Zwilazkowiec Alliancer, April 03, 1938

              !£
f
Ł - --:'
III fc-- - -K--
yiy-tT-ł-J-:-'vvJ i mpmmmwmwmsmmsmmmmmmmmmmmmMmmMsS nnRBts? ' "THE -- -? „v--
„ v--
t r 1OT BsETpffyt-- - " ': j' ł'V "'1 11111-- 4
Stronica i4rtai gZWIĄZKąWIEr": AERiąCKWIECIEŃ) 3:-jl9- 38i --
Nr-il4
m £itt4fctsJiUzaf!:' HtK(MijfCfciT)łittwM4iMfBXIfrtnrTt" """""frT- -
'"-TT-j
m "
Publishedfór Ever7Spndajr 1 MdślewsMeg o %oćesu
organ związku polaków wkanadzie V
- "WychdW nakaidcnJedzielcl BENEDYKT- - HERTZ
a?
:?-- -
Ii
ta
tri
su
Lv
'-- 'r
Ig
tów
AdrnlnRlterdtoakivtokr- -AJ J MtAXzS"AUiKRjl KEŁI WEWSJKlll-C- 7_
~ riTPKENUBIEKATA: ' "
-- Roczna w'Kanadzie - i-lJ5-
0l xoroczn3 jłOU
W (JSłąńach'Z jednoczony"eh !!Europie'i?:: ?200
Pojcdyncży Numer
Adres:
!-- }
1 #
5:
- ŻWIZKOWTEC" I
1 6%QueenSt W Toronto Oht --TelRedakcji:' EL: 8683
uiuiiiiibiiigMHii(i'iiiiuiiiiiiititiłfsiHiHiti3iiiirFiiiffTiiiiii!iititiiiirj HftaiciaiiarIłUiiiiBłiiicinŁ
Rat Fósiada Jaszcze Własność
iffl'
owosci nadeszle —w ub tygodniu o śkonsygno-waniud0000- 0ł
£yś) Afm jĘiiTolskiej TiaŁppgraniczu
litewslum zainteresowały umyśła-TÓlakówi- r roz--
!proszylyJnasze'SząrefkdbdżiennemysU4troski
Nie Jednemu (Przypomniała- - się ubiegła świato- -
Hf va wojna -- rbzlewkrwi warkot bębna tupanie bu
„jekiirannych iigłosipolowej trąbią Powstało między
nami chwilowe słuszne oburzenie gdy? nikt z nas woj- -
nyr ponowne i Jniechce
Tak samoćała Polska --wojny niechce)Niktż nas niej
Wlt- - MKUIIUIAIIU1UVJU1U (iłŁJJVJ H4WIUU UM J
sPolacy i brzydzą się nią Polacy zawsze bili' się za
yoinosc cuuz as swoją uazis tego sauiego zuaj uia
wszystkich '" '' '''' '" '
Nigdy lnie napadali i na tcudząjzięmie zawsze broni-li
swojej iiibędą zawszę ibrbriićjkażdego7calą
rr-- Chodzi tam ós coinrięgpV
Od powstania niezależnego bytu
4
państwowości Ipol?
skiej (pomiędzy Pjolskąj aLitw iistriiąły "napięte śfosun
Ki me uregulowane przez traKiau weraaiaiu uitewanie
szovinistyczne zywioiy iKtore wopraiy sipu wojiueuu
steru rządów w bitwie :chciały"'być decydującem czyn:
nikiem w uStosunkownJLU' z]remiRzec5yposp6litej na
wschodzie
DwiiiipółinuljonowaiLitwa)chciała:bycsędziądIą'30
miljonowego 'NarbBu Pólśklego
ilv inieiDorbźumienia iktóre oburzyły-d-o ełębiiłpatryjótów
ipolskich wiienu Wileńskiej z:geherąłem LŻeHgow- -
skiemktoiyipewnegojrazunatczeiej-tziąaaanymjsppi- e ou
działem dzielriyćhi wileńczak' ów iprzetrzepaU:rqćhe łko- -
zuchyJBitwinomii! wyrzuciliicKniiejtylkp-i- z Wilnawktó?
rym źaniieszlcuje 92 proc 'ludności i polskie jrżęligowczy-c-v
oczyściliicała ziemie Wileńską' z nie pożądanego ele- -
lhęntu Polacy jjak !by w(tedy ćKcielii mogliby zabrać ca-ąLitwebżijed-hęgoi
strzału " ' ~'k !'"i:-k-
[ :&''? -- '' '
Generał' Żeligbvskij imiali co prawda: wtedy wielką
chętkę jechać1 wprost do Kowna na litewskie 'kołduny 'i
uiniAwe wiasnej jiuewsKiej stoncy jjuuKtuwauijaNYinuia
wavunlc5ą te same o iktóre w ubiegłym tygodniu zaszły
nieporozumienia: i €hociaz ręka ypjakavświerźbialaj llecz-horor:- ! afnbicja
eolskiego żołnierza riieipozwólaja tratować obcych ża-igori-ów
Szanujic smverepność każdego narodu gen: Żeli
gowski zmienił plan cofnął pip na onaczorin granice
przezjsiebicy okopał' sipzątkał!drzeviec sztańdaini ii ćze-'kałi- na
pertraktację z 'Litwinami:
iOd tegofcząsu upływa 18-ciej- lat cała Polska czekała
'cierpliwie co (Stego wyniknie Będącistale prowokowana
(przeżrozne)litewskielfaszystowskierzą'dy które stale ►po
glębiały nienawiść ubbydŃyuch narodów spiskowały —
"przeciw Polsce na forum' międźynarQdovej: polityki] Do
ibierając sobie za opikunóy raz Hitlera %drugą irązą Ko
śje Sowiecką Żadnego połączenia pomiędżyPblską 4' Li- -
twą nieDyio -- przez len imies uzusu iiu muJuypłujua
tycznego lecz zwykłego pocztowego telegraficznego i
handloNNnego
Obydwa kraje dużo natym4raciły moralnie i matę
rjalńie Najwięcej Polska gdyż miała od vieków zągwa-uintowa- ny
spław przez Niemen do 'Bałtyku bo Niemen
jest rzeką polską
Potrzebą trafu kiedy-Hitle- r robi najazd i zabiera Au-str- jc
w tym czasie rozpętany faszyzm na Litwie z po-wodu
zwycięstw hitlerowskich dochodzi do głosu
- Prowakacyjną kulka wystrzelona z karabipu litew-skiego
odbiera życie pograniczemu żołniei-zow- i polśkie--1111-1'
Póświsb litekiej kuli obudził- - całe społeczeństwo
--polskie w obronie własnej sprawy Kto nie umie żyć
zgodnie i przyzwoicie po sąsiedzku trzeba go nauczyć
trik powiadali nasi pradziadowie r
Zgromadzono wojsko wysłano ultimatum i' zażąda?
nOj przywrócenia normalnych i' dyplomatycznych stpsun
'ków pomiędzy obydwoma krająriii szanując nie naru-szalno- ść
granic" litewskich do cząsu właściwej odpowie-dz- i
Po dżentelmańakuj ' ' '
Gdyby na miejsce Marsz Rydza Smigłęgobył Hit
lęr rjądiby pewniię tego dnia obiadw!Kownie ze' Smetoną
iOeŚy Litwa oprzytoniniąła i zrozumiała stanowczy
i silny glos Polski nie -- trzeba było czekać' na ultimatum i
24-re- ch godzin Odrązu się zgodzili rpodpisaliprzyrze-kąją- c
wykonać "wszystkie warunki do ostatniego' dnia
marca Żobaczemy co będzie dalej?
Jesteśmy ni-zeciwnika-mi
wszelkiego -- ucisku cźłowie- -
ika przez człowieka gdzie wchodzi w grei brutalna sjiaj
a nie rozum uo prawaa Dywaja azis niejpaosopnicb
ne ynadki że cała moc ludzi czuje jeszcze wielki sza-cunek
"do brutalnej siły dyktatury i bata I jedynie tyl-ko
siła i bat jest najwymowniejszem argumentem dla
ui
''""„ (padlug' Krylowa) ' "-''f-i'""
SJ&deć zastrzelili ptąszKŁ Ot tak1 dla 'igraszek -- '
Lecz' tragedji nie-kbnfOsieroc- a ptaszek- - ' i--
c-drobnych
piskląt gromadkę Cóż' się 2 nimi 'stanie?
Czy pomyśli itfto" o nich?~ Smutne lopytariie
zadawaLsobieHylko pewienzacnyIjs:'
Strasznisic gryzł ' '
Usiadł pod drzewem tui żólte-ślaT-I- a
: w nieszczęśliwe' gniazdko wlepia
'- - 1 — r0 ptaki samoluby! — ' zaskomlał ća3ośnie —
" " Jakby7nic'si'c nietalo lataiąiiświeTgo'?
"' "r'i ale nikt' się nie 'przejmie "nieszczestrAycnMolą
nie pomyśli jak toto wyżyje wyrośnie?
' A Jbyloby nietrudno wszak im przyjść z pomocą
' P r kosztem-ofiar- y niewielkiej
-
-
' Bo przedeżjićhodzijtu o ci_
' ' O' bpgatelku ' ""
-- Ty Kukułko na 'przykład liniejesz w tej porze
"y Dałabyś kilka piórek sierotkom na łoże
Skowronek' śpiewa coraz wyżej leci5 - --
Wciąłby lepiej poszukał- - ziarnek- - chociaż kilka
(toć fto chwilka) '
'! i' rjocześtówał dzieci
" i"woje Ziębo pisklęta już podrosły nieco: u? -
ladadzień zfgniazda wylecą K- - vt_- - ~ K '
' 'Mogłabyśizająciśieitfochę '- -_-
" i' sierotkom zastąpić chociażby macochę rAV-f- -'
' AlÓo Jaskółka: Tyje much łowi j --U :
' Cóżjej stanowi ' '
''klika ich złożyć wj ofierze? -- "
' fTy Słowiku na' koniec' którego śpiew' słodki
'i"'- - tak' wszystkich! za serce bierze ''"'" '' mógłbyś kołysankami ululać sierotki- -
"-- "'Więcej serca orpbśźki więcej - '" ' TuiLis przerwie
' Bo kres- - położył krasomówczej werwie f --
? ''''"''piskląt rozpaczli5vyfgwar %
Z gniazda 'wypadły- - Lis przerwał kazanie c
rzuciłjśicinanie -
--
''' ' iizżarł1-- - l-
- : - '' Zaów pośtępek'Lisa tego pono '
potępiono '' Niesłusznie Ptaszyny maleńkie A
zjadłfilantrop z I litości by skrócić ich ! mclc c -
iFozńąif Eanądię
£PORTgWEMrASTÓi MONTREAD'
Que zaliczone jest- - do)drugieEo'(pdr
towegomiastawiPółnocnej Amery-ce
1 naj większy " na - świecie port zbo-żowy
gKwna Centrala portów i
wszystkich linji"" kolejowych w Kar
nadziei Połączona z calem ośrod-kiem
przemyśrawego życia krajowe-go
podwujircmi' i potrójnemi tora-mi
kolejowemi Torami takimi 'któ
rych nic! spotyka się naicałemtśwle
cie oprócz Londynu w Anglji
- Miasto najroznarodniejszycn przy
gód w pJszukiwaniu za pracą i wra
żenlamiśtołecznemil Jedyne miasto
opłacające: rządowi' federalnemu i na j
większy podatek od dochodu (in- -
come-ttax- ) odfdrugich miast kana
dyjskich Stolica" największego" że-laznego
ciężkiego przemysłu w kra
ju
Nicltylko największe pjito" trun
sto wodne w kraju lecz tak samo
największe- - portowe miasto awia- -
tyczne Połączone z calem krajem
z czteroma głównem i powietrznem'
drogami 1 St Hubert Aerodrome:
Canadian Airways Ltd 2 Canadian
Colonial Airways Ltd 3 Fairćhild
Airways Ltd 4 Toronto Montreal
Airways Ltd
Na miejscu gdzie stoidziśWielki
MontreaL pod górą znajdowała si 3
tu duża wieś kanadyskich Indjan
nnzwHechelaga 'Pb której :przybył
poraź pierwszy Cartier W kilka dzic
siat lat po tern Chaolain założył
łu wrokuI6IIwyrnieńną stac'ehari
dlu z Indjaninami pod na-- ą '"Place
Royale" A" zaś w roku K42 stwórzo
nostUiduią osadę białyrh Vtń- - przi
trwała i półtora swieku włł"n han-dlu
z portami euroreii-'"- i i ♦?
łemi wojnami z miejscowemi Inr
djaninamł "
-- Nazwa miastr Montr!lu twsts-'lodłdwuc- h
miejscowpłci- - cvii o-- l
dwuch słów i nazw Wioskił indjan
ą- -
(królewska) gdzie 'zamieszkiwali
In'djanieZaś'na gTrże (mb"unt)rc
siedllli- - się biali' gdźfe były posterun
ki wojsRcrwe f' składy towarów Z
biegiem1 lat przez uzyskanie 'korpo-racji
miasta w roku 1832 Półączó
-- i no obydwa słowa ''mount i royal'
jak również połączono obydwa-0-siedl- a
) w -- jedno - i nazwano z] francu-skiego:
Montroyal Anglicy przeror
bili naMontreal '
W- - roku 1651- - mkjiccwość ta Ji- -
czyła 375 -- mieszkańców w 1701
1500 — 1811 - 11780-- 1911 —
522377 dziś Wielkii-Montreal-licz- y
810925imieszkańcówiPod'!yzgłc'iem
ludności i obszaru jest'? na j większem
"rihstem w iKanadzie- -
! Jest to wybitnie" miasto farncu--
'kie -- Mipsto -- rozłożone jest na
n2254 tyś kwadratowych akrach
-- żyli na 50—3 milach -- kwadrato
wych
Obrotu bankowe wynoszą §5385--'SSfiS- ?'
Obroty z handlu zbożowe- -
-- o" wwlosly" w ostatnim roku- - —
31C4S071 buszll zboża Podatki cło
we w portach Montrealskich wyno
siły- - $79L803384 W roku 1937 wyda
nopermitów na nowe budowę" za su
me ' $7455000
Roczny dochody miasta riwnają
się $35112797 Same podatki na
szkoły ' wynoszą $88800753 i Wartość
oszacowanychbudowli W- - mieście —
$1252423604
W całem metropolitarnem okręgu
miasta z przemysłem pod miejskim
wyprodukowano manufuktu za —
$500000000
Poty Łl-intreals- kie posiadają 9
mil długie: awego obrzaru Cztery
olbrzymio ogniotrwałe elewatory —
zbożow? które (pomieszcaja 1516uj
000 bu1 zbożaZ-któTi- h jdHcnrie
można vy"tić na: zantiliTij 1500
'ET luszli Porty mogą poniieścić 75
wielkich Antlantyckich okrętów o
ska pod górą nazywała się Royal kotwicznem zagłębieniu 125 stóp
Takimi ludźmi "kazali się przewódcy dzisiejszego
rczhącdeuprlziytejwaźsnkiiezgoPolPsnkacjałavkpzracujący naród' litewski --r calem-świate- m
--Przez nod
pisanie ultimatum 'Polsce partja faszystowska na Lit-wie
traci wpływy i znaczenie aido głosu: dochodzą stron
nistwa liberalne robotnicze i chłopskie
Nie ma tegoź]cgo — co by na dobre nie wyszło
W "Robo'tńiku" 'warszawskim —
--najdujemy- 'dość dobry artykuł' o
ncenie1 procesów -- moskiewskich pbd
powyżśzein " traf nenijtytułenu ' Z 'któ
Tym encemy upuuidt uaay wł wj --
telników Rozgrywa się prz_e_d oczyma -- całe
go śviata któryś tam ikóleipro- -
tb powinno było stać sie Siałym
jiawiskiem do którego ludzkość ado
łała% juz"przywyknąć i które nie"-w-y
wołuje specjalnego"zdzivienia Zda
wałobysie ze procesy te w-opmj- i
nublicznej "zdobyły "już sobie' prawo
obywatelstwa jako' objaw nieodłącz
ny oaŁsysiemu jasu uKtesuiia iwi-- j
'an'e' ściśle z tynv SDOSobem rządze-nia
Nie 'można sobiewyobrazićhit
leryzmubez obozów koncentracyj-nych
niektórych krajów bez nadu-łv- ć
wyborczych a rządów moskiew
-- kich bpz procesów czarownic"
A-jedna-k
procesy tę za każdymra
iem wywołują 1 wstrząsające -- wrażenie
Do tego nie 'sposób "przywyknąć
Można-rzrozumie- ć gdy- - ludzie- - kieru-!- ą
najbardziej - drakońskie bez-względneśrodki
w walce z swymi
wrogami Można ź -- metodami tymi
sięgnie godzić można je uwaźaćza
" barbarzyńskięmożna 'je najsuroj
wiej potępiać ale jednocześnie moż
na jefozumiećr można dostrzegać
w nich' jakąś konsekwencje i celo-wość1
"
Ale w procesach sowieckich jest
coś "cze?o"inikt' "zrozumieć nie-'jes- H
w stanie jest coś niesamowitego
[est[coś graniczącego zszaleństwem
'™ "rotwornego Łw'swej bezcelowo-ści!Ni- kt literalniejnikt' na 'świecie ni' -- wierzv w istotę tvch oskar-żeń
i każdy "zadaje ~ sobie -- pytanie:
po cb to jest konfiuś potrzebne?
Ale mimoV: że " powtarzamy! óskar
żeni nie budząi sympatji1 w oczach
prijnji nrocesy -- te nie są procesami
nan osKarzonymi aie są- - procesami
nad systemem Oto ś niezamierzo
npj sKuiKi-iaKicnjproceso- w
:i'Ąvcląź' zadajemy sobie -- pytanie:
jbt ccTirri- - śa te fproćesy potrzebiie7
Czv -- dla1 elów"wewhtrznYch? Czy
idżieVoj tbżeby krytykę? Sam [fakt
Konieczności vcjągieBO oowuizama
tew 'rodzaju -- procesów dowodzi' ich
n'e-kt!teĆ2no- ści i niecelowości Czy
tnoc' ldziejo celeizewnetrzne o za-impenmvańiefź- wiatU) swą' siłą? Chy
ba w tjTO'właśnie celui brganizuje
siefe proceśyTż?taka óstentaćiqza
rnlpśtl ie przeprowadzić' możliwie)—
naicisżpj jeżelifnawet nie wUaiemr
nicyy Skutek' jęśt fżeci 'jasną'
wprostodwrotny' PrpcesyJ te'stwa
rźają wrażenie- - 'słabości : i tbeżslłyj
ćo się co kilka miesięcy aranżuje
takie" widowiska?' Najgorsi najźa-wżięt- si
'wrogowie -- lcbmuriizmuriiie
odmalowują)tcgo' kraju -- w' tak' strasz
nych tak ponurych barwach-- ' jak"
7łośJiw""y hąjba'rdzij ńózhawiony
skrupułów przeciwnik nie byłby w
stanie 'przedstawić -- przywódców ból
?żewickićK w takim' świetle ' w ja-kj- m ońl' wyłaniała1 sie" z'-tvch-
" roź-ńrpwtsądbv-ych'
Polityka Stalina "za
'iędzaw kozi róg najzręczniejszą
irr-nacana- c antvboisz°wicka
j-rn-ce-
v nouiyc7ne ouazą zawsze I
człowiek'
i
nrócĆFU cji
fazy
Mikołaj
Niewielu jest Polaków- - których'
zasługi dla ludzkości uznaje nie
ko Polska ale 1 i świat cały Do tych
wybrańców i ludz
kości a geniuszów któ-rych
Polska wydała należy Miko
łaj Kopernik Jest on założycielem
wiedzy i nauki o słońcu" ziemi iksie
życu o" gwiazdach i innych plane
tach niebieskich o ich —
kształtach rozmiarach i o wzajem-nych
od siebie odległościach
W roku bieżącym mija właśnie
465 lat od chwili urodzin naszego
wielkiego rodaka który swo-ją
naukę odkrycie — ziemię poru
szył i wstrzymał słońce
Kopernik "przez lat trzydzieści
sześć pracował! nad swym-wieko- r
pomnym dziełem: "O obrotach ciał
niebieckich" w dziele tym ogłosił
światui rewelacyjne swoje odkrycie:
wbrew dotychczasowym poglądom
jakoby ziemłat stała nieruchomo a]
wszechświat i słońce dokoła i niej się
obracały Kopernik udowodnił że
to ziemia i inne planety obracają
ro w 100 lat później --w swoich ba
dań doszli do podobnych wyników
iest zubełnie_ inaczej Zainteresowa
nie budzi 'nietreśćjprocesu ale
am 'fakt żej taki proces" się odgr-ywa
-- że taki proces może w ogóle °sic
pdhyć
_ Dla oskarżonych tych procesów iiktnie:ma spećialnej "sympatii Są wszak współuczestnikami" sj-stem-u
którego -- padają jjfiarą Czvnią zrć
sztą' wszystko "có 'leży-- w ich mocy bv' svmDatii dla' siebie nie wzbu-- azic i-łjełita-ie
st-iviK- u wvjąiia np ostatnie zeznania Krestińskiego a j
tu człowiek zadawał sobie w pienf
szpJ chwili -- pytanie czy i' to nie zo stało wyreżyserowane aby ludzi
orzestali' wreszcie mówić że to jest'
dziwne 1 nieprawdopodobne iż taj
wszyscy -- w czambułprzyznają się
do winy Okazało sie że przecenia
liśmy reżyserie Kreśtiński ostatecz
nie się przyznał
słaby "musi być Rząd który j dwudziestu" przeszło latach istnie-nia
napotyka na tak wielki opór żs
musi go łamać takimi środkami i
metodami Jak chwiejna jest pod-stawa
syfemu który- - grzęźnie y
bacnie zdrady swoich' przywódców 1
wodzów jeżeli wierzyć stalinow
skim- - oskarżeniom Przed epoką $n
Fceśówopinia była raczej skłonna u
jwazac rząd sowiecki ijako mocny u
trwalony I skonsolidowany Proce-- 1 syodsłańiająfobraz '{zgoła inny
"Ale" na "żagadhieprocesów nale- - żyjeszćze popatrzeć zwinnego punk-tu'
widzenia Wywierają one nie
tylko r ujemny wpływ na wewnetrz'
he7stbśunkiVZSSR Nie" należy źa
pominąć ze Sowiety isą wnznym
czynnikiem -- polityki --
" międzynarodó-we- j
Wypadki tam rsię "rozgrywają-ce- '
nie mocą' zostać : bez wpływu na zńaczenietePo kraju na"areńie mię
dzynarodowej
W' walce toczacei! sie) midzy h
szyzmeni a demokraci a Sowiety zai
"stanowisko antyfaszystowskie
Dazą podohno do" osiacniecia' moż- -
liwie najbliższego Dorozumienia:
państwami dernokr? tvćzny"mi Są]w'
sojuszu" zlFfanćia Maja1 ambicję "0
deurania w bloku ontyfąszystow--skimrol- i Iz kierowniczej Tymcza
5im 'trzeba sprawę" ia"sno oostawicZ:
NiJmóżńaprowadzić akcji antyf-aszystowskiej"
gdysic'iśtośuie te sa-- t memetody które przyświecała fa-szystom
'{Tójtalijmowi'' i barba:
rzyństwii faszyzmu jpóźe się Drze-'-ćiwstfw- ić
tylko" 'demokracja Tylka
rod - sztandarem" wolności [' można 1
walkę 1 prowadzić :I( dlatego też' w-ezyet- kie takiej objawy w rodzaiu
łych? -- procesów którerdzvierć!adla 1
i" Jstętę rządów1 sowieckich psia-- 1
biają' znapzetiie Rosji w 'