyjskiego
i amerykańskiego (otrzy-mała
ją również królowa Wiktoria
która z czasem nabrała dużej sym-patii
dla osobistych zalet naszego
bohatera) prasie instytucjom in-żynierskim
towarzystwom kolejo-wym
i zakładom naukowym i wal-nie
przyczyniła sie do ugruntowa-nia
międzynarodowego rozgłosu
Gzowskiego jako wybitnego inży- -
UJimera i imaj również nie mamy
pewności czy całość książki może
my przypisać Gzowskiemu który
będąc w okresie budowy mostu
ogromnie zajęty mógł przynaj-mniej
jeśli idzie o szczegóły tech-niczne
i wykonywanie rysunków
posługiwać się pomocą swojego
biura technicznego i personelu in-żynierskiego
firmy International
Bridge Company dla której Gzow
ski pracował jako kontraktor
Wszystko jednak przemawia za
tern że tak jak sama budowa mo
stu została słusznie przypisana w
głównej mierze zasługom Gzow-skiego
względnie jego niezwykłym
talentom administracyjnym i tech-nicznym
tak i główne i najważ-niejsze
części omawianej książki
muszą uchodzić za dzieło jego au-torstwa")
Ostatnia drukowana praca Gzow-skiego
pochodzi z r 1890 i wydana
została w Montrealu przez Cana-dia- n
Sociefy of Civil Enginers w
postaci adresu odczytanego przez
Gzowskiego jako prezesa tego To-warzystwa
na posiedzeniu z dnia
23 stycznia 1890 r") Mała ta bro-szurka
jest dla biografa jej autora
może najcenniejsza ze wszystkich
jego prac ponieważ poza ustępa-mi
poświęconymi działalności za-wodowej
Towarzystwa uwagom
natury czysto technicznej miesz-czą
się w niej interesujące wspo- mnienia autora z okresu kiedy
niemal 50 lat wcześniej rozpoczy- nał on swoją karierę inżynierską
na terenie Kanady
Jak zaznaczyłem 'na wstępie ni-niejsza
lista nie może być uważa-na
za wyczerpujące wyliczenie dru-kowanych
prac Gzowskiego Sta-nowi
ona jednak pełne zestawienie
tych jego prac które jako samo-dzielne
pozycje bibliograficzne po- winny uchodzić za Polonica kana-dyjskie
bezsprzecznego (pełnego
czy częściowego) autorstwa Gzow-skiego
i) Z tego' powodu nic motany utączjć
dtchłaoenenjMaspoznetjfrclaiRslteypaonrbdtrfoosfKzuinfrhygestozCno1m8s5me1cltłirtoenc wooynf tshter Canmaadpaa) Grgadnzdie T(sriurnk11)Ramlliweśacyi (siice
sprawozdanie Gzowskiego z 25 lutego
1351 z przeglądu technicznego dokona-nego
dla ustalenia najodpowiedniejszej
trasy pod budowę odcinka linii kol
między Montrealem Kingston Nie
uwzględniamy tei broszury która wy- -
szia w Montrealu w 1852 r p t The
Saint Lawrence and Atlantic Rallróad
Company gdzie (str 12-- 15) mieści się
spraw ozu jnic Gzowskiego Jako naczel-nego
dj rektora wspomnianego towa-rzystwa
kolejowego z powierzonego mu nadania zbadania tcrenowjch możliwo
ści przed jgniccla linii przez pewne
okręgi których ludność domagała się
dostępu do kolek Me uwzględniany
clale'j (Jrtiku rządowego ogłoszonego w Ottawie w r 1873 p t Report on Bay
Verte Canal submitted as supplemcn-tar- y
annuaj report of the Minister of
Public Works gdzie tznajdują się trzy
sprawozdania Jedno memorandum
opracowane wspólnie przez Czowsklego
1 innego lnzjniera S Kcerera oraz
jedno sprawozdanie i jedno memoran-dum
opracowane przez samego Kecfe-r- a ale indorsowane opiniami Czow-skieg- o
Nie raoa wreszcie uchodzić za
