Zwilazkowiec Alliancer, February 04, 1975

              If- c-m
1
NR 10 r "ZWIĄZKOWIEC" LUTY (Fbruary) włork 4-- 1975 STIt 5l
Henryk Tycner Zachodni Związek Odwetu (8)
Finał ponad
relacji o tragicznym fi-nale
W działalności „witasz-kowców- "
nie może zabraknąć
wspomnienia doktora Henryka
Guenthera Nawet gestapowcy
nie mogli ukryć zdumienia po-mieszanego
z pewną dozą sza-cunku
Nawet w najtrudniej-szych
chwilach śledztwa zacho-wywał
postawę pełną ludzkiej
godności i dumy Głęboko wie-rzył
w sprawę której służył
Człowiek wybitnie inteligentny
imponował każdemu kto się z
nim zetknął Przesłuchiwany
przez jednego z najbardziej bez
względnych i piekielnie prze
biegłych gestapowców — Doer-flein- a
zmaltretowany skrwa-wiony
dr Guenther rzucił mu
odważnie i dumnie w twarz:
— Pan ma swoje Niemcy a
ja kocham moją Polskę i dlate-go
z panem walczyłem i za nią
cierpię i wiem że za nią umrę
Był to wyjątkowy przypadek
w krwawej karierze Doerfleina
że zrezygnował z dalszego kato-wania
przesłuchiwanego a na-wet
pozwolił półprzytomnemu
lekarzowi wypić szklankę wody
Faktem jest że tego samego
jeszcze dnia Doerflein zakoń-czył
protokoły i odesłał dra
Guenthera do więzienia gesta-po
w Forcie VII Zanim go jed-nak
tam przewieziono paro-krotnie
ratował swoich towarzy-szy
w czasie przesłuchań Gdy
śledztwo utykało na martwym
punkcie i groziły nowe krwawe
przesłuchania zgłaszał się sam
do zeznań i brał wszystko na
siebie Swoją postawą uratował
kilku członków organizacji od
aresztowania
Tak samo jak w śledztwie
również i w forcie VII „witasz-kowcy- "
wykazali swój hart i
wspaniałą postawę Dr Henryk
Guenther wiedział że nawet na
wolności nie przeżyje gehenny
okupacyjnej ze swoją śmiertel-ną
chorobą — otwartą gruźlicą
Solidarny odważny do szaleń-stwa
był wzorem koleżeństwa
Sam krańcowo wycieńczony od-dawał
swoją nędzną strawę sła-bym
i tym których przywiezio-no
z tortur Aby uchronić towa-rzyszy
przed zarażeniem gruźli-cą
specjalnie wybrał jila siebie
najgorszy i najniebezpieczniej-szy
kąt bo tuż przy drzwiach
abv i ak najmniej zarażać prąt
kami 'powietrze celi Za każdym
razem gdy wpadali do coli pi-jani
gestapowcy on pierwszy
odbierał od nich ciosy Gęsta-powc- y
nienawidzili go jako pa-triotę-szale-ńca
lecz gdy urzę-dujący
w Forcie VII hitlerowski
felczer Opitz który zresztą nie
miał pojęcia o medycynie —
potrzebował fachowej pomocy
gestapowcy przydzielali mu wła-śnie
dra Guenthera Dzięki je-go
staraniom od czasu do cza-su
więźniowie otrzymywali tro-chę
lepsze wyżywienie Nawet
w tak potwornych warunkach
obaj lekarze starali się nieść
pomoc swoim współtowarzy-szom
Dr Witaszek posługując
się odłamkami szkła przeprowa-dził
kilka operacji i wyciął zrq-piał- e
części tkanek ratując
współwięźniów przed powikła-niami
i zgorzelą
Niemcy wiedzieli że dr Wi-taszek
