Zwilazkowiec Alliancer, December 17, 1966

              1! '
t
--t
"I i
fi "
'th f U--V
iii ? -
1 1
j-t- i rKTtfrK
-- ŁhKW mff tl er yyv yMy iw- -t ixjtnmi£(wm&£nsi£i
?'"#'£- -
e-- r %
Życzenia z Toronto i
mmWMWMS&X%SWVPS&
WESOŁYCH ŚWIĄT NARODZENIA
1 bZCZLSLIUTGO NOWEGO ROKU
tyczy u Klientom i całe] Polonu
Four Seasons Iluminum
Products Ltd
w Polskie przedsiębiorstwo
N Polecamy nasze dokładnie wykonane drzwi alu- - vł miniowe okna siatki pnme Windows" i drew- - £' niane ramy Ceny umiarkowane celem
£3 'Zadovolon Klient"
ffi 43 Martin Ross Ave Downsview Ont
SS Tel 636-037- 7
SS Tcl micsk: 767-776- 4 255-312- 9 &eisiss' --es' ' !is-e'i- i S Z okazji Świąt Bożego Narodzenia
i Nowego Roku
V najlepsze życzenia składa swym Klientom i Polonii
St
X
2ff
BOŻEGO
Naszym
REAL ESTATE
Polecamy nasze usługi przy kupnie i sprzec'azy
domów apartamentów sklepów parceli
i obiektów przemysłowych
Doświadczeni
sprzedawcy
Fachowe porady
Rzetelna obsługa
726 Quccn St W — Toronto Ont
Tcl 363-531- 6 363-531- 7
364-384- 6 g
:zzz-ZKiX'zJZ--iX'-rx'-zi!zz-zz'ztvx'zzzt-zz
NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA WESOŁYCH
ŚWIĄT 1 SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU
przesyła swym Klientom i całej Polonii
0 ANTONI REMBACZ I J CZANIECKI
S§ Wytwórnia najlepszych wyrobów mięsnych oraz
j wędzonych i gotowanych szynek wszelkiego
rodzaju
$5 415 Roncesvalles Avc Tel 531-582- 6
s
Rcs
—- -- f-- t
'
JIM
I NAJSERDECZNIEJSZE ŻYCZENIA
( WESOŁYCH ŚWIAT
[ I SZCZĘŚLIWEGO NOWEGO ROKU
składa swoim Klientom
rogers dairy
I DOSTAWA MLECZNYCH WYROBÓW
DO DOMU SKLEPÓW I RESTAURACJI
: 459 Rogers Road — Toronto Ont
i Tcl 769-719- 3
'CCX£s:'C-CCtt:X'C-C!S'C'-!5I:'C!Ct'C'C''j'erci!- S
£2S
Wesołych świąt Hożego Narodzenia
i dużo szczęścia w Nowym Roku
życzy
Oe orseman 1
RESTAURACJA I
1125 Dundas E
k&rlii&£#Zf
TAWERNA
Highway
Tcl 277-871- 1
SACHAREWICZ właśc
Bufet otwarty codziennie
12 północy
mmm #y—
jm
N
R
farm
fi
M
Dixic Rd
0
£ Jedz ile dusza zapragnie 5
'S3
v
55?
ii
V
ffl
n po
u
S5
I
I
I
X
m
J5
STR 6
Migawki
kaliskie
Zakończenie ze str 5j
garnizon rosyjski Ale był zu-chwalec
który ze swym nie-wielkim
oddziałem wpadał
pod same rogatki i tłukł nie-miłosiernie
podjazdy kozaków
tuz pod nosem ekscelencji gu-bernatora
Gubernator zas
był bezradny bo Oxinski —
tak się zwał ten chwat noszą-cy
zarzucona na ramiona wiel-ka
burkę rozwiewająca się
na wietrze — umiał znikać w
porę i zaszywać się w lasy by-p- o
jahms czasie pojawić się
na nowo pod miastem
Dziwne to się może wyda-wać
ale za czasów carskich
na przełomie wieków w o-kres- ie
między powstaniem a
pierwszą wojną światową Ka-lisz
miał się nienajgorzej Był
miastem granicznym wielkie-go
imperium o parę kilome-trów
od rynku zaczynał się
ju zabór pruski Zapanował
dobrobyt który płynął prze-ważnie
— wstyd to powie-dzieć
— z przemytu Ale tak
bvlo Podobno było nagroma-dzone
w mieście po magazy-nach
niesłychane bogactwo
najrozmaitszych towarów —
Wszystko było co kto chciał
Podobno było to wówczas mia-sto
w całym słowa znaczeniu
samowystarczalne podobno
ludność jego mogłaby była
śmiało wytrzymać nawet rocz-ne
oblężenie bez najmniejsze-go
kontaktu ze światem
Kalisz rozrastał się w sza-lonym
tempie Ale bez planu
Któż miał o to dbać? Żadnej
porządnej rady miejskiej ża-dnego
samoiządu za czasów
carskich nie było Tego usta-wy
rosyjskie nie przewidywa-ły
Powstawały więc na skra-ju
ówczesnego miasta zabudo-wane
gęsto skupiska obok nie-tkniętych
pustkowi Rozmach
był więc budowano gdzi? po-padło
Oto właśnie ten po-strzępiony
zewnętrzny obwód
pajęczyny Jedna z nowopo-wstałych
wówczas dzielnic za-garnęła
rogatkę i wagę oto-czyła
zewsząd zwartymi ścia-nami
kamieniczek stary ongiś
podmiejski cmentarz A tu i
tam po obu stronach teren
niewyzyskany Ten stan rze-czy
dotrwał w niewiele zmie
nionej postaci do czasów gdy
zjechałem do Kalisza na dłuż-szy
pobyt Wychodziło się z
gęstwy uliczek by dojść nieo-czekiwanie
do jakiegoś zbyt
lozległcgo targowiska czy nie-najlepiej
zabrukowanego pla-cu
Jedna tylko z tych pustych
połaci miała swój urok w pe-wnej
porze roku Był to piasz-czysty
pas nad Prosną Stawa-li
tu nad wodą długim rzędem
chasydzi w rytualnych stro-jach
okryci jakimiś kapami
niektórzy w białycli wełnia-nych
faituchach z długimi
chwastami Stali tak godzina-mi
całymi w modlitewnym
skupieniu to znów rytmicznie
melancholijnie kiwali się Ty-py
to były godne pędzla Rem-brant- a
Podobne owym nitkom zc-- w
nętrznym utrzymującym pa-jęczynę
na krzaku ulice pod-miejskie
rozciągnęły się Jed-na
z nich najdłuższa to ulica
przez starych kaliszan zwana
Wrocławską przemianowana
przed drugą wojną chcjalnic
na Górnośląską Zupemie nie-potrzebnie
bo prowadziła od
wieków w kierurku rocła-- j
wia na pewno nie w kierun-ku
Górnego Śląska Podobna j
sprawa z tą nazw ą jak z Aleją '
Józefiny
Dochodzi ta podmiejska u-h- ca
do dworca kolejowego —
(tor idzie mostem żelaznym
nad Prosną a potem ?rtacza
dokoła miasta wielki łuk) U-drę- ka
była z tą odległością do
dworca w noszącą licząc od
rynku chyba blisko trzy kilo-metry
Dla zamożniejszych
czy słabszych fizycznie były
doiozki
Zróbmy tę niezbyt efektow-ną
przechadzkę ulicą Wroc-ławską
w kierunku odwrot-nym
od dworca ku śródmieś-ciu
Na samym początku pała-cyk
Tak nie inaczej pseudo-renesansow- y
pałacyk Był to
przed pierwszą wojną hotel
graniczny z pewnymi preten-sjami
jak świadczy niebrzyd-ka
zresztą sztukateria 2 fron-tu
Dziś jednak hotelu tu juz
nie ma bo i po co? W prze-jeździe
z Warszawy czy Łodzi
do Poznania lub odwrotnie
nikt nie ma potrzeby tu się
zatrzymywać a jeśli ma inte-res
w mieście tam ma hotele
Sztukateria hoteliku kryje od
r 1918 jakieś sprawy podej
4jXuŁ±Jł ~2ś!i£2$btó tMwMtaa3WWww
rzane o których mało kto
wie — coś jak tamta melina
na "Starym Jliescie"
Kilometr drogi i dochodzi
się do cmentarza greckiego
Skulony dziś między domka-mi
z obu stron nic rzuca się
w oczy
— "Grecki"? — pomyśla-łem
usłyszawszy pierwszy raz
tę nazwę — chyba prawo-sławny
dla Rosjan z dawnej
administracji zaborczej?
Okazało się ze me Jako ży-wo
spoczywają tu autentycz-ni
Grecy — kaliscy Grecy!
Dowiedziałem się nie bez
zdziwienia że byli w większej
liczbie nie tylko we Lwowie
ale nawet i w tak daleko od
niego na zachód położonym
Kaliszu Oczywiście byli kup-cami
Musieli więc byc tu ró-wnież
podobnie jak we Lwo-wie
1 Ormianie Świadczy to
wymownie o bujnym życiu
gospodarczym Kalisza daw-nyc- n
wieków
Znalazłem się nieoczekiwa-nie
w gęstej wysokiej trawie
Stoi wśród niej kilkadziesiąt
płyt kamiennych porosłych
sędziwym ciemnozielonym
mchem Napisy jednak wyry-t'- J
na nich głęboko są czytel-ne
U dołu tekst polski ale
nazwiska i imiona u góry czy-sto
greckie Wydaje się ze
od XVII wieku datuje się ten
cmentarz Z wszystkich cmen-tarzy
kaliskich ten był chyba
najbardziej od miasia ongiś
oddalony i znajdował się w
szczeiym polu Dziś miasto
dotarło do niego i poszło je-szcze
dalej
Od tego miejsca domy stoją
obok siebie coraz bardziej
zwarcie
Jeszcze jeden kilometr i
oto ów stary cmentarz kato-licki
zagarnięty juz całkowi-cie
przez tłoczące się przed-mieście
Wreszcie rogatka i
waga Zaczyna się śródmieś-cie
do rynku głównego już
niezbyt daleko
W wizji swej tak dalekiego
dziś ode mnie 1 tak dawno nie
widzianego Kalisza ogarnąłem
juz chyba z grubsza jego ca-łość
A oto refleksja ogólna
Bez wątpienia piękne mias-to
Gdyby nie pewne usterki
na przedmieściach należało-by
nawet do najpiękniejszych
na świecie
Z Kaliszem z lat poprzedza-jących
pierwszą wojnę świato-wą
kojarzy się przede wszy-stkim
postać Marii Dąbrow-skiej
znakomitej pisarki a
zarazem wspaniałego człowie- -
' 4&) L
irer ig "ZWIĄZKOWIEC' — BOŻE NARODZENIE (Xnii) 1966 R„
52 ST CLAIR AVE EAST
www
ka jak ją trafnie określono I wojny światowej upamiętnił
Tu uczyła się "na pensji" w się w Kaliszu jeszcze jednym
niedalekiej wsi żyła jej ro-- dramatem — dramatem le-dzi- na
Kochała Kalisz Poświę-- ' gionistow internowanych w
ciła mu najpiękniejsze karty azczypiornie Szczypioina to
swej wielkiej powieści "Nocy 'jedno z dalekich przedmieść
i dni" ! Kalisza Więzieni tu byli zoł--
Rozmawiałem często o Dą
browskiej i jej powieści z pa
nien za
wienie naKazanej
I nią Karasimową dyrektorką ' przez general- -
I liceum pedagogicznego dla nego gubernatora Besselera
'dziewcząt Przy czarnej kawie 'W Darakach panowały warun--
w cukierni "Łowiczance" wie- - ki pod względem sanitarnym
diismy te długie rozmowy Pa- - poołe Duża liczba legionistów
ni Karasimową była wówczas umarła na dyzenterig
osobą juz w średnim wieku 1 Przejdźmy jeszcze raz ulicą
Uiodzilasię w Kaliszu Wrocławska Przez przerwy v
ła wszystkie tajniki 1 zakamar- - ciule płowych domków
ki jego życia towarzy skiego z ponureJ pustki pola ukazu-A- z dziw jak można tyle rze- - p s„ regUiarnv szeree vvso--
izy pomieścić w głowie! Była „_ koiumn z patetycznym
dla mnie żywą encyklopedią CZOiem pozbawionego ozciob
Czi2jów najnowszych miasta arcmtrawu Przed kolumna- -
Od niej to dowiedziałem się mi po środku skromna stoją-Jz- e
wszystko prawie ro przed- - ca z napisem I to szy-stawia- ją "Noce i dnie" jest slh0) mc wlcceJ nie jest tu
jak najbardziej autentyczne 'polIzebne Jest to mauzole-Tyl- e tylko ze nazwiska ludzi um „uernowanych w Szczy--1
nazwy miejscowości są po-piorn- le K0D1 bardzo silne
zmieniane Kalisz stał się Ka- - iwrazenlei j baśnie w prosto-lince- m Chwilami rozmowy cle Jeg0 KOnstiukcji jest groź- -
inoje z panią karasimową o ld d U10czysta wymowa
"iNocach i dniach" zahaczały
0 kronikę sensacyjną Kalisza
1 taki oto przybierały obrót:
i — A ten sercowy młodzie-niec
proszę pani cc to aby
zaspokoić gorące pragnienie
jakiejś panny wlazł nagle w
swoim wizytowym ubraniu po
pas do stawu i zerwał dla
niej nenufara ? Wie pani o
czym mówię ta panna tak
stiasznie potem z zawstydze-nia
płakała Czy taki niespeł-na
iozumu wielbiciel napraw-dę
istniał?
— Ależ tyle razy panu mó-wiłam
ze wszystko co Dąb
rowska pisze jest najpraw- -
w tęsknoty
człowiek jeśli chodzi o praw
dziwę nazwisko to był A
panna to z tych pan
może o nich W towarzystwie
które było świadkiem tej sce-ny
znajdowali się (Zapom-inałem
jednak wszystkie na-zwiska
po tylu latach)
Przede wszystkim jednak
własne swe sprawy młodocia-ne
tioski i radości życia co-dziennego
oddała Maria Dąb--
lowska jak najwierniej Z
wiadomości udzielonych mi
pi zez dyrektorkę liceum wy-nika
że retuszu literackiego
jest w tej powieści bardzo
mało Sama rzeczywistość —
cle rzeczywistość na zawsze
uwieczniona Uwieczniona sło
wem w którym jest
kryształu słowem należącym
do najwspanialszych w naszej
literaturze
Kończy się ta powieść na
roku 1914 Pani Niechcicowa
postać wzorowana na matce
autorki widzi gruzy palącego
się Kalisza Na wózku zaufa
nego Szymszela ucho-dzi
ze stron zagiożonych woj-ną
"Konie idą na pamięć"
Końcowy okres pierwszej
wraz
Tel or
Piłsudskiego odmó
przysięgi
niemieckiego
pozna- -
pJyta
Wracam do wiersza Asny-ka
poświęconego temu mias-i- u
Z miejsca przedzielonego
kordonem granicznym 1 uuie-gieg- o
o setM knomeiiow (był
10 najpewniej Kraków) doj-lz- ał
poeta swego ducha idą-cego
"w cliłouzie kaszlano-wy- n
drzew' przez paik ka-Us- M
— oook stiyjsKiego we
Lwowie 1 lazieiiMJWSiciego w
Warszawie najpiękniejszy pol-ski
paik Czy pojawia się i
uzis ouch poety w mieście
miodycn lat? Chyba tak
uiUdi tego całą silą swej
dziwsze świecie Ten młody wielkiej
słyszał
cz2-stoś-ć
faktora
Widzę go widzę oczyma
mej wyoorazni Jest jasna
1 oświetlona księżycem noc
uzyszeui z dalekich połud-mowyc- n
stron kraju więc u-Ka- zai
się najprzód wśród łąk
starego Miasta Od Prosny i-e-zie
gęsty zapach woooi os-tów
W parku zaszeleściły
pod nim zoite i czerwone je-sienne
liście Nadziwić się po-eta
nie może że w uroczystą
oiei przyDrane brzozy kiony
1 moui zewie są auzo większe
niz oyry co to czyżby az tak
Daruzo wyrosiy? 1 cieszy to
poetę Pi zez palczaste liście
na zwisających gałązkach ka-sztanów
spogląda na drugi
oizeg rzeki uniewa go ze
teatr nad wodą jest nie ten
sam co oyi aie 1 cieszy ze
Ccii nowy jest jeszcze pięk-niejszy
Chciałbym — ach jak
chciatoym: — zachowując dy-stans
jakiego respekt cna te-go
wiuina z orią twaizą wyma-ga
wiec się za nim krok w
ki ok po zwuem usypanych a- -
idjacn nad Prosną "w chło--
czie kasztanowych drzew"
JÓZEF ŻMIGRODZKI
Szczęma — Zdrowia — Pomyślności i Dużo Radości
podczas Świąt i w Nowym Roku
życzy
z ZESPOŁEM
NEW CANADIAN PUBLICATIONS
SlISl
TEL
Serdeczne życzenia Wesołych świąt
i Szczęśliwego Nowego Roku
składa
eciysfaw Moreli kwicz
Insurance Agency Lłd
SZYBKA RZETELNA I OBSŁUGA
UBEZPIECZENIA WSZELKIEGO RODZAJU
233-330- 2
927-122- 1
FACHOWA
2395AOA
70 HUMBERYALE BLYD _ TORONTO 18 ONT
!
£3
s
8
a
1
I--
TP
o4
8
(V3
I
i&mi icrJtSK(rtifJ5I!
m~ iM --- ? V_9 PMt i v I Życzenia zf!
%Bil&X&i&&&if&jF%$§0
m
NAJLEPSZE ŹYCZEMa
ŚWIĄTECZNE I NOWOROCZNE
Klientom 1 -
Henry Hardware Lii
Właściciele: KAMIŃSCY
Polski sklep żelazno-mieszan- y
pnwKii-domowyc- h
i kuchennie
Roncesva!Ies Ave - Toronto 3
536-936- 7
-- £S tf!?!l£?Pt''-t£!f„f_f-f-'!?'Pt?!?!?w--- = W buntuj
3 SERDECZNE ŻYCZENIA ŚWIĄTECZNE
I NOWOROCZNE
całej Polonii
11
8
s
s&
9A ?232rP
RT _ _
ACfeł #vi
składa swoim całej p0iB
189
lei
C
składa
Alpha rwmst iire Co LU
hojmucka wuuiu łuivuiiu iiiuon leiewlzjL luuowen pieców kucnennych itp
PIANINA I AKORDEONY
Najniższe ceny — Dogodne warunki spłaty
g$ 735 Queen St W — Tel 363-963- 7
WIĄZANKĘ NAJLEPSZYCH ŻYCZEŃ W RADOŚNI "tń TiNin Rnrcr:n MARnn7fMiA 1 wt ——-- —~ mmpnn™ iwuuiun 1 oŁŁcaunw
!© NOWEGO ROKU ZASYJA
£M
FRYZJER DAMSKI
z Warszawy Model
i dwie dyplomowane
fryzjerki polecają sn
usługi po
umiarkowanych
Salon czynny od 9 do 8'
W sohntv nd 8 do 7 miii
Warsaw Slair Siyling
tt 287A Roncesvalles Ave Tel 537-209- 21
SN?Ji2isi2ia5aaaa2ia5i5a2!a2i5i3iSi2(a2)2i2aŁas'5SiJ'sal
g§ Moc serdecznych życzeń
°S SKŁADA SWEJ KLIENTELI l CAŁEJ POLOMl
REGINA CLEANERS
jg Queen Sh W — Tel 532-566- 3
$ WIĄZANKĘ NAJLEPSZYCH ZYCZEN W KAMSf
DNIU BOŻEGO NARODZENIA I SZCZĘŚLIWŁlW
NOWEGO ROKU ZASŁA
CLASSIC HAIRDRESSING
K KOZIORYNSKYJ właśc
a
Europejskie i amerykańskie stle uczesał
irwaie onauiacje — rarooai"--- 1 — i $ 966 College St — Tel 536-718- 1
gjjtc!ie!e!e!€5!g!iis'e'S!ss'S!S!S!5s!s-sx:5'5i'-?srr£- '
°£ Z okazji śioiąt Bożego NarodzcM
S i Nowego Roku
" uMjiw-pa£-c £i:£iilid SiKLfZii 4 rv" ~ —
Super Market IGA Grocery
&j M TYCHYJ
970 College St - Tel 536-34- 4
łSS 3j5iS55Ł2!2i?S:la2i'Si5iłi5'2i2i22J!l3i5J g Z OKAZJI ŚWIĄT BOŻEGO NAR0DZE&
SSj i NOWEGO ROKU i
! naczyń
1518
NAJSERDECZNIEJSZE ZWla
Śle
b ALANA FURS
3? Sprzedaż najnowszych fasono
?S przeróbka napraw przecbowaiflw- -
676 Yonge St - Toront
S Teł 925"-34- 41
cenach
Sissssassjsssss&sas1!
jl