pracę Gzowskiego inna broszura wy- mieniająca jego nazwisko na stronie
tjtuloucj a mianowicie wjdana w r
1859 16-stronico- wa rozprawka p 1
Copy of deed of trust The Chicago
Detroit and Ca"nada Grand Trunk Junc-tio- n Railroad Company — to C S
Gzowski and Thomas Galt Zawiera ona
tekst kontraktu o powierniczy zastaw
z 29 września 1859 opracowanego pra-wdopodobnie
przez adwokata towarzy-stwa
kolejowego które zabiegając o
znaczna pożjczkę musiało swój mają-tek
oddać w zastaw dla którego wjko- - njwanla Gzowski 1 Galt wyznaczeni zo-stali
powiernikami Broszura Interesuje
o tile ze świadczy o szerokim zasięgu
powiązań finansowych naszego bohate-ra
I o zaufaniu jakim się ciesz}! u
magnatów kolejowych kanadjsko-ame-r- j
kańskich
2) Report of C S Gzowski Esq ap-polnt- ed
to examine and report upon
mines of the Upper Canada Mining
Company on Lakę Huron Hamilton
C W Prlnted at the Spcctator Office
1848 (17 (str)
Z) Taką opinię o Gzousklm przekazy-wał
do Londnu gen gubernator Lord
rufferin w liście swym do ministra ko-lonii
Lorda Carnarvóna z 7 maja 1874
( "Col Gzowski ęnjojs the reputation
of being one of the abicst and most
successful englneera on this conti-nent"- „) List ten ogłoszony został w
świeżo wydanym tomie korespondencji
"Dufferin Carnarvon C&rrespon-denc- e
leZ-W- J" Toronto 1935 dgło-szon- m
przez The Champlain Soclcty
(str 41-- 2)
t) Detalled accounts and generał ib-ttra- ct
of the affalres of the Oes]rdins 3
Canal Company from 1831 to 1843 in-cluii-ve
wiłh a table of exports and
imperti for the last ten years Also the
reports of C S Gzowski and the Board
of Dlrectors Dundas Prjntcd by the
order of the President and Board of
Dlrectors January 1C49 (30 str 1 1
tabl1 Kaport Gzowskieso mieści' się na
str 21—26 1 noI datę: Toronto 23 9
1S4G
3) The Etplanade contract Letter
from G S Gzowski and Company to
fhe citizens of Toronto Toronto (April
17 1855) "(Sstr)
C) Dticription of the International
- r -
"KULTURA"
Omawialiśmy niedawno odgłosy
krytyczne jakie wywołała inicja-tywa
"Kultury" zaproszenia 48-mi- u
sygnatariuszy odezwy krajowej
nawołującej emigracje polską do
powrotu i zastanawialiśmy się nad
pobudkami którymi kierowali sie
autorzy zaproszenia — zespół re
dakcyjny "Kultury" Dociekania
nasze miały z konieczności charak
ter spekulacji umysłowej ponie-waż
z tekstu odezwy opublikowa-nej
na łamach paryskiego mie-sięcznika
nie wynikała jasno jej
motywacja — co było właśnie przy-czyną
tylu nieporozumień w sfe-rach
emigracyjnych Analizując
argumenty krytyków "Kultury"
staraliśmy się uwypuklić zastrze-żenia
które nasuwała forma odpo-wiedzi
na apel 48miu Nie nego
waliśmy jednak zasadniczo samej
idei przeprowadzenia tozmów z
przedstawicielami Kraju — nicza- -
leżnie od doboru personalnego
wydelegowanej "ewentualnie przez
w ladze warszawskie ekipy Jeżeli
gdzie się pomyliliśmy to w pizy-pisywani- u
grupie "Kultury" zbyt
niego makiawelizmu co nie zna-czy
jednak żeby w Maisons Laf-fi(t-e
nie noszono się z zamiaicm
oddziaływania na opinię krajową
Wobec czytelników "Związkow-ca"
poczuwamy się do obowiązku
powrócenia do tej sprawy ponie-waż
zagadka śmiałego wystąpienia
"Kultury" została autorytatywnie
wyjaśniona przez Juliusza Miero
szewskiego) czołowego publicystę
tego 'czasopisma Zabierając głos
w numerze styczniowym "Kultury"
Mieroszcwski wyjaśnia nieznane
publiczności motywy autorów listu
do 48-mi- u (i przy sposobności ioz-praw- ia
sj? z metodami polemicz-nymi
niektórych bardziej gorli-wych
w staniu na straży czystości
emigracyjnej ortodoksji krytyków
iNie o polemikjf-osobist- e nam je
dnak chodzi i nawet'nic o stanowi
sko zespołu "Kultury" w tej czy
innej konkretnej -- prawię Artykuł
Microszewskiego zasługuje na uwa-gę
'dlatego że autor omawia zaga-dnienia
pTzekraczające swoją do-niosłością
bezpośredni powód spo-ru
Należy lu sidsune'k 'emigracji
do Kraju rozróżnienie między
maksymalnymi celami" polityki
emigracyjnej a doraźnym intere-sem
społeczeństwa krajowego i
wreszcie kwestia zatrważającego
konformizmu emigracji który kry-je
w sobie niebezpipczeństwo wy-paczenia
istotnej treści antykomu-nizm- u
Oddajmy jednak głos Mieroszew-sk'iem- u
który "wykłada karty na
stół" z otwartością nie pozostawia-jącą
nic do życzenia Wypowiedzi
jego nie będziemy mogli przyto-- j
czyc w całości ze względu na jej
długość zacytujemy jednak cie-kawsze
fragmenty opuszczając zaś
rzeczy mniej istotne
"Rozpocznijmy naszą analizę od
poglądu na Kraj" pisze len śmiały
publicysta "gdyż niewątpliwie to
jest problem najważniejszy Po-gląd
na Kraj można budować na
różnych przesłankach W naszym
zrozumieniu "polityka' na Kraj"
jest pojęciem szerszym niż poli-tyka
niepodległości Dążenie do
poprawy sytuacji w Polsce w ra-mach
obecnego ustroju może nie
byc w pełnym tego słowa znaczeniu
akcją niepodległościową jest je
dnak: polityka na Kraj"
"Nasi oponenci przez politykę
niepodległościową rozumieją po- wstanie w: Polsce warunków które
umożliwiłyby im realizację ich po- litycznych planów programów
Bridge consłructed over the Niagara
Rlver netr fort Erie Canada and Buf-falo
US of America Toronto Copp
Clark and Co 1873 (65 str 21 tabł)
7) Cennjm uzupenlcniem wiadomości
o historii budowy mostu International
Bridge I o trudno&cldch jakie przy tm
uiciklm dziele musiał Gzowski pokony-waj
mogą służyć obszerny referat
Gzowskiego" odezjtany przez niego na
posiedzeniach Insi} tulu Kanadyjskiego
dn 14 12 1878 22 2 1873 znajdu-jący
się w maszynopisie w Archiwach
prowlncjonaln) eh w Toronto a także
'pr3iwe opisy otwarcia mostu w dniu
listopada 1873 (ogłoszone przez "Buf-falo
Express" "The Mail" "Daily Glo- -
bc""l Inne dzienniki) gdzie podane" sa
teksty przemówień wy gloszon) eh przy
tej okazji (przez Gzowskiego i lnnjch)
dobrze nainietlające rolę Gzowskiego
pracach zulązanch z budowę mo-stu
) Address by Col Gzowski ADC
president of the Canadian Society of
Clvit Engineers for the year l£t de-liyer- td
on the 23 January IJ?0 By per-mlssi- on
of tbe Councii Eicerpt jninutes
of the Transactions of "the Society
Montreal Prlnted for the Society by
John Loell and Son 18&0 {17 strj
r " i' J — ' ' - ' a?jf ~ r iu „rM IaA J„ - ~i J „-- _ t-- j J T- - a '-- v fRLV
WYKŁADA KARTY M STÓŁ
i ambicji Wszystko Inne określają
jako "zejście z platformy niepo-dległościowej"
"Zespół "Kultury wychodzi z in
nych założeń Sądzimy że jedy
nym kryterium w tej sprawie są
interesy Kraju" — Jak jednak ro-zumieć
interesy Kraju? Według
Microszewskiego pod to pojęcie
podpada każda poprawa sytuacji w
Kraju każde zmniejszenie nacisku
reżymu komunistycznego na społe-czeństwo
polskie — "Uważamy
że choć przy wi ocenie Polsce nie-podległości
jest naczelnym celem
polskiej polityki nie jest jednak
tej polityki celem jedynym I to
jest punkt pierwszy w którym
giupa 'Kulimy' różni się zasadni-czo
od poglądów t zw emigracyj-nych
kół oficjalnych"
"Stoimy na stanowisku że nasz
obowiązek nie wyczerpuje się w
przypominaniu światu spiawy
uwolnienia Polski lecz że naszym
zadaniem jest również — w miarę
możliwości — wysuwać inicjatywy
zmierzające do częściowej poprawy
obecnej sytuacji krajowej jak ró
wnież wpływać na kształtowanie
się opinii i poglądów w Fblśce"
W tym ostatnim punkcie już
mieści się istotny motyw zaprosze
nia 48-mi- u sygnataiiuszy odezwy
krajowej na rozmowy w Maisons
Laffittc Posłuchajmy jednak co
mówi na ten temat Mieioszewski
L-lńi- M iWińnn' In! -- :„ 'V lJ"at v llJ "' '"'""- -
iunia zasługujące na szczególną
uwagę
"Po pieiwsze rozmawiać moz- -
Radwan Wraca Ha
Stanisław Radwan
Światowej sławy siłacz polski
"Król żelaza i siły" Stanisław
Radwan po podpisaniu kontraktu
n Janem Trzcinskim z liunalo
NY' — wrata znów na arenę spoi-tow- ą
W Kanadzie Radwan wystą-pi'
w miesiącach wiosennych i let-nich
w Toronto Hamilton Mon-treal
Windsor St Catharines
Jiranlford Oshawa w drugiej tu-rze
— Winnipeg Rfgina Kdmon-to- n
Calgary Vancouver Termin
dla drugiej tury nie został jeszcze
ustalony
Każdy program Radwana to
dwie "bite" godziny zdumienia po-dziwu
zachwytu Radwan bowiem
z łatwością gnie grube sztaby że-lazne
przegryza calowej grubości
gwoździe rozdziera blachę jak tek-turę
podnosi jedną ręką sześciu
mężczyzn rozbija kułakiem olbrzy-mie
kamienie łamie w palcach
monety jak August Mocny król
polski — słowem fenomen siły
Człowjek własnym oczom wierzyć
nic może że to możliwe że czło-wiek"
na nrawde może być taki sil- -
ny7 Widzowi zdaje się że znalazł]
bajkami z dzieciństwa z wszystki-mi
'rycerzami" mocarzami których
widziała wyobraźnia dziecka
Staszek -- Radwan zwraca na
jako niezwykłe dziecko
vrYn- -
„htm w nn-- l
dziei że wyciśnie wieiej ulubione- -
smakołvku W dwunastym roku
życia poanosif juz icm uu"
rosłego człowiCKa ponaa giowę a
w osiemnastym rozpoczyna sport i
na dobre w krakowskich klubach
"AVisła" i "Lechia"
Wstępując w ślady swego
jaciela powierniKa oyszKa
ganiewicza Staszek Radwan w
na zawoaatn zapasni- -
czvch w Budapeszcie zdobywa mi- -
stfzostwo wiata którego mu
do tej pory nieodebrał Wojna
A ii
I '
i
'
I
i ' n „ - — — - — — — — —
—
-
"
i
l
i
—
"
'
-
1
I
„ _ "
-
--'
i
i
i
'
li
1: -
i
: i
„ „
i i r
_
1
-
-
'
na z każdym pos warunkiem że
rozmowa odbywa się w wolnym
kraju Po drugie — sam fakt roz-mowy
ani o niczym nie świadczy
Jani niczego nie przesądza"
"Jakie są możliwości? leżeli za-proszenie
zostanie odrzucone re-żym
się skdmpiomittije Byłoby
wówczas oczywiste że reżym oba-wia
się iż sygnatariusze w pry-watnej
rozmowie zajmą stanowi-sko
odmienne oficjalnej
apelu"
"Jeżeli kilku czy kilkunastu sy-gnatariuszy
przyjedzie — przepro-wadzimy
z nimi lozmowy które w
każdym wypadku rzucą wielo no-wego
światła na sytuację w Kraju
Rozmowy będą cennym źródłem
informacji nawet wówczas jeżeli
się okaże że przyjechała specjal-nie
dobrana ekipa zdecydowana
nic odstąpić na milimetr od in-strukcji
swoich mocodawców Roz-szyfrowanie
tych intencji argu-mentacja
naszych gości ich odpo
wiedzi na Serię konkretnych pytań
1 klórt za1ai"i' ~ wszystko lo do
staiczy tpierwszoivędnego mateiia- -
łu orientacyjnego którego — je-żeli
chodzi o Kiaj — nigdy nic
jesl dosyć"
"Dyskusja nie jest nigdy pozy-cj'- ą
straconą W zetknięciu osobi-stym
trudno jest szeimówać sloga-nami
— baidziej że nie za-leży'
'nain (ną pozorach' a la "duch
Genewy" lecz na faktach i argu-mentach
będących faktów logiczną
konsekwencją'1
"Jeśli ogóle dotej lozmowy
ArencSportbwą
"Król żelaza i siły"
dnak przerywa triumfalny pochód
spoitowy "króla ?elaa i siły" Rad-wan
dostaje się jako -- marynarz
Polskiej Marynat ki Wojennej do
niewoli niemieckiej gdzie dieli
los polskich jeńców Wojennych
i więźniów obozów koncentracyj-nych
do 7akońccnia wojny odrzu-cijącw- z
pogardą kuszące propozy- cje Niemców a nawet samego si-łacza
niemieckiego Maxa Sclime-ling- a
t— otrzymania wolności za
występowania w barwach hit-lerow{ki- ch Niemiec
Po 'uwolnieniu mimo wycieńcze-nia
propdzi zwycięskie tourne
na "Trzech kontynentach" — w
Europie Azji i Afryce budząc
wszędzie' podziw i entuzjazm" dla
swych' "slalowychmuskułów"
W przyjechał na stałe
cło Stanów Zjednoczonych ale tu
nieszczęśliwy wypadek- - niepowo-dzenia
osobiste piciwsze trudności
i zwykła nieuczciwość ludzka unie-moźliwiły- mu pełną karierę spór-tpwąTtadwa- n'
idzie do 'stalowni w
'CIeveland~Ohio 'abyzarobić na
życie- - Występy jego są-rzadk-ie
sporadyczne Dochód"'zw"icks'zoci
ty cif iwyslepó w1 przeznacza ' w'ćało-śc- l
na 'dobroczynne 'świato-we
sj5ołecznc jaksiefoly polskie
w Europie polio- - ilpdarzy' jednak
l'MWUtivłcju iUdiuuia uiysia
za estrada?
Dzięki1 inicjatywie p Trzcińskie-go
lourne Radwana zaoewnio
ne Badzie to niewątpliwie wielkie
wydarzenie- - sportowe i mogłoby
iic jiiy mc mniejszym wygarną
niem'propa'gandowymi Dla wszyst-kich
ludzi pod każdą długością
i szerokością geograficzną Radwan
jestfenomenem dla Polaków
jt-si-juiy-jio
iytcj — i--
o-lakiem
Miejscowości ii datywystępow-- — patrz' ogłoszenie
'V7%t7VirT wieiKim lourne poaianacnirva-- w ósmym życia kiedy ip je-1- - Vi}IvuiiL-- i iaiko z cukrem rozp aszczył rna'? J?L??£y _ V _'
lrau-mi- a łv7iMk(
rgo
jeuuit
przy'
yy już
1930 TOKU
nikt
je--
irj?i
od linii
tym
x'v
cenę
1047 roku
cele
iest
siły
miisuic
dzic
dojdzie nie jest istotne co nasi
goście napiszą o nas w prasie kra-jow- ej
Istotne jest co z tych roz-'mó- w
wyniosą i wywiozą z sobą do
kraju Osobisty kontakt człowieka
z człowiekiem nic mija nigdy bez
śladu''
"Nie można wykluczyć że przy-jedzie
kilku ludzi którzy zechcą w
czterfcch ścianach naszej redakcji
mówić względnie szczerze- - Oczywi-ście
ten' typ tozmowy byłby naj-cenniejszy"
Reasumując swoje wywody Mie-roszcwski
ujmuje stosunek zespo-łu
"Kultury" do Kraju w dwóch
'punktach:
"1 Jesteśmy za pełnym wyzwo-leniem
niepodległością i rzetelną
'demokracją — nie odrzucamy je-dnak
rozwiązań połowicznych jak
I # np neutraltzm W imię pełnej
wolności nie odrzucamy pół-wol-noś- ci rv Imieniu tych którzy od
lat lC-st- u pozbawieni są y ogóle
'wolności''
"2 Reprezentujemy pogląd że
przedmiotem polityki na Kraj j'cst
nie tylko cel kardynalny to jc'st
niepodległość lecz lównież bieżą-ca
sytuacja w Polsce Nie jesteśmy
zwolennikami poglądu — któremu
więcej hołduje polityków' lia cml-- '
gracji niż śię sądzi — że im
gorzej tym lepiej"
# # #
Gdybyśmy tćraz posta'wili pyta-nie
które poruszyliśmy w naszym
poprzednim artykule z "racji potę-pienia
inicjatywy "Kultury" pnrcz
Egzekutywę Zjednoczenia miano-wicie
kto ma prawo przemawiania
W' linieniu emigracji lub — prze-suwając
punkt ciężkości vi 'inną
strony — kto nie ma moralnego
tytułu reprezentowania 'emigracji
io odpowiedź znajdziemy w 'nastę-pującym
ustępie' MicioS7CwskTcgo
Podajemy go bez 'komentarza hic
możemy się jednak powstrzymać
od zwrócenia uwagi czytelników
na zbieżność postawy autora zPop]-ni- ą
której daliśmy niedawno wy-raz
na łamach "Związkowca"!
"Jeżeli chodzi o politykę eml- -
giacyjną odrzucamy jako koncep-cje
zbankrutowane zarówrnb lega-lizm
w wydaniu p" A 'Zaleskiego
Jak i legalizm w wydaniu 'partii
historyczny cli Odmawiamy tak je-dnym
jak i drugim prawa repre-zentowania
społeczeństwa emigra
cyjnego oraz odmawiamy im mo-ralneg- oi
tytułu domagania się pie-niędzy
z tytułu reprezentacji "pań-stwa
na emigracji" Mandat tak
jednych jak i drugich jest fikcją"!
"Domagamy się praworządności
to jest oparcia reprezentacji poli'
tycznej i Skarbu Narodowego c
zasadę wyborów"
"Nie mamy nic przeciwko par-tiom
politycznym pod warunkiem
jednak że ich tytuł reprezentacyj-ny
wywodzić się będzie z woli
współcześnie żyjących wyborców
a nie z legatu nieboszczyków Zau-fania
społeczeństwa nie można
dziedziczyć ani przejmować w ra-mach
"histoiycznej schedy"
Brak miejsca nie pozwala nam
na omówienie uwag Microszew-skiego
na temat kolizji między in-teresem
Kraju a interesem partii
emigracyjnych zwłaszcza partii
prawicowych „którym częściowe tyl-ko
zliberalizowanie sytuacji w
w Kraju — bez odzyskania pełnej
niepodległości — zamknęłoby drogę
powrotu Ważnicjsym wydaje nam
się ostrzeżenie Microszewskiego
przeciwko niebezpieczeństwom kon-formizmu
myśli emigracyjnej
przeciwko nietolerancji samozwań-czych
przywódców i "ideologów"
Panowie ci pisze Mieroszcwski
traktują wszelkie odchylenia od
pionu politycznego przez nich re-prezentowanego
jako "zejście z
platformy niepodległości"
"Nasi rodzimi prawicowcy wy-kazują
niebezpieczną tendencję 'do
wyświęcania antykomunizmu do
rangi reakcyjnej antyiiberalnej
doktryny W swej ciasnocie ci pa-nowie
nie zdają sobie sprawy źc
w gruncie rzeczy są niepomiernie
bardziej bliscy komunizmu niżj
liberałowie z "Kultury"
"Ho cóż jest treścią antykomu-nizmu?
Treścią antykomunizmu
jesl tylko i wyłącznie obrona wol-ności
i demokracji Jeżeli dla woi:
ności wybór rrflałby tylko dotyczyć
graba'rzy — to znaczy alternatywy
czy ma ona spocząć w! grobie usy-panym
przez komunistów czy przez
faszystów — walka i opór stra-ciłyby
wszelki sens treść i zna-czenf- e"
'?"
lii 'SfeE
" lii
: iii
U'
f I
!kJ
§p