Zwilazkowiec Alliancer, September 03, 1939

              mMiissssBmsmmBmBmmasBimmBsmmmBB
Ji£i_ — TORONTO — WRZIEŚIEŃ (SEPTEMBEBft 3 — 1939 r ±
KOICVIli fM fi Historja Związku '' Towarzystwo "Synofie Polscy" w Roku 1919 Historia i Rozwój Grup fi
_w
1
itiĘtĄ
Każda historja nie' jest wym- -
i kiera fantazji historyka lecz na
każda historję składają się różne
Iczyny i przejścia ludzi Jakie te
!czyny były zdrowe czy wątłe za
służone czy nikłe to nie imienia
treści historycznej? Rozchodzi się
przedewszystkiem o to aby były
q liii prawdziwe jasno i bezstronnie
przedstawione wte
dy treść sDisana taka nazywa się
historja Co też w niniejszym arty
ti
iffkule zamierzamy uczynić
Przed kilkoma dziesiątkami lat
Iw Toronto znajdowali-si- ę już Po
lacy tak jak i wszędzie Po całym %m
bezpartyjnie
ijajlpf świecie żywioł polski był i jest
m
rozpiusMjiiy
Między innemi znajdowało się
natenczas już 'więcej ludzi myśląc-ych
wyrobionych -- więcej organiz-acyjnie
chcących' powołać orga"--
nizaćjęby takowa była nie1 tylko
ostoją' polskości- - lecz 'i' 'duchówerri
łącznikiem między "'Polakami w
Toronto -- -
'
W tym celu ośmiu oddanychfPp
laków zeszło się-2- 0 kwietnia' 1906 r
do prywatnego lokalu przy Jaryis
ŚŁ w Toronto i założyli pierwsze
fundamenta pod organizację któ
rą nazwali "SyńowjeiPolscy" Tow
Wzajemnej Pomocy!' Poczerń oprą
ćbwano konstytucję "Lpodanojpro?
bę' o' rządowy ' "czarter W nie ca
%zy ' -:r- -?vrv6-t '''f-- łyroki czasu Ujrt19Skwietniail907 i
ftrzymaho-rfaKcwyĄfrktórypo- -
1 zostaje do dzisj własnością Związ- -
'VT" ' '8SS'- - ?ii'" ' " !
1 ku Polaków vt Kanadzie '
$1 Byla to organizacja patrjotycz- -
na urządzająca obohody bale i
członkowskie zgromadzenia na
których radzono o- - sprawach orga
nizacyjnych i członkowskich Żad
H nych'wybitnie narodowych lub po
litycznych ekspansji' i ambicji nie
mieli Tak samo długie lata nie
miano stałegolokalu zebrań tak
jak to dzisiaj się"rozumie
"Synowie Polscy!'--- - dorobili się
kilkadziesiąt 'członków'--' i tak prze
trwali do 1920 'r:
W roku 19125przy tutejszej pa
rafji w Toronto"p n- - VSw Stanis-ława
Kostki" zorganizowano t-"T- ow
Wzajemnej Pomocy" Św
Stanisława które uzyskało czar-ter
swoi 11 RtvP7nial9l5 r Cho
ciaż organizacją- - była -- czys't0 ko-ścielną
przy kościele to -- jednako
czarter rządowy: posiadał charak-ter'
Ki
świeckoj' narodowy- - A działal-ność
swoją ograniczali jedynie) na
m tych- - którzy byli zwolennikami
kościoła
Fotograf ji- - organizacji Św' Stani
[I sława nie zamieszczamy gdyżfo-- i
tografjiżadnejtowarzystwctoinie
zdejmowało s v
h Piątego lipca fT911Tr' została zpr
garażowana' organizacja- - socjalisty
cźna pod nazw~a%PÓteea'V' wyrazi
li cielka PSjfp kierunku Ńiepod- -
'egiosci PolskisOrganizacja ta za
Pisała się chlubn1C'Wrdzłałalnoścł
swojej nad 'uświadomieniem ro-botników
póiskić%wTorpritov '
Na wieść-- b powstaniu Legjónów
Polskich pod wodzą Piłsudskiego '
''Potęga" stanęła t poVstrpnje kLęgjo
„nówi szerzyła]1chiidelę:Denuncq
wana do rżądui 'kanadyjskiego
' Przez ludzi z('przećiwńego obozu
"Potęga" "została" --Irozwiązanąyw
i styczniu 1918 joprżezRadę Pań-:El- wa
jako "proniemiecką"'
Na wieść! bTt'erniwick5Źośćrczłón
Wwz byłej IcVgi''P9wółało za
ł orcanizacieWńasmiejsce
--£Jarej podrnazWir?Spójńia' iŃarot
S-°-
wa Pokka'' (óy tym 'samym-iki- e
tWaćzemegókomitetu' IwiPol-f5e- i
ppdlktoregój kierunkiem jppzo
Była to jedyna or
ganizacja w tym cza
sie w Toronto i w ca
łej Ontario która
broniła dzielnie Le-gjon- ów
Piłsudskiego
jak i sprawy ludo- -
wej przed oszczer-stwami'
kleru i wste
cznictwa
W końcu swego ist
nienia po wojnie
kilka miesięcy przed
połączeniem się w
"Spójnia"-- zmieniła
swoją nazwę z Naro
dowej na Postępo-wą
"Spójnia miała
dość liczny drugi Od
dział w Hamilton
pod tą samą nazwą'
ii całe 'setki sympaty
ków wę wszystkich
miastach Kanady
Tak się' przedsta-wiają
pierwsze pod-waliny
które złoży
iy " się' ńa fundament
Związku Polaków
w Kanadzie
Jak z powyższego
opisu wykazuje- - to
w Toronto istniały
trzy polskie organi
zacje- - i
"SynowięPólscyr-f- l
:op3jnia £X-ysiciJu-wa-
PoJkp$£&Kofcteląeg
fTowarżysfcwp f— Św
Stanisława Towa--- -
'::ym:T[iy
--iSKM?tó5Wf-J
i
'LiBSźwsiifia yvii?sf$v—?s—jm~T—ssac —— i -- ~JZI _ _
tate:ikażdeftu pjata przedstawia byłą organizację ''Synów-Pols"kić- h w najlepszym'
lało się p0- - innych lo tego' Towarzystwa: a 'z dzisiejszym prezesem Rady NadzorczelbArAyacławskim
kałach 'tym sposo
bem przeszkadzającsobiew pracy
Oraz -- stale się przenoszącz miejsca
na drugle'miejsce-'Ju- ż wtedy "Sy'
nowie Polscy" poddali- - myśl budo
wy 'własnego domu Tak samo i
TowaŚw Stanisława chociaż mia'
łó sale przy' kościele "tpjednakp
podmuch postępowy popychający
członków "do -- szerszej oświaty i
czynów nakazywał opuścić salę
kościelną i wyjść na szerszą 'are-nę
życia społecznego
W grudniu 1920 roku członko-wie
zaakceptowali myśl by' poro-zumieć
się z Tow Synów" Polskich
czy by nie dało się przyjść 'do po
rozumienia i wspólnie podjąć ja
kąś pracę i środki w' kierunku
budowy własnego kąta zwrócono
się więc do Tow Synów Pol którzy
projekt przyjęli' 'z otwartemi ręka
ml Odpisali bardzo przychylnie z
Drooozycją o- - wybranie obopólnej
komisji w celu omówienia" spra- -
wy Komitety' towarzystw zostały
wybrane i narady rozpoczęto- - któ'
re przyniosły dobre rezultaty
W styczniu 1921 r: obopólna ko
mi=ia nrzvszłado zgody że orga- - iittw tr~ f rVrtP oowinny się połączyć) v
jedną a' potem podjąć akcję- - bucio
'''-I- ' ' ir ' :'V ionoi I urn' rinmu rvonuuci ł drU j-- "wj --- -
giej óVganizacji zdał' 'sprawozda-- -
i" '-
- ~ - i Lótoioninrh edzie
nie na swycu di —--- - °
nrońbzycje zostałyzaakceptowane
Rozchodziło' się' teraz najwięcej o
rzecz' istoina !'':a" "i'n"i"rW' —p n-1 n: a- -
zwę- - W tym 'celu --wołano' posier- -
--
'- --- A
' 'il_„ł'!' łnTirai-7VstW- - W dzenie ooopuuij"--" "i---- -- --
dniu' 13lufetó:'Pod przewodnic-twem
Tow Św-Stanislaw- a a w
dniu 20 lutego" pod przewodnic-twem
Tbw Synów -- Polskich na
których tojposiedieruachPzyJeto
i zątwierdamolnaiwe" 'Żwiązek'Po
iakowwKąnadzie-y-popołączeni-u
'' ? Hwóchiw-iedn- ą
Z inicjatywy5 pwnych -- czlon-iiirrtIóiiriTiair
i SDÓnipO
i(OW HKiWWif"1''' - ' - 'f -- ?cVł'a'fTnvsrldoTd'alszej zgodyi po
rożumiWiahy?1?2
organizacja ppsiaąuu „- -
i i tieruhek::działahiaswęgo- -
- b'j!SL "mvii ' rwvcieżYła
:
xIk&i&MiM
lKiimiWmmigmimlimramramOmTmfmflwnmJnśmlEmHM mMM:Mi'-ć:- m
Spójnia-postaw'ił- a warunek ze
przystąpi do Związku 'Polaków w
Kanadzie jeżeli Związek" będzie w
dalszyrriciągu kontynuował raz po
wziętą' pracę "Spójni" tj stałe
niedzielne odczyty referaty dys
kusje oraz prowadzić będzie w
dalszym ciągu"za'początkowaną —
przez Spójnię pierwszą' szkólkę
dla dziatwy polskiej- -
Zarazem "Spójnia" zażądała a
by- - w konstytucji była odpowied-nia
klauzula przypuszczająca ko
biety' na- - członków (Związku jak i
iKasy Chorych gdyż przedtem te I
obydwie
"zacjami ' Zazdahóprz
"hąśfa" Śp8jn
Toteranc 5 Oświata
[Po i szerszych
i)
meńtowano nOwądozgonną' zgodę
tenczas '"Koło KobieC" 'które -- za
wiązało "się podczas' wojny po-mocy:
'towarzystwom- - 'składające
ło"ńa ' członków Związku
lljUiitego 1923 rojcu ""' ''
'
Takim sposobem powstała' 1- -
-- ""--- -- -
sza' Grupa Teokoliczno-- śći
- i kombi
f '- - % ~-
- t~" "- -
nacje złożyły sięńą ]
'WTroku 1924 gdyfjużizdobyto' się
nawyńajęcie swego) stałego loka
z K-zostat- a
zorganizowane' Kółko Dramatycz- -
Z DAAVNY€H LAT iŃASZEJ1 NIEWOLI
redaKior"wi4ZKowca
:B§crstwb
jah (pśtosovania
naradaćh'i£dysku
do
do
lu) inicjatywyZPw"
ii-- j
ne "Uciechą"- -
szuDomu olśWejp j Kól- -
odgrywanie
spiewowyna cele J
"dórnuf ' H'C
fbrarnątyczńej przyniosło
Związkowi' i wielka
V!M "
"Spójnlaóślę
x0w Św Starilsła- -
przysługę : l ' -- y W' r 1926 na posiedzeniu komiy
którymiałza'
wyszukać pomyśinegd "—
byt zbierania 'furi
diisżów na budowcdornu przebra-ła
rezultat przekóriano"i się
że 'sprawa' oparcia kapitałujna
współudziałach (akcjach) nabierze
większego rozmachu tenćódącpie
niądze pędzie miał prąwb'ao"ido
mu i Ńa posiedzeniu'
nioweni w Związku1 projekt j za
akceptowano lupowazruono koml
sję' do podjęcia ('kroków zainkorpó
"rbwańia -- Towarzystwa" Projekt'zd
sUł')wykóriańyiV'dniu:8-góBiyć- ż
nia'l927r'zostaió-ząinkolX3rov- a
ńe pod "nazwą" '
w 'Toronto
Łtd"' z" prawem sprzećlaźyiakćji
iw roKuiaJZ1 uora jroisKi zosiai
wykończonyi
Powyższa ' fotografiaWx& jęta jest ws)u?rzymskijEJ"parioramyj gdzie przedsta]
"wia'j oświatę sprawedUwbśz pracy ilicltwóposroakiilzUtsyUkktó
ra dzieray' 'sz&daJiStJKiłóróńłbnski ddzJiłZwiązku ScaIirtóWPobk!chPi
tęga'-- ' symWtyzuJąc-źkłenmkie- m rMS(?T!V Jlh W roku lUHilałwWmyrozkamilladyPaństwa większoscirdo śroaufronctz] wisami) dzLsieJszy
brganizacjejihyjyorgahi
męsWęmli
jęcia
"śię-legożweszyjt-kK
ń&nJach}ffi4AhP
ijkch-%'dańj- ą Sfójiif-- uw?gjd' 'niopon1lajbśćńtąke--
sięzkilkunastUjikobieiJprzystąpi
"dnia
tąorganlzacJc
iowuicnjnu- -
ZjwiązekjwyMygho
wałYsumęfOOriaJscencz''fundu- -
Celem
ka'hylÓ2bierąńiejfunduszówprzez
przedstawień koncer
tów? szkolne
bVdbw"e
'Kółko
fGrup]I0rizej
tetu'żłbnaZwiązku
głosu grud
-- towarzystwo "Pbl-skieSlowarżysz-eńie
do$40boV-PracepliKcroTSo1wźruc-h
'shdzi
Historja Polaków
w Toronto sięga od
1906 r od zorgani-zowania
pierwszego
patrjotycznego towa
rzystwa przez daw-niejszych
tutejszych
osadników Organiza
cja ta nosiła nazwę
"Synów Polskich'"
Nigdy człowiek na
zawołanie nie
tworzy historji lecz
sam bieg życia
wypadki i
właści-wą
historję Tak sa-mo
było) w tym wy
padku Z biegiem
lat- - powstało wielejn
nych organizacji' w
"jak i'Pqtc-'ga- "
Z'SPi Filareci'
Św' Stcpiśława Spój
'n'i Postępowej które
a vr zwykłej 'rywaliza-cji
w"1 walce o
realizowanie 'swoich
programów zbliżały
się- - kulturainieidu- -
—— _________ _
zadanie 1
skutku- - sprawa
lepszy''
swoje
iróż-n- e
okolicz
pości tworzą
Toronto
tiytlo
chowo "ku sobie"
W ońcuostatnlą
- iwbjna dopełniła' -- re
szty '
Wiatach''iM2-''i2- 3
l-tr-zyl
istniej ąceńaten
v czas organizacje- - kaz
'daVodmlennenyswfl
)jc:mv'prrAogrMamltei"'cierlo wosci' aynowie 1"
waprzyszły '"do"' lepszego'' zrozumie
nla' rzeczy i' postanowilypoli
sięWffjednącalość podnazwą'—
"Związe::Polaków'wKanacizieV!''
: Teńibkrcs czasu" należy jedynie
uważać' j'za'('"właściwe Historyczne
tło "hiśtorj i Zw pblj 'w' Kanadzie'
i wszelkiej nasze' 'horoskopy powin
'ny- - byćiilićzonej' od 'lej daty a nie
inaczej
Pjawieżez chwilą połączenia
się zacźęłanapływąć świeża' erńi
gracjaitz Polskii Napływali i(ńpwi
ludzie dodając przez ppwiększar
nie'szbregówforgańizacjiVwi'ekszej
otućnyTdo zaczętej pracy organi-zacyjnej
Zaczęto nawiązywaćni-c- i
'przyjaźni' pomiędzyj-ińnem- i ó-siedl-ami
gdzie„znajdowąła się'!ll- -
czebniejsza Polon ja 'Wyjeżdżano
z'odczytami mowami vna obchody
narodowe podczas' którychi ząwszc
zriachodził się czas napomówieriio
o połączeniu "się istworzeniuj gru-py
Związkowej Tak leź' doszło że
najpierw" udało'' się ''zorganizo
wać grupęjw' Hamilton OntlNa- -
Siuuiiu lO uiua'i'iwfcu s
Nie dano wówczas jeszcze grupie
numeru vpyr2dkowegói leczi i"ńa'--!
zwaiio i ją ''Związkiem' Polaków 'w
llliimuŁit bi ?V"-f- " '-r""-
V- "- - "
Takipozostałb Taż1 dó fóku:1929 5kie'
d źostałrzwółahypierYszyZjazd
do Toronto ńa "dzien j3t sierpnia
Ijl -j- 2-gowrz-ęs'ńią
Nąpierwsźy
Zjaźddpbza delegatami i- - torpńtbh
sklej) ihamlltońskiej 'grupy] izapro
szóńó "i-'inn- e' 'bsiecllajjpójskie )któ
re' 'jednakdejegacjij-ni- e {przesłały
z piątkiem iBjrantfpfdOint ''
rprzeprówadzono i wtedy reforma
cjęjkonstytu
wiele ważnych 'sprąw'ZjktórycH
za na j ważniejsza ' należy- - uważać
!Ńa członków ZarządulCentralńb
go"iwówcźas jiweszil5' zńahL i zaślu- -
zenit członkowie'Związkujakiiobj k5 ''Mazurkiewicz Jako ' 'pezes''
"A':PieprźakizHamil(o"nlwice)p
"ześ 'AiiiPiekarz sekretarz: protoku
łowy XM!Gutawśki'sekretarz : fi
' 1'rianso wy' LAi Boj dys srbńik' [
Horniak z Hamilton' organizator
Instalację tego Zarządu nazńaczo- -
no na 29 i 30 marca 1930 r czyli
innemi słowy' 7 miesięcy później
no Zpezdzie Członkowie pacy wa
szli do Zarządu Centralnego nie
czekali jednak na instalację lecz
zabrali się na prawdę do pracy i
zaczęli organizować grupy Zwjązi
kowe jedną po drugiej
Od tej chwili zaczęła się gorącz
kowa praca organizacyjna i1 Jod
tej chwili można powiedzieć- - izei
rozpoczął się' właściwy rozwój i
Związku Polaków' w' Kanadzie ltt'
Grupy Związkowe zączęljri wyra'
stać jak "grzyby''po'desżczu-Zorg- a
nizowano grupę 3cią 'którąz'aln
stalowano dnia' '13' 'paidź]ernika!
1929 r:-- Później rTiećo pozostała- - ?or
ganiżbwanagrupa 4ta w:Kitche:
ncrf"o'ntV'kltórązainśtaiowanó'Lclń "
1 Crg0 grudnia ś-19-
29 Vr{ 'Grupę - "5)tą ?
u
na zachodniej stronierńi'aśtaTo-ront- d
zaTristaiówańó'dnią !l3'styc2-nTal93p"roku- :
T 1' '
-- 'Jaic' wldż]myz'powyiźJz_eBoVze-śtawięni- a
liidżie' ' jacv- - weszli i 'do-Zarząd- u
''Ćentraińego nic ipróżnbr- -
"walj -- flecz' wzięli tę' prace na sęrjo)
rządu" 'byjo'!juz'i5Gfup I Zwyżko- -'
wychqftqc{ńejno)}
członków racyOibyló-fnjąmai- o
gdysicweźmiespoduwaBęLełtrze
tal byłoiopracowaćszkice Usięgor:
"woścl!fuiań3oVejrdlafćałegp]Zw t 'Pzit "" wrv- - - "f-- if-K"v:PJ- Bi kurozneaormuiarzęaiKoryąvuvr®jWa
UuvCbnotiViłirrViTUnrtvinrzenial "gfrSeM
seńla-sformularzeVd- o -- sprawozdań 'WM
rocznych z pwj il
iposiedzeńieiihsrąlacyjńój-dlyło- 1
:
roku'" ńafpbśiedżeniutym juź''by
łbireprezbnt"owańychl5grupjŻwIąŁ MM
zkbwych'-UćHwalońbiwó"wćzas-'ż- e l Wf&j
Zansad_Centralny:[rozpbcznIeąwoł f
ofićjątńe ufzcdowane: 1'dnlaj'lf 'Ę$M
Wietniabdtejrdaiy 'lićżymyteż! 'S#
istnienie" tegoż J Zarządu Właściwie Mm
powinno 'ślę było :liczyć) od:datyssgS
DTerwszefioZjazdUi-Gdyźprzebcz- o t§
ńb 'wówczas fakt źe tenv?Zar2ądF----- M
tnrannfivJniiihvi' Uii 'Hlkn' t&?Ł
ZwiązJto~yyah :przepiqwaźit -- dali
śzą reformę i f konstytucji Związkp
wej "wprowadził iw) życie'{PorzeB-ri- e
formularze łj księgowośćjf inaftf
sbwą Tych rzeczy-- ' nieś wzięto) wte
ayi poa uwagę -
I Rozpoczęła się praca na dobre
pomimo że wynikały :riajroźmait- -
sze nieporozumieniu) na uejiuetnv
ci podporządkowania sięjdcjkonr1
stytucji' toczne iwu jri lęchęci pfżela
nia -- lunauszow- Kasy cnorui 'tąju'
opiekę ZarząduiĆeńtralńegółalbo
LZXi HiliteUvkilliVnAvSł wAinylinatnttinniltotr 'TtwAwnwTiAj al
wyćh danin od] 'P£?edslcwzlcćj_na
koszta ' administracyjne ZC 'Wszy )
stkiejle nieipbrbżumlęńla tzostały
pu Liuwtiu (uouiny'iA w !:
Instalowano grup'e"'6rtąwiPręstpn"
3Ont a dnia '22tczerwca zalnstalbi'
JwMqkpc7-mąna)NewToro- ni
irii --Pomimo żeiGrUDał 6iła'4zóstaV
łażaiWalowarialpoźniejjaklGfu3
pa!V-mavjeanaKSijjrupaiu-ittt-tuowi
lajpicrwej zorganizowana ii choć
nie ofici alnie nadano -- j ej Inumerj pb
'rządkowy któ'ry pomimo późniejir
'--
'-2
" "_ 'ii _ ii": "-_--
ił „x'™i rń i
tjzymać
Podczasj 'łfnozolfiej t pracyS nad !
szedł! ćźas'dru'giego'sWamegó'Zjąz-dul-ńasktónmsbyłóiuzlreprezent- o'
r--TA-c-i'--:-
--!i-
V'-i fi- - :- - Ol wanycniigrupwiązKowyciMiJiu
grupy Związkowe źe 'źaczęłajsięi
trochę jj lepszą! pracaraviccejhąrmq
junarśerjoHraktówaćpóćzynania
Źarządu CeńiralriegÓ' zrozumiano
zymusiibyC(-suboMynaćja- ' gApó
słućH ('jeżeli pragnie siętcóś żhu- -
(Ciąg fdal3zyihąf sjrbhićy{10ej ) ~
SKf mmmm
M
Tc
Bfliń:
tej