był nie tylko lekarzem
lecz także naukowcem i że pra-cował
nad kilkoma ważnymi za-gadnieniami
Wiedzieli że przed
wojną odkrył tzw clarovac —
środek który umożliwiał wielo-letnie
konserwowanie owoców i
warzyw bez utraty ich właści-wości
odżywczych że w swoim
małym zakładzie produkował ja-ko
jedyny w Polsce struny ope-racyjne
do szycia ran Wiedzieli
również że dr Witaszek wraz z
drem Guentherem pracowali w
czasie okupacji nad środkami
które powodowały powolny po-czątkowo
trudno wykrywalny
proces chorobowy kończący się
zgonem W gestapo krążyły je-szcze
inne wersje na temat ba-dań
naukowych dra Witaszka
wiadomo skąd wyszła Nieinicjatywa — czy z Pozna-nia
czy z Berlina Dość na tym
że pojawiła się dla obu lekarzy
nagle niezwykła możliwość ura-towania
życia Któregoś miano-wicie
dnia otwarły się drzwi ce-li
i podoficer gestapo Sonder-meye- r
wyprowadził dra Guen-thera
do kasyna dla oficerów w
Forcie VII Po krótkim czasie
Sbndermeyer przyprowadził go
spowrotem do celi a wyprowa-dził
dra Witaszka któremu ka:
zał uporządkować swój "wygląd
Przetrzymano go tam dość dłu-go-
Po powrocie do celi opowie-dział
że jacyś przedstawiciele
Reichsicherheitshauptamtu z
Berlina odbyli z nim (podobnie
' jak i z dr Guentherem) rozmo-wy
i zaproponowali najpierw
jednemuL a później drugiemu u-ratowa- nie'
życia na pewnych o-czyw- iście
warunkach
Dr Guenther był jednak
śmiertelnie chory i kiedy Niem-cy
stwierdzili że jest on w o--
miarę tragiczny
statnim stadium gruźlicy uzna-li
dalszą rozmowę z nim za nie-potrzebną
Inaczej przebiegała
ona z dr Witaszkiem Ofiarowa-no
jemu i jego rodzinie życie i
bezpieczeństwo w zamian za ni
mniej ni więcej tylko współpra-cę
Dr Witaszek miał w labora-torium
RSHA wytwarzać te sa-me
preparaty które stosowała
organizacja poznańska przeciw-ko
hitlerowcom ale teraz jako
ich dodatkową broń przeciw a-liant- om
Nie jest wykluczone
że propozycja ta była jakimś
fragmentem licznych nieraz
najbardziej n i eprawdopodob-nyc- h
akcji których pomysły po-wstawały
w RSHA bez liku
Wiadomo na przykład że Niem-cy
hitlerowskie usilnie praco-wały
nad kilkoma wariantami
wojny bakteriologicznej i tok-sycznej
Jedno z resztą z takich
tajnych laboratoriów hitlerow-skich
mieściło się między inny-mi
właśnie pod Poznaniem
W toku rozmowy jeden z wyż-szych
rangą gestapowców zaczął
poruszać sprawy polityczne za-chwalać
goebbelsowską koncep-cję
nowej Europy — zjednoczo-nej
pod niemieckim panowa-niem
i uzasadniał obowiązek ob-rony
zachodniej cywilizacji
przed komunizmem W pewnym
momencie (jak to później pow-tarzał
w celi dr Witaszek) rzu-ci:
— Jeśli pan ma jakieś skru-puły
damy gwarancję dokto-rze
że produkowanych przez pa-na
środków nie zużyjemy prze-ciwko
Polakom i wojskom
państw zachodnich a tylko prze-ciw
Rosjanom Przecież pan ja-ko
inteligent nie kocha chyba
bolszewików!
Dr Witaszek kolejny raz po-twierdził
swoją odmowną decy-zję
i pozostał nieugięty
Rano w piątek 8 stycznia
T--l V
1943 roku w Forcie VII wię-zienne
życie zupełnie prawie za-marło
Wszystkie cele i koryta-rze
starannie zamknięto Już ta
złowroga cisza — zamiast co-dziennej
bieganiny i krzyków
esesmanów — zapowiadała gro-zę
tego co zbliżało się z każdą
minutą (Około godziny dziesią-tej
rano rozległy się kroki pod-kutych
butów Gestapowcy w
towarzystwie licznych wachma-nó- w
mijali drzwi poszczegól-nych
cel aż zatrzymali się przy
celi nr 66 Tutaj w tej wiel-kiej
prawie podziemnej sali
zgrupowano po śledztwie wszys-tkich
więzionych „witaszkow-ców- "
Po chwili wyprowadzili
zakutych w kajdany członków
poznańskiej organizacji Związ-ku
Odwetu Jako pierwszy szedł
doktor Franciszek Witaszek za
nim — dr Henryk Guenther dr
Guntram Rolbiecki inż Stani-sław
Karolczak Tadedusz Ja-nowski
Paweł Bronikowski Ja-rognie- w
Gucki Teodor Konar-ski
Edward Norbecki Zenon
Pluciński Florian Przygodziń-sk- i
Jerzy Przystanowski Hen-ryk
Rakowski Hieronim Szep-k- e
Marian Spychała Stanisław
Witkowski Sylwester Ulmań-sk- i
Franciszek Stefaniak Cze-sław
Wachowiak Na podwórzu
fortu gdy wychodzili z koryta-rza
czekały na nich kobiety
Skute również kajdankami po-szły
z nimi: Czesława Milian
Helena Siekierska Maria Gaus-sow- a
Magdalena Cegłowska
Władysława Kwintkiewicz i So-nia
Górzna
Witaszek rozpoczął śpie-wać
Dr a inni podchwycili
melodię Ponad wkopane w zie-mię
bastiony fortowe niosła się
echem odbitym od betonowych
ścian pieśń wielka i święta „Je-szcze
Polska nie zginęła" Ileż
siły musiało być w tej pieśni
Hon
T f Elffi w'
"śpiewanej przez grupę skatowa-nych
1 torturowanych ludzi któ-rzy
szli na śmierć skoro umil-kły
ryki: los los
schneller schneller!
Wprowadzono wszystkich do
bunkra nr 58 Było to pomiesz-czenie
bez okien oświetlone
tylko żarówkami U sufitu w
poprzecznej belce widniało
dziewięć haków ze zwisającymi
sznurami Więźniów ustawiono
pod ścianą Prowadzący egzeku-cję
oficer gestapo odczytywał
im wyroki
_
śmierci wydane
przez tzw Polizeigericht a
przez RSHA w Ber-linie
Po każdym pa-dały
słowa: „Wegen Hochver-ra- t
zum Tode verurteilt" (za
zdradę stanu skazany na śmieć)
Wydawało" się że teraz już
nic poza śmiercią nie może ich
spotkać Tymczasem gestapo-wiec
zakomu-nikował
skazanym że jednocze-śnie
sąd policyjny wydał na
członków rodzin wszystkich ska-zanych
także wyroki śmierci
które wykonane zostaną w naj-bliższym
czasie Wyroki na ro-dziny
— to był cios najstrasz-niejszy
Jakiż cięższy ból można
było zadać ludziom stojącym
pod szubienicami!
Po chwili na ławce pod zw-isającymi
sznurami stanęło
pierwszych dziewięciu skaza-nych
wśród dr Franciszek
Witaszek Po nich stawały na-stępne
dziewiątki Egzekucję
wykonywało dwóch osobników
z tzw Sonderkommando Jed-nym
z był Zenon
pseudonim „A-lek- s"
agent gestapo który miał
na sumieniu setki ludzi wyda-nych
na śmierć Polski pod-ziemny
skazał go na śmierć
Kiedy otrzymał ten wyrok hit-lerowcy
ulokowali go ochronnie
wśród strażników w Forcie VII
gdzie uczestniczył w torturowa-niu
Polaków i w ich zabijaniu
Z grupy „witaszkowców" zgi-nęli
też po bohatersku dr Fran-ciszek
Pokora Bolesław Woj-cza- k
Tadeusz Skrzypczak i Ta
Wielokulturowość jest stałą polityką Rządu
Program ośrodków
wielokulturowych
jest częścią składów
polityki wielokulturowości
WYTYCZNE
Wielokulturowość oznacza popieranie zrozumienie
i docenianie naszych licznych kultur przez wszystkich
Kanadyjczyków Wielokulturowość oznacza również
wzrastanie świadomości Kanadyiczyków angielskiego
i francuskieqo pochodzenia wkładu innvch grup
kulturowych do kanadyjskiego dorobku W zasadzie
wielokulturowość oznacza wymianę kulturalną
PROGRAM
Ośrodki wielokulturowe dostarczają środków dla
kulturalnej Daia one grupom i poszczególnym
osobom możliwość spotykania się i akceDtownnia
wzajemnych dążeń i Drzeiawów swych kultur Przez
włączanie społeczności mówiących po anąielsku
i francusku obala się wszelkie możliwe bariery
kulturowe
Różne grupy korzystają z ośrodków wielokulturowych
dla swych kulturowych działalności W dodatku
ośrodki mogą dać nowoprzybyłym imigrantom
i obywatelom kanadyjskim możliwości wspólneao
uczestniczenia w procesie przystosowywania się do
warunków życia w nowym kraju
Warunki otrzymania pomocy w zakładaniu nowych'
ośrodków zawierają wspólną propozycję pewnej ilości
grurj etniczno kulturowych i dowód że miejscowe
SDołeczeństwo fą popiera Program może dostarczyć
pomoc w finansowaniu części operacyjnych kosztów
ośrodka
To co na większe podkreślenie jest aspekt
wymiany kulturalnej programu ośrodków Czy ośrodek
jest najlepszym sposobem w tej funkcji?
Czy w twoim środowisku ośrodek dobrze wypełnia
lub mógłby wypełniać swą rolę?
Jeśli ty lub twoja' grupa chciałaby wyrazić swe poglądy
na filozofię warunki wydajność ośrodków --'
wielokulturowych prosimy o skontaktowanie się
z rejonowym biurem wysłanie załączonego
kuponull JohrfMunro
Minister Responsibla
for Multlculturallsm
wmmmkwMm Mn fe#4J l
iBMpf irfPff !p?TH vW
1 łSsggłillig 2i'%2}gl S£r5fr
gestapowskie
za-twierdzone
nazwisku
złożywszy-papier- y
nich
nich Schwarz-Ciemniejews- ki
sąd
Vmiany
dla
zasłuquje
wypełnianiu
lub
lub
O
THE DEPARTMENT
OF THE
SECRETARY
OF STATE
SMofin' NM (als
senrfng Labrador)
Humptirey Gilbert
BttfEfOBoXE-536- 3
DuckworthSrAlC5W2
(709)722-618- 1
HaltfaxN&
CitizensWp Brancfi
Trada Mart Bmldinff
Beaver
Piec2101H2ZlS8
(514)283-568- 9
Qu£
rue
395J9X5A9"
(819)762-451- 2
Qu£
cTYÓmiHe
G1R3P7
(418)694-383- 1
Skerbrookt
Edifice Royal Trust
Pifce50025riiB
Wellington nordJlH
(819)565-477- 2
TroU-RMor- cs Qrj£
205-A8P335G9A- 5G4
Sr W rtoora5WLSPlH8
(416)523-235- 5
London
Dundas Sr
(519) 679-433- 5
L'hoa John Munro
Ministra charge
du Multiculturatisme
j? nazwisko
{Adres v
'
deusz Wiza Hitlerowcy powie-sili
ich już 9 lipca 1942
wsi Tuchorza w powiecie
wolsztyńskim Zginęli wówczas
razem z Polakami żołnierza-mi
innych polskich podziem-nych
organizacji ruchu oporu
Z tzw grupy mosińskiej zginęli
w potwornych męczarniach w
Domu żołnierza piekarz Kacz-marek
(jego córkę Ulę bestial-sko
zamordowano w Ju-gendverwahrl-ager
w Łodzi)
rzeźnik o nazwisku Niemiec
Skibiński i mgr farmacji Stefa-nia
Dębińska
tygodni męczeń-skiej
śmierci „witaszkowców"
radiostacje Polski podziemnej"
odebrały szyfrowaną wiadomość
że Naczelny Wódz Wojska Pol-skiego
— gen Sikorski nadał
pośmiertnie Krzyż Walecznych
dowódcy Wielkopolskiego Zwią-zku
Odwetu — drowi Francisz-kowi
Witaszkowi
niedługim czasie po wyko-nani
wyroku w Forcie VII ge-stapo
zaczęło realizować zapo-wiedź
zniszczenia rodzin człon-ków
poznańskiego Związku Od-wetu
Już 15 stycznia 1943 ro-ku
w nocy gestapo aresztowało
ponownie Helenę Witaszkową
Pięcioro maleńkich dzieci z roz-paczą
i przerażeniem żegnało
matkę Pozostały na łasce
sąsiadki — Pawłow-skiej
drodze Fortu VII
auto zatrzymało się ulicy
Głogowskiej Tam gestapowcy
sprowadzili i wepchnęli sa-mochodu
Halinę Plucińską
ciągu kilku dni w celach
fortowych znalazło się
siedemdziesiąt osób — najbliż-szych
krewnych członków wiel-kopolskiego
Związku Odwetu
kazamatach zamknięto kilku-nastoletnie
dzieci i stojących
nad grobem starych ludzi min
82-letn- ią babcię Karolczakową
Uwięziono kobiety-matk-i
które pozostawiły w domach
maleństwa Np siostrę Cegłow-skiej
— Józefę Drewniakową
opłakiwało ośmioro drobnych
dzieci a troje innych swoją
matkę — Zofię Kunertową
dalsze informacje telefonuj do
rejonowego biura w swej dzielnicy
lub pisz adresując do:
Sir
SECRETARIAT
D'ETAT
Ottaw RoomsUetcalfo
Ont
HlisgarSrS
320 P3E3U
(705) 673-li- a
St8405ScotiaSq Bay Ont
B3K2Y5 (902) 426-21- 18 240 South Syndicata
Ave2nd floor
Boncton NB Station "F" P7E1CS
Central & Nova Scotla
Trust 860 Mam
Street 5th Timmlns mi (506) 85J-202- 3 585 Algonguirt E
Apt702MN7N6
Montreal Quf (705)264-836- 8
1080 Hall RilL
Noranda
243 Murdoch BP
CuSbec
100 CanJ
Piece 730
581
550 Bonaventure Pieca
(819)375-484- 6
Hamilton Ont
150
395
2nd floor N6B 1Y5
Imę
roku
we
11
Polen
dr
W kilka po
W
one
staruszki
W do
na
do
W
około
W
także
Ont
(613)996-597- 7
Sudbury
Room
Thunder
(807)623-524- 1
BldfT
floor Ont W Blvd
Que
Mam
Ont
T55orSonttoClaiOr AntveŁ_
Room 810 MłTlMZ
(416) 966-65- 54
WInnipe&Man
Foom 201 303 Mata
Street R3C 3G7
(204) 985-36- 01
Regina Saik
1867-Hamiltori-
Sr
Room 1007 S4P2CZ
(306)525-615-5
Edmonhm Alb
(also Mrving NWTJ
Room 310 9828 -- 104tH AvT5J 0J9
(403) 425-673- 0
Vancouvar BC na w aui me
Room 207 VSJ1TS
(wj yji-łi-u
wyrazić
swe r lub otrzymać
więcej informacji
do:
Mulllculluralism
PO Box 366
Station A
Ottawa Ontario
K1N
fyliejscowość Kod pocztowy
Telefon: Nr obszaru telefonicznego -- (Area Codę)
Aby
opinie
pisz
8Z9
z zaciekłością ściga-ło
wszystkich krewnych
„witaszkowców" Samych ko-biet
zamknęli w celach forto-wych
aż 44 Matkę dra Witaszka
aresztowano w Śmiglu Jego
braja — Czesława ujęto w Kaź-mierzy
Wielkiej w Generalnej
Guberni a Lecha Witaszka poj-mano
w Katowicach Trzeci
brat dra Witaszka — Marian
zdołał zbiec z Częstochowy
gdzie mieszkał w czasie okupa-cji
Gestapo usilnie poszuki-wało
ojca dra Witaszka Udało
mu się jednak w ostatniej chwi-li
uciec Obaj uwięzieni bracia
dra Witaszka także zginęli z rąk
hitlerowców
Torturowanie miotane złudny
mi nadziejami i niepokojem ro-dziny
„witaszkowców" czekały
w Forcie VII na to co gotowało
im gestapo Któregoś dnia wszy-stkie
kobiety które miały mało-letnie
dzieci rozebrano do na-ga
i popędzono przed jakaś ko-misję
Nie wiedziały biedne że
hitlerowcy przygotowali nowy
potworny cios który okrucień-stwem
i zarazem perfidią trafić
je miał w same matczyne serca
Dowiedziały się o tym dopiero
po wojnie po powrocie do do-mów
A tymczasem krewni i o-piekun- owie
którzy zaopiekowali
się dziećmi zamordowanych i u-więzio- nych
zaczęli otrzymywać
wezwania do Rassenamtu Tam
dokładnie dzieci mierzono i wa-żono
a niekiedy fotografowano
Nie można było zorientować się
o co hitlerowcom chodzi i co
knują Działalność Rassenamut
jak wszystkich urzędów SS o-kryw- ała
tajemnica Do tego cza-su
Rassenamt w Poznaniu zu-pełnie
nie zajmował się Pola-kami
Podziemny wywiad zdo-łał
jedynie ustalić że wszystkie
wyniki tych badań przekazuje
się do placówki gestapo w Do-mu
żołnierza Dopiero po woj-nie
skojarzono sobie te badania
dzieci z badaniami lekarskimi
ich uwięzionych w Forcie VII
matek
Akcja Rassenamtu objęła
wszystkie dzieci dra Witaszka:
9-letn- ią wówczas Mariolę i 7-l- et
'nią Iwonkę które wyjechały do
Kielc jednorocznego Krzysia w
Ostrowie Wielkopolskim oraz 5-let- nią
Alusie i 3-let-nią
Daryjkę
które pozostały w Poznaniu We
wrześniu 1943 r gestapo przy-stąpiło
do działania Zrozpaczo-nym
opiekunom siłą odebrano
Alusię i Daryjkę Wiadomo że
początkowo dziewczynki osadzo-no
w Kaliszu w domu dla dzie-ci
który prowadziła hitlerow-ska
organizacja Lebensborn
Później mimo największych wy-siłków
i starań stracono ich
ślad Ustalono jedynie że
dzieci przeznaczono do zniem-czenia
Czyż można było sobie
wyobrazić straszniejszą zemstę
i perfidię?! Dzieci tych którzy
oddali wszystko dla Polski dla
jej obrony i wolności miały u- -
lec zgermanizowaniu! Miały się
nauczyć nienawiści do wszyst-kiego
co polskie!
Polskie podziemie natych
miast podjęło dramatyczną wal'
kę o uratowanie pozostałej trój-ki
dzieci dra Witaszka Na ten
cel poświęcono wielkie sumy
pieniędzy i kosztowności Dzię-ki
tym staraniom trójkę pozo-stałych
dzieci lekarza-bohater- a
skreślono z listy tych które
Niemcy mieli odebrać opieku-nom
i zgermanizować
Hitlerowcy porwali także
dwóch synów Witkowskiego
którego żona znajdowała się w
Forcie VII oraz trójkę dzieci
Zofii Kunertowej — siostry Ro-mana
Kamerduły Potworna
barbarzyńska zemsta na dzie-ciach!
niewielu osób które oca-lały
Z z hitlerowskiego po-gromu
wielkopolskiej organiza-cji
Związku Odwetu po wojnie
'wróciła z obozu oświęcimskiego
do Poznania Halina Witaszek
Ze swoich bliskich nikogo nie
zastała Nie wiedziała także nic
pewnego o losie męża Wierzyła
nawet że niedługo wróci do Po-znania
z któregoś z setek ka-cetów
Z rozpaczą dowiedziała
się o tym że dwoje jej dzieci
porwali Niemcy
W niedługim czasie dotarła
do niej straszna wiadomość W
piwnicach poznańskiego gmachu
medycyny sądowej znaleziono
dwa słoje w których znajdowa-ły
się — w płynie konserwacyj-nym
— głowy dwóch bohaterów
organizacji: dra Franciszka Wi-taszka
i dra Henryka Guenthe-ra
Przeprowadzone w związku z
tym dochodzenia wykazały że
po zamordowaniu w Forcie VII
przywieziono do spalenia w kre-matorium
ciała 30 „witaszkow-ców"
a jeden z Niemców praw-dopodobnie
prof anatomii Her--'
man Voss — osławiony rasista
i polakożerca — po zorientowa-niu
się za co ich strasono ka-zał
oddzielić te dwie głowy Po-lak
który w czasie okupacji' był
woźnym w instytucie przecho-chow-ał
je przez okres okupacji
Na słoju zawierającym głowę
dra Witaszka znajdował się na-pis:
„Der'Kopf eines intelligeri-te- n
'polnischen Massenmoer-der- s
Dr Franz Witaszek" (Gło-wa
inteligentnego' polskiego ma
sowego mordercy dra Francisz-ka
Witaszka)
25 listopada 1945 r na Pla-cu
Wolności zebrały się tłumy
poznaniaków by pożegnać dwie
trumny w których znajdowały
się głowy dra Witaszka i dra
Guenthera Pogrzebano je na
cmentarzu na stokach cytadeli
poznańskiej
Po wielu żmudnych poszuki-waniach
pod koniec 1947 roku
wróciła do domu Alusia Wita-szek
Hitlerowcy w SS-Hei- m w
Połczynie Zdroju zmienili jej
nazwisko na Alice Witkę i od-dali
ją jako dziecko nieznanego
pochodzenia niemieckiej rodzi-nie
w Meklemburgii Dopiero
we wrześniu 1947 roku natra-fiono
na pierwsze ślady porwa-nej
Daryjki Znajdowała się ona
u rodziny austriackiej jako Do-ra
Witkę Obie dziewczynki nie
Wielokulturowość i bukiet kwiatów
(Dokończenie ze str 2)
wersytetu gdzie tak zwani
etnicy nie byliby reprezento-wani
w mniejszej czy większej
ilości W ten sposób mają oni
oczywiście pośredni lub na-wet
bezpośredni wpływ na ży-cie
w Kanadzie
Ci właśnie ludzie swoją co-dzienną
mrówczą pracą wzbo-gacają
życie tego kraju Czę-sto
spotykamy się z nazwiska-mi
czasem bardzo obco
brzmiącymi dla ucha Anglo
czy Frankofona Nazwy na
niektórych budynkach uni-wersyteckich
ulic a nawet
miejscowości geograficznych
jeszcze dobitniej podkreślają
wartość wkładu mniejszości
etnicznych Wiele osób rea-guje
na to obojętnie nie usi-łując
nawet dowiedzieć się
dlaczego uczczono tych ludzi
Dotychczas poza sporadycz-nymi
wypadkami uwypukle-nia
przez czynniki rządowe
znaczenia owych zasłużonych
jednostek nikt nie zadał so-bie
trudu opracowania warto-ści
wkładu przeciętnych zja-daczy
chleba z poszczególnych
grup nie mówiąc już o przed-stawieniu
tego w formie atra-kcyjnej
i dostępnej dla szero-kich
mas Zapewne napisano
już wiele prac biograficznych
musimy sobie jednak zdać
sprawę iż stosunkowo mało
osób poza bezpośrednio zain-teresowanymi
zada sobie trud
studiowdania biografii zwła-szcza
o charakterze nauko-wym
pisanych w językach in-nych
aniżeli francuski lub an-gielski
_
Przykładowo wymienia 'się
"The Canadian Family Tree"
wydany przez Sekretariat Sta-nu
przy współpracy Cente-nia- l
Commision w 1967 r
Książka ta choć wzbudza w
niektórvch miejscach zastrze- -
lżenia z uwagi na powierzcho-Iwnoś- ć
informacji pozostaje
(jednak nadal zasadniczym
źródłem Wydanie to jest już
całkowicie wyczerpane a dru
gie mimo obietnic jeszcze się
nie ukazało Historie grup
etnicznych opracowywane o-ibec- nie
na zlecenie Sekretaria-tu
Stanu będą o ile wiadomo
pracami naukowymi a wyda-nie
ich w wersji popularnej
nie jest pewne W tym stanie
rzeczy należy rozważyć inne
możliwości spopularyzowania
w społeczeństwie wiadomo-ści
o wkładzie grup etnicz-nych
w rozwój Kanady
Wydaje mi się że należało
OKAZJA!
1000 nalepek z własnym
adresem — Około 2 cali
długości
TYLKO $200
Proszę przysłać nazwisko i
adres drukowane i Money
Order $200 lub własny czek
$215 do:
PAWElS W TRADING
P O Box 205T
London Ont Canada
N6A 4C5
8-1- 1
nychkralach
-m- ówienia przyjmuje:
znały Już Języka polskiego Gdy
więc wróciły do matki zaczął
się trudny proces repolonizacyj-ny- :
nauka ojczystej mowy Iju-dzen- ie
świadomości polskiej i
życiowe odnalezienie się wśród
przecież nieznanej rodziny
Relacje przedstawione w tym
cyklu powstały z rozmów z ty-mi
nielicznymi ludźmi którzy u-ratow- ali
się z hitlerowskiego
pogromu zgotowanego „witasz-kowcom- "
i z materiałów doku-mentalnych
zbieranych przez
wiele lat Bojowe i tragiczne lo-sy
zachodniej siatki Związku
Odwetu zasługują na to by
choćby w skromnym przeka-zie
utrwalić poświęcenie odwa-gę
bohaterstwo ludzi i mało
znaną kartę polskiego ruchu
oporu
(Koniec cyklu)
by opracować szereg filmów
i audycji telewizyjnych obra-zujących
rolę grup etnicz-nych
Oczywiście powstaje tu
kwestia kto powinien przy-jąć
na siebie odpowiedzial-ność
w tej sprawie Logicznie
biorąc powinno to być zada-niem
National Film Board
który szumnie ogłasza że po-siada''
już pewną ilość odpo-wiednich
filmów Niestety
gdy przychodzi do wypożycze-nia
okazuje się że to co jest
do dyspozycji pozostawia wie
le do życzenia tak pod wzglę--de- m
treści jak i prezentacji
Wydaje się więc że inicja-tywa
musi wyjść z grup etni-cznych
jeśli zależy im na roz
powszechnieniu i utrwaleniu
dla przyszych pokoleń świa-domości
o ich i ich współziom-ków
wkładzie w budowie no-wej
wspólnej ojczyzny Ka-nady
Multicultural Council of
Ottawa jest głęboko zaintere-sowany
tym problemem i che
lnie podjąłby się przy współ-pracy
innych podobnych grup
opracowania odpowiedniego
planu działania
Ponieważ sukces akcji w tej
dziedzinie zależy od możliwie
szerokiego poparcia ze strony
grup etnicznych wszyscy
którym leży na sercu stworze-nie
obrazowego 'dokumentu i
utrwaleniu wkładu ich grupy
w „Canada's Heritage" pro-szeni
są o wypowiedzi w tej
sprawie bądź na łamach na-szego
pisma bądź przesyłając
na adres redakcji dla Multi-cultural
Council of Ottawa
swoje uwagiN
JOHN A ROGER
] £ MIZARH £ I
SALVE §
UWAGA WAŻNE!
Obecnie rozszerzamy zakres na-szych
usług OFERUJĄC Waszym
przyaclotom I krewnym w USA
co nasłępue:
Jefll pragną oni zaopatrzyć
twych bliskich w POLSCE w
nasz produkt:
MIZARH £ALVE
z radością przygotulemy od-powiednie
paczki i wyilemy
BEZPOŚREDNIO na adres we-dług
otrzymanego zlecenia Wy-syłamy
podany wyie produkt
(oraz Inne Jrodkl) również do
wielu różnych krajów
W sprawie Informacji piszcie
lub telefonujcie do:
LUSCOE PRODUCTS Ltd
559 Bathurst St
Toronto Ont Canada
M5S 2P8
Te!: (416) 921-850- 0
fflmmłmmnmłiwmBaamaBBiBT!itJŁiłwonnnnj
WARSZTAT NAPRAWY SAMOCHODÓW
Howard Park Auto Gollision
60 Howard Park Ave — Telefon 532-446- 5
GIENEK LEJA właściciel
Prosi o poparcie PolonlL
Warsztat spacfalizula de w naprawia I malowaniu same-- :
LJXu _ niiiu unmllsla - unmiillrAiii 'Tnlllttnn'' '
Miwuwn — łf'TOj vyiiiw A "B''w ww i
7VB
npgpnnannnnnnpnnnnnnnnnnncinppaonnnapanpnDODŁ
K'K'i!?K'i!?KOOłw'xyKi5K'R?5x'lM
Wysyłamy wszelkie lekarstwa zagranice do Waszych krew
nych przyjaciół i zna i omy eh zamieukałyeh w ich rodziiW
344 Bathurst Street- - TORONTO
Tel: 368-105- ?
i