Zwilazkowiec Alliancer, May 31, 1967

              ri: — =
Hanusi fet!j§2&tyn@wii
- przedhistorycz- - r-a"-
ch
rtarsit-- n bałtckl był ce--
_ zuuumiiui r-cnPł-eni
ŹCcsi t0 s'ojej Piekności
_u„łii Pn7a tTni
L-nfc-
Ci o"'""1"- - " -
vy rzeczywisty™1 pf- -
biirsztynovi wiaiiius" uia- - K i lecznicze
bursztynu bałtyckie-'iczion- o
j-
- z
v egipskich i
„Wh Erobach królewskich
'ruez hiszpańskich ja- -
'-
-cb cre bjł zamiesz5va"
ckre£ie kamienia lupane- -
biblijnego miasta
Kjpc z
„ 'którego śladów jedni
holodz szukaj? u ujsLid
rKUiwiru a aroazy w
imm injp rtaisiai "- - =- hxnej -
masto Tunis ) juz przeu
wiekami handlo-- "
-}--
nes'fC'U"burztynem sprowadzanym
1 Diniu Miasta śródziem- -
nMpniam hłv w
r-- w? ""w-- "' -- -
n bałtycki w pozmej- -
- okre=ie przez urehuw i
yja3 a następnie przez
nch kupców rzymsMcn
ń-siace-m
lat bliski Wschód
j tan zaMipwać bursztyn
Bałtykiem ODywając mc
be? pośredników o czym
jdcą dobitnie liczne i bo- -
znaleziska nad nałtyKiem
:et kufijhich i arabskich z
M nicku
nem ou ui-mh--
stuleci bursztyn bałtycki
JmyJje w KierunKu pumumu- -
Ł zachodnim ponianiowo- -
bodnim
ra-lo-na
handlu Dursziynem
-- ckim liczy sobie według
udanych przez nas dowo- -
co najmniej kilkanaście
jej lat ale jest to znikomy
?s czasu jczen porówna go
wiekiem samefo burszty- -
W'""Ł ktor powstał w okresie
i!ogcznjm umiejscowionym
czaie przez uczonych na co
imej kilkanaście muiunuw
wstecz
Ticmv wszyscy ze bursztyn
'kamieniała żywica drzew
ach które rosły w okresie
bdlodoucowym W eocenie
i gdzie dzisiaj lozlewa swoie
południowy Bałtyk były
jiklne lasy składające Me
fcsln paprociowcow wawrzy- -
tui bardzo żywicznych
ertmi Lasy te rozciągały się
przestrzeni około 600 km od
Skudli na zachodzie aż do
w gdzie? Franek
wew nie spierze
ae]
1
Półwyspu Sambijskiego na
wschodzie Owe świerki tropi-kalne
(picea succinifera) wy-dzielały-
żywice bardzo obficie
i wielkie żywiczne łzy kapiąc z
gałęzi zalewały nieraz istoty
żyjące: przeróżne owady a na-wet
jaszczurki Poza tym w
bursztynie zachowały się szcząt
ki roilin piórka ptasie itd Dzie--'
ki tym reliktom uczeni dowie-dzieli
się o charakterze przed-lodowcowy- ch
lasów i naliczyli
aż 1200 różnych owadów z tego
okresu
Należy przyjąć że tych ży-wicznych
świerków było wiele
wiele pokoleń a każde z nich
gnijąc murszejąc ze staiości
pozostawiało po sobie trwały
siad w postaci brył i brłck
żywicy która z biegiem czasu
uległa skamienieniu czyli za-mieniła
się w bursztyn
W okresie lodowcowym lasv
tropikalne uległy zagładzie gdy
zalała je woda Bursztyn pokry
ty został warstwą szaroniebies-kieg- o iłu Ił ten w którym
prócz bursztynu spoczęły reszt-ki
retkinów głowonogów i je-żowców
z kolei pokryły piaski
i kamienic
Szaroniebieski ił zawierający
bursztyn rozciąga się warstwą
grubości od 125 do 9 m pod
dnem Bałtyku na rożnych gle
i lacem bokościach
r
i
z
i
i
t i
i
ziemi spowodowały ze warstwa
tego iłu nie jest rozłożona ?u-pcłn- ie
płasko Tylko miejscami
warstwa iłu dotyka dna morza
gdzie indziej zaś rozpościera się
pod dzisiejszym lądem stałym
W czasie gwałtownych sztor-mów
północno-zachodnic- h gdy
Tale kotłujące się na płyciz-nach
wprawiają w ruch przy-denn- e
warstwy wody kawałki
bursztynu ulegają wyrwaniu
wraz z morszczynami rosnący-mi
na dnie i wydostają się na
powierzchnię morza Korzystają
z tego łowcy bursztynu i uzbro-jeni
w specjalne siatki i widły
stojąc po pierś w wodzie lub
też z łodzi przy pomocy drąg
wyławiają wodorosty i zapląta-ne
w nie kawałki bursztynu
Poza tym po każdym sztormie
żony i dzieci tych łowców ob-chodzą
dokładnie brzeg morski
i zbierają bursztyn wyrzucony
przez fale
Tam gdzie warstwa szaro-niebieskieg- o
iłu znajduje się
Jerzy 1
MTTirri Seweryn 1
prawa
Glos pana Dobskiego: — Trzymaj ją
weniej Lolka Widzisz przewraca się Do
lery
Prowadzą Poddaje się bezwolnie prowa- -
nm Zaczepiła nogą o próg Sięga ręką
oczu dłoń ślizga się po lepkiej cuchną--
cetem mazi — O rany boskie —
Jknął ktoś tuż obok Strzępy wrzawy od
m dalej i głuszej Głos pana Dobskiego
iii ją po-adz- ić Lolka pomoz A ten niby
Pomocne ręce ustępują Marta siada
ramerna ulga gdyż nogi zupełnie odma- -
fi posłuszeństwa są bezwładne i jak z
7 Diauiący odór octu Powiodła rękami
biodrach — śliska ciecz lepiąca się do
'i Jezus Maria jedyna sukienka jedy- -
się
-- Ocknęła sie teraz naprawdę: Jest
Dma że znajduje się w kantorku roz-u- a
glosy Wie że ktoś obek drze płótno
p)ieś inne ręce bandażują jej głowę
fium wprawnymi ruchami Poddaje się
& tym ruchom Jest świadoma tego co
&to: ten cios kufla był wymierzony w
Anczak! Przerażający spazm lęku: zbli- -
-- ? wrzaw a Nip tn ?a nrzenierzeniem w
[imi brk odrzucanych na płycie ku- -
łaje rek
""fc"' ''-zc- ze tu ieszcze tu — Głos
brzmi t: ką — tu proszę pa-jęcze
tu — Ciepły gałganek prze-- a
si? po policzkach Martv po szyn za
2na — Jeszcze tu A to bydlak a to
Zawsze mówiłam Dobskiemu: nie
-- aezac go pijaneeo O jeszcze tu —
J fece kończą upinanie bandaża i zna- -
' Mszany iuż zanlatuiacy się głos: —
ffWwe Jak w szpitalu to grunnnt —
"imięeiem gorącym wodczanym oaae- -
3 Fro?tn w tu 317
"2rta oniera sip Płnwn n ścianę
1 słabość i niemoc Straszliwa niemoc
oddech jak tonąca
tOtihpPn HiItIo nno9 AVio
'ea tenorek zna A więc przyszedł?
~-- Marnątko
ta chce otworzvć ncrv ale udaie się
eść tylko jedną powiekę Przez wąska
v- - ręKaw jasnej sukienki Loli wiewa
}Tąowy kufel piwa na plakacie na ście-J°- 5
skrzyni własny jej płaszczyk na
- t"nennei — n-m-rfi- -n rrr7pm7liwie
3 B"131 nieosłoniętej żarówki A
j":u so oą
:T żJJesz Marciątko? Chwalebnie!
vuneonie to jego ulubione słówko Ped sobą widzi jego twarz w oślepia--3
lżącym świetle: tiucołowata u- -
--Ji- ęta pół-pij2Tvy- m uśmiechem ironi- -
a oobrze tę twarz pamięta me
jeai zupetme pijany Usmiecn osu-- a
wsxg chucha na nia nrn-zrdliwy-m
'Sn odorem wódki
bo oczywiście ruchy
pod powierzchnią lądu stałego
bursztyn wykopuje się po pro-stu
z ziemi Od 50 lat większa
część bursztynu bałtyckiego
zdobywa się już tylko w ten
kopalny sposób
Naj większe nagi omadzenie bur- - i podróż lądem Korzysta
sztynodajnego iłu istnieje —
jak dotychczas iadomo — u
zachodnich brzegów Półwyspu
Sambijskiego w pobliżu dzisiej
szego Kaliningradu Czynne są
tam regularne kopalnie z me
chanicznymi koparkami trans
porterami wywrotkami itd
W kierunku zachodnim od
Półwyspu Sambijskiego fale
zawsze
murzie mirsztyn na cle bursztwiu było bardziej
— obecnie — juz i ułatwione ze sam jest
portu w St0sunkowo lekki wła-częs- te były wypadki że pogłę-śc- m
wydobywały morza podroz okresy "o-wr- az biotem cnne stan vvod bjł tt
duże kawałki bursztynu Uoj
na które polowali portowi łan-- 1 roga
cv Dna morza w okolicy Gdyniktóra rozpocz nała u'ujścia
i Helu nie na zawarto Visl Zatoki mia-bursztyn- u
i nie wiadomo czten I0zpałezienia
jaKiej głębokości jest tam war-stwa
szaroniebicskicgo iłu
Na wschód od bur-sztyn
poławiany Polądze
a w dawnych kopany
w majątkach lewiczow
Daleko oii dzisiejszych brze-gów
Morza Bałtyckiego bursztyn
bałtycki znajduje się w ziemi
na (w okolicach Tu-choli)
w Wielkopolsce Mało-polsce
i na Śląsku
Wróćmy jednak do tych
dawnych to burszty-nowych
naszyjników pożądały
egipskie księżniczki a mecha-niczne
koparki transportery
i czerpaki były nieznane
Brak dowodów historycznych
o zaopatrywaniu bursztyn
bałtycki na miejscu przez kup
ców morskich z Fenicji Hisz-panii
i Anglii pozwala przy-puszczać
że ci nabywali
od pośredników i że
pochodził on z zachodniej części
Bałtyku Według zapisków kro- -
Jnikarskich morze wyrzucało
bursztyn w tak dużych
że ludność nadbrzeżna używała
go jako materiału opalowego
skąd miała powstać n??'ui
"Brennstein" z której znowu
wywodzić się ma niemiecki
"Bernstein" 1 polski "bursztyn"
Bursztyn z zachodniej
Bałtyku wędrował pi ze wiele
0T Wszelkie lutorsklo zastrzelona n
Jeszcze
Strasz- -
blarku
kupcy
— Marciątko A to cię urządzili!
Chwal
Urywa na czkawce Białe rzęsy mrugają
nad mętnymi oczami Panie Wojtku —
mówi Lola głucho — niech pan nic żar-tuje
To świństwo
— Marciątko — zaczyna Wojtek
Marta patrzy na pijany uśmiech Obrzy-dzenie
chwyta ją za krtań okropnym duszą-cym
spazmem
— Idź precz — krzyknęła — idź
kanalio
CZĘŚĆ 3 STEFAN
Milicjanci na skrzyżowaniu Nowego
światu i Jerozolimskich z trudem utrzymy-wali
rygor w tłumie lejącym się z trzech
kierunków w Aleje Trzeciego Maja na Most
Z masywu BGK zwisały olbrzymie
mieniąc się wszystkimi odcieniami czerwie-ni
w intensywnym upalnym blasku dnia
Ten blask wyjaskrawiał i zakurzoną zieleń
drzew a popielatą gromadę Muzeum Naro-dowego
rozjaśnia! białością marmuru W
migotaniu upalnej mgły niebo za Wisłą by-ło
zupełnie białe
Na chodnik Proszę przechodzić na
chodnik Prawa strona na chodnik Proszę
zejść z jezdni — Prośba lub rozkaz usłu-chane
na chwilę lecz zaraz znów nowa fala
psuła wyrównany szyk szpaleru wy-lewała
się na jezdnię Ze wszystkich stron
rozlegałysię różnogłose klaksony limuzyn
pruiącvch ludzkie mrowie Leniwy powiew
od Powiśla poruszał sztandary na masztach
przed Muzeum Benzynowy czad mieszał
się z zapachem kurzu rozprażonego asfaltu
perfum papierosowego dymu Wysoko
jsk gdybv zawieszone w migotliwej próżni
żarzyły sie białym blaskiem wieżyce u wja-zdu
na Wiadukt
święto Nigdy dotąd w Warszawie
odbudowywanej — święto nie było tak ogól-nym
świat bvło tysiące lecz małych lo-kalnych
w"obrebie jednego mieszkania jed-nego
domu jednej dzielnicy lub ulicy
świat mah-c- h lecz jakże uroczystych jakże
często wyciskających łzy radości
Mora pewnego dnia ukazała się w kranach
kamienicy — świętem Latarnie
rozbłysły pewnego wieczora na tej czy innej
ulicy byłv świętem Pierwszy tramwaj na
Marszałkowskiej był świąteczny uroczysty
niezwykły Gaz„ W domu gdzie mieszkała
dołączono pewnego dnia — gaz
Pierwszy imbryk wody ugotowanej na tym
g?zie był świętem dom tego dnia był
świąteczny i "dumny — "Mamy juz gaz!
Zbaczało sie z drogi aby przejść rym czy
irmym odcinkiem ulicy i na własne oczy
przekonać sie że ludzie nie kłamią: na tym
odcinku ircczrwiśrie są już ułożone chod-niki-
Stokrotnie w ciągu dnia tu i tam ogar-niałiLludzLwzTUSz-enie
stokrotnie w ciągu
rak do miast śródziemnomor- - Za najstarszy silak uważa się
skich
Najważniejsza droga burszty-nu
miała charakter rzeczno-lą-dow- y
i wiodła przez ziemie pol-skie
i
W owych bardzo odległych
czasach nie było dróg bity cli a
gęste lasy trzęsawiska dzicy
i dzikie zwierzęta utru- -
dniały
no najwydatniej z naturalnych
dróg wodnych i nie gardzono
najskromniejszą rzeczką by
ułatwić sobie posuwanie się na-przód
Do celów tego rodzaju
komuniacji doskonale nadawał
się wspaniały wachlarzów aty
polski system rzeczny który
zachwyca wszystkich
geografów Korzystanie nawet
z mały cli rzeczek przy transpor--
wyrzucają tm brzeg rzadko burszu n
Przy buaowie Gdyni (ciężar
trocnc poniźllJ u a do
biarki z dna wbierano
z piaskiem i sz!a- - gd
mem
Pulska bursztynowa
badano się j do Gdańskiej
na'ia
Sambn
był w
Inflantach
Tyszł
Pomorzu
cza-sów
kiedy
się w
bursztyn
tam
ilościach
części
—
flagi
—
ludzi
—
Woda
była które
Marta
Cały
ruskie
ludzie
Pierwszy s?lak prowanzil Wi-słą
Bugiem Muchawccm Pry- -
pecią Dnieprem i częściowo
Donem pi zez Kubań i Tygrys
do Zatoki Perskiej Stamtąd
bursztyn bałtycki dowożono na
rynki perskie hinduskie i chiń-skie
Drugi szlak wiódł: Wisła Sa-nem
i Dniestrem do Morza Czar-nego
skąd bursztyn bałtycki
docierał do Grecji Egiptu i po-łudniowej
ltaln
Trzeci szlak torował sobie
drogę najpieiw Wisłą do tego
miejsca gdzie dzisiaj jest Byd-goszcz
dalej poprzez Noteć i
Goplo do Warty pi czym w
gorę biegu Prosny — poprzez
Kalisz — do Widawy prawo-bizezneg- o
dopływu Odry tą zas
rzeką do miejsca gdzie dzisiaj
jest Wrocław Tam był skład
główny a może nawet odbywały
się jarmarki na bursztyn Z
Wiocławia towar Odrą docierał
do Bramy Moiawskiej : stamtąd
przewożony był do północnej
i środko" ej Italii
Czwarty szlak prowadził Bał-tykiem
Newą i Dnieprem —
prczzicnpe ruskie — do Mo-rza
Czarnego i łącząc się tam
ze szlakiem drugim zaopatry-wał
w bursztyn Bizancjum Gre-cję
i Rzym Od Newy szlak ten
miał odgałęzienie do Moskwy
drugi a za najruchliwszy: trzeci
Do VI wieku przed N Chr
bursztyn wymieniano nad Bał-tykiem
na wyroby z brązu i że-laza
czym tłumaczy się liczne
wykopaliska tych przedmiotów
na wybrzeżach Morza Bałtyckie-go
Później bałtyccy łowcy i
sprzedawcy bursztynu poczęli
przyjmować cudzoziemskie mo
nety których znaleziono nad
Bałtykiem bardzo wiele
O ro:miarach wywozu burszty-nu
bałtyckiego poprzez ziemie
polsMe w samym tylko kierun
ku południowym na Bzym dają
pojęcie wielkie przedhistorycz-ne
składy nieobrobionych brł
bursztynu odkopane we Wro
cławiu w dzisiejszej dzielnicy
Patcnice (niedaleko autostrady)
w latuch 1906 i 1936 W trzech
skupieniach znaleziono tam ogo
leni 1500 kg bursztynu njj
większa bryla ważyła 175 kg
Przed Wrocławiem który u
waiac należy za najważniejszy
ośrodek handlu bursztynem na
ziemuch poKkich składy tego
surowca znajdowały się w Ka-liszu
a za Wrocławiem — na
Morawach Wykopaliska archeo
logiczne na Morawach wykazu
ją ?e bursztyn bałtycki docho
tlził pol-- t
skie jeszcze przed założeniem
Rzymu Bursztynu bałtyckiego
przechował) się w niektórych
miejscowościach na Morawach
tyle ze przez cale sredniowie
cze wydobywając go z ziemi
myślano ze jest to kopalniana
myrra używana w kościołach
jako składnik kadzidła
Gdy Rzym panował nad ów-cześnie
znanym światem o dro
dze hm sty nuńoj znad Bałtyku
wspomina Pliniusz Za czasów
Nerona jakiś rycerz rzymski
zorganizował wyprawę lądem
nad Bałtyk po bursztyn i piy
wiozl go do Rzymu w wielkiej
ilości min bryłę ważącą prze-szło
4 kg (największa znalezio
na dotychczas bryla bursztynu
bałtyckiego ważyła G75 kg i
znajdowała się w muzeum w
Okulista
OKULISTKA
BR BUKOWSKA BEJNAR
OD
274 Ronccsvalles Avo
(przy Gcoffrev)
Tel LE 2-54-
93
Godziny przJcć: codlonnle od
10 rrno do 8 wlec W soboty
ód U rano do 12 u południc
1)2 W T
dnia tu i tam zaczerpnęło się łyk otuchy
gdyż abstrakcyjne niewiarygodne nie do
pomyślenia — "odbudowa!" — ziszczało sio
w tysiącach małych niepozornych faktów
Ł k otuchy — "jeżeli na mojej Szustra palą
się już latarnie — znaczy że to jest możliwe
i że zapłoną w całej Warszawie Jeżeli już
jest jedna linia tramwajowa to znaczy że
będzie ich więcej dwadzieścia
trzydzieści Tysiączne naoczne fakty u-twierd- zały
co dzień że z tych gruzowisk
rośnie i rośnie i wyrośnie — Warszawa!
Most To święto powszecline I o-gó- lne
Ileż tysięcy ludzi wędrujących do-tąd
przez 'wysokowodny" spoglądało na
żałosny wrak mostu Poniatowskiego i —
nie wierzyło Mówiło się: — będzie odbu-dowany
na dwudziestego drugiego lipca
To zdawało się niemożliwe za ogromne za
niewiarygodne — "Lipa proszę pani —
usilnie tłumaczy} Marcie sąsiad z Szustra
— to nasz polski słomiany ogień proszę
pani Widziała pani to loiy? Prawda?
Budowali ten most proszę pani coś dzie-sięć
lat W piętnastym roku go zwalili i
wie pani ile czasu wtedy trwała odbudowa
Osiem lat proszę pani I to w czasach nor-malnych
kiedy był i dojazd i forsa i
do roboty A teraz? Ten Hempel — może
to i dobry inżynier ale człowiek bez żadne-go
poczucia rzeczywistości Każdy przytom-ny
fachowiec powie że to jest absurd —
w osiem miesięcy zrobić to co się z trudem
osiągnęło w osiem Z motyką na słońce
proszę pani Lepiej-b- y ten "wysokowodny"
poszerzyli trochę a nie jakieś tam mrzon-ki
Mrzonki Była gotowa zgodzić się z są-siadem
z Szustra w kilka dni potem
z ramienia firmy w której pracowała była
na terenie odbudowy mostu Właśnie był
i inżynier Hempel i jakaś grupa osób któ-rym
pokazywał poszczególne etapy prac
Skorzystała z miejsca w motorówce która {
wiozła Hempla jego gości na praski brzeg
Zielono-szar- y nieprzyjazny nurt wodny
spychał motorówkę na filary sterczące
resztkami poszarpanego betonu w niebo
Wysoko w górze zwisały rusztowania po-przedzielane
pustką Ta pustka "Wydawała
się być nie do wypełnienia nie do pokona-nia
Słuchała objaśnień inżyniera Hempla
Zakreślał łuk w próżni i mówił: — "Tu jesz-cze
przed nastaniem mrozoA-- " a dalej:
— "To przęsło już w styczniu " — Zimny
październikowy wiatr rwa! nad rzeką o
zwaliska filarów biła spieniona fala Wylą-dowali
na gruzowisku praskiego brzegu
inżynier Hempel prowadził po ocalałych
schodkach na górę wieżycy Szczątek jezdni
urywał się nagle pod próżnią Na dźwigu
poruszało się sylwetek w plątaninie
żelastwa było sennie i pusto — "Wczesna
wiosna — mówił inżynier Hempel i zakre-ślał
ruch ręką nad próżnią — przystąpi się
tu do układania jezdni" — Ktoś z słucha-jących
r'eznacznie wzruszył ramionami
Warszawski hrzeg był niezmiernie daleko
w siwej półmgle październikowego popołu-dnia
nieosiągalny A tu — "wczesna wi-osna"?
Ten sąsiad z Szustra zdaje się nie
był 'pozbawiony zdrowego rozsądku Przyj-rzała
się uważnie inżynierowi Hemplowi —
niewysoki w wyświechtam paletku bar-dzo
mały na tle tej ziejącej próżniwype"-nione- j
szumem wody i wiatru We mgle
i
T"S"nrlinił w" -T- c—Sf fHnm tiip-- m-przeczonym
że od czasów- - Jc-ron- a
datują się znajdowane licz-nie
nad Bałtykiem rzymskie wy-roby
przemysłowe i rękodziel-nicze
W średniowieczu gdy bur-szt- y
nem sanibijskim w ładali
Krzyżacy bursztyn nadal wę-drował
przez Polskę w kierun-ku
południowym i południowo-wschodni- m
Krzyżacy utrzymy-wali
nawet specjalną placówkę
bursztynową we Lwowie Prócz
Krzyżaków i po nich bursztyn
przez Polskę wozili kupcy gdań-scy
W średniowieczu ośrodkiem
handlu bursztynem była Norym-berga
i Wenecja Wschód więk
szość swojego zapotrzebowania
pokrywał bezpośrednio nad
Bałtykiem i również przez zie-mie
polkie transpoitował bur-sztyn
w wiekach średnich i na
stępnych
Dzisiaj gdy rozwinięta sieć
komunikacyjna zataiła dawne
szlaki ciekawe byłoby dla nas
Mwieidzenic jak daleko na za-chód
od Półwyspu Sambijskiego
rozciągają się pod dnem Bałty-ku
pokłady bursztynodajnego
iłu i na jakiej głębokości znaj
dują się one po przeciwległej
tam drogą przez ziemie slronlc Zatok Gdańskiej tam
dziesięć
było
jak
ręce
lat
gdy
kilka
gdzie Gdynia
Helski
Puck i Półwysep
S Bernatł
W 1953 loku Ilaiald Tourne
kupił używaną maszynę lito-cnaiicz- ną
od Duncana Mac- -
pherson a (który później stał
sp znanym karykaturzystą
politycznym) Pierwsze swe
odbitki htonraficzne Townc
sprzedaioat po $15 00 W na-stępny- clt trzecłia latach roz-uni- ął
on nową technikę odbi-jania
Uważa sie go poioszc-dmi- e
za jednego z najbardziej
poważnych i cchiohjci lito-'grafó- w
świata
jak straszliwy miraż leżał ccglasto-różow- y
pejzaż ruin Posłyszała strzęp rozmowy z in-żynierem:
— "Czy to jednak nie za opty-mistyczny
termin panie inżynierze? — roz-legło
się czyjeś jak gdyby nieco ironiczne
pytanie — "Nie — odpowiedział inżynier
— To jest termin nie podlegający dysku-sji
"
Nazajutrz spotkała sąsiada z Szustra O-powicd-ziała
o zwiedzeniu odbudowy mostu
o inżyniere Hemplu O tym że są dokła-dnie
wiadome etapy odbudowy Powtórzyła
zasłyszane terminy "To jest wielkie — po-wiedziała
— "Wielkie — zaperzył się —
Owszem wielkie bujanie"
Zdaje się że w tłumie zbitym przed Mu-zeum
mignęła sylwetka owego sąsiada z
Szustra lec zaraz straciła ją z oczu A spol-kalŁb- y
się 7 nim z satysfakcją Przypomnia-łaby
mu jego motykę i słońce
Starała się przedostać najbliżej Wiaduk-tu
i bliżej jezdni aby nie przeoczyć Żuli
która będzie szła w defiladzie niosąc cho-rągiew
Dolaiła do pierwszej wieżycy u wy-lct- u
Smolnej Dalej przejście było zamknię-te
Limuzyny długim szeregiem wjeżdżały
na gładką posypaną złocistym wiślanym
piackiem jezdnie Wiaduktu Za szybami li-muzyn
migały otoki czapek wojskowych
czarne garnitury dygnitarzy mignęła zna-joma
z fotografii twarz Tołwińskiego Za
Wisłą na zakręcie Zielenicckiej długą pur-purową
wstęgą rozciągały się tysiące cho-rągwi
które mają ruszyć przez Most do
Warszawy Unalnv szeroki powiew szedł od
rzeki rozpościerał sztandary rozwiewał
liliową mgłę spalinowych dymów Słońce
przelewało się oblepiającym migotaniem
na miedzi orkiestrowych trąb
Od trvluny ustawionej o wylotu Wia-duktu
na Most rozległy się dźwięki hymnu
Znajome uroczyste postokroć słyszane
dziś w tej chv'li miały inny ton inny wy-dźwięk
i patos To nie był w tej chwili
hymn oficjalny na oficjalnej uroczystości
Patos miedzianych trąb sławił bohaterstwo
i dzielność wytrwałość i odwagę
Sławił męstwo wiszących na lodowatym
wichrze i zgrabiałymi palcami utwierdz-ając
cli nit na stalowej belce Sławił spokój
stojących nad próżnią w której przelewa się
żywioł wedny — z meslem młotem palni-kiem
Sławił gromadę ludzką ze-p- ół i ko-leżeństwo
Gromadę tych — od nitowania
od lutowania od malowania od asfaltu i
betenu i ko:tki brukowej i cyfr i wykresów
j tych — spod młotÓA- - hydraulicznych w
piekle stalowni śląskiej i tych z wilgotnych
kopalń rud i tych na lewarach podnoszą-cych
stalowe przęsła na lory wagonowe i
tych z budek parowozowych w pociągach
wiozących Most do Warszawy maszynistów
z motorówek tysiące razy prujących rzekę
— dla Mostu i tych których skórę na dło-niach
przeżarła minia tych których oczy
piekły od syczącego blasku bunzenowskich
palników których płuca bolały od wyzie-wów
kotłów asfaltowych Hymn ten brzmiał
dziś jak bohaterska fanfara o tych wszy-stkich
którzy byli zespołem gromadą i ko-leżeństwem
dla jednego celu: — "Będzie
Most! O tych którzy tworzyli i przeista-czali
w fakt — dźwiganie z ruin
"-y-
%iB I®
[i-taliiMiwiwii- iiiMirr-k
i
Do nabycia w "Związkowcu
Polskie Towarzjstwo Historyczne na 'Obczyźnie
Współcześni historycy brytyjscy!)
wybór z pism
Opracował J Z Kędzierski
cena $700
1475 Queen St W Toronto 3 Ontario "]
ELIZA ORZESZKOWA f
WESOŁA TEORIA I SMUTNA PRAKTYKAlC
Czas leci leci leci lata mijają świeżość twav
rzy więdnie oczy gasną czoło marszczy się wlosjj''
siwieją Do tego czasu luba kochaneezko miałaś odoy
ratorów wielu ale starających sio o twoją rękę na
serio daleko mniej Dlaczego tak było?
cena $125
'ZWIĄZKOWIEC"
1475 Queen StW Toronto 3 Ontni
NOWOŚĆ
VIII seria Polskiej Fundacji Kulturalnej "'"
1 A JANTA — Księga podróy przygód i przypomnień--'
2 R KIERSNOWSKI — Reportaż spod ciemnej gwiazdy''
3 K MORAWSKI — Wczoraj
4 II KAGLEROWA — Wierność życiu
5 II PRZYBOROWSKI — Raport karny ''!
CENA $500 ii
1475 Queen St W Toronto 3 On- -
NOWOŚĆ
KRONIKA GETTA ŁÓDZKIEGO:
Tłumaczenie z niemieckiego
Danuta Dąbrowska
2 tomy — Cena $865
1475 QUEEN ST W — TORONTO 3 ONT
NOWOŚCI
w księgarni "Związkowca"
I51SKO W — Mówimy po polsku J - °'' °'": 'J'
BOROEN J — My morłlcrey
CHOROMAŃSKI M — 'Zazdrość 1 medycyna
CZERNIK S — Z pod gołębia
DĄBROWSKA M — Lucja z Pokucie
DOBHZYCKA I — Język angielski dla poczat kujących
DOROSZEWSKI J — Gramatyka opisowa języka
polskiego
DOROSZEWSKI J — Podstawy gramatyki cz I
DZIĘCIOŁ W — J Flawiusz historyk żydowski
— The Origin of 1'oland
HERTZ A — Iteflekbje amerykańskie
FREEL1NO N — Tajemnica białego Mercedesa
KAPENIAK J — Ród Oqsleniców
KILLENS J O — I usłyszeliśmy grzmot
KONIC B — 2wir
KRASZEWSKI J I — Barani kożuszek
„ — Kopciuszek
MACKIEWICZ J — Karierowicz
MEISSNER J — Dla zwycięstwa
„ — Trzy diamenty
NarbulLuczyriski A J — U kresu wędrówki
NOWAKOWSKI Z — Wiccory pod dębem
ODOJEWSK1 W — Zmierzch świata
ORKAN W — Utwory dramatyczne
POPIEL K — Na mogiłach przyjaciół
REMAROUE E M — Luk Triumfalny
RÓŻEWICZ T — Wycieczka do muzeum
SABATO E — O bohaterach i grobach
SNOPKIEWICZ II — Drzwi do lasu
SOSNKOWSKI K — Materiały historyczne
SZOŁOCHOW M — Cichy Don
TOPORSKA U — Siostry
TUŁASIEWICZ L — Dag córka Kasi
TWAIN M — Listy z ziemi
URBAŃCZYK S — Polsczyna piękna i poprawna
WHARTON E — Stary Nowy York
WIERZYŃSKI K — Moja prywatna Ameryka
WYCZóLKOWSKA J — Teresa — dziecko nieudane
YOURCENAR M — Moneta snów
Książki dla dzieci
BAHDAJ A — Pilot i ja
BERCIILEHOWA II — Jedna srebrna kropla
BRZECHWA J — Kot w butach
— Przygoda Króla Jegomości
BUCZKÓWNA M — Motylku jak ci na Imię
„ — Azor za kierownicą
CZERKAWSKA M — W czas pogody
FICOWSKI J — lustro i promyk
KRUGER M — Było nie było
MARIANOWICZ A — Kremowe abecadło
OSTROWSKA E — Nocne kłopoty zabawek Doroty
Autorzy z Kanady
BIEŃKOWSKA D — Między liniami
BRODA J — W cieniu kanadyjskiego klonu
BROMKE K — Rymy moje
GROBICKI A — Diamenty i aligatory
„ — Wojenne błyski
GROBICKI J — Bojowym slakiem pradziadów
1WAN1UK W — Wybór wierszy
HEYDENKORN B — Monografia pisma polonijnego
— „ „ „w oprawie
KMIETOWICZ F — Kanadyjski oberek
LESZCZYŃSKI W — Ostatnia przysługa latarni
MAZURKIEWICZ K i W TUREK — Alfons J
Stanicwski
MICHALSKI S — Garbus i garby
— Bij Żyda
„ — Czarna maligna
„ — Mord kapturowy
„ — Wiersze wzgardzone :
NOWICKI Z — Długa droga
PODOSKI W — Młodzież a my
TUREK W — Polonica Canadiana „
„„ ——— TTSihhree CPPaooslliiimsshhirLPSaanstgGuiaznogwcCskaPinreasdsa in Canada
-- :k
t
223
LCD
175
lfi)
0%
425
300
325"
475--
700
3 50
180 i
fl 50 I
225 !
O'0O
225
4 50 I 250
100
5 00
110--
3®
2D4 071
2f(P
1KP
DOf-r-
550' ! 300 !
2 00
0 50
075
135
500 I 425 000J
11J)
010
140
0 85
0A5
130
lOO
100
100
C45
190
075
075":
125 ♦
4oo :
330 20
175 i
2 50 :
350 1
153 j Ti
075 :
150 ?
1J50:
150 :
130 i
i5o
500 t
075 i
i5o :
150 I
240500 ::
WARUNKI WYSYŁKI KSIĄŻEK:
Zamówienia książek do $500 koszty przesjłki ponosi zama- -
wiajacy doliczając 10% wartości zamówienia Zamówienia po- -
nad $500 koszty przesyłki ponosi Księgarnia Do USA bez :
względu na sumę płaci zamawiający Należność najlepiej prze-- -
kazywac czeKiem Własnym iuo iuuney uruerera — uuuwjcnłr
kierować do Księgarni: JK i"
—TZWIĄZKOWIECyWi QUEEH-STpMteTORON-fOr
ONT-- }
m
i
mw
fi
K li
%
I
ii
'i?
wI
P
i i i
I
ts
%
K i
'i'
Vi 1
%Xi
hi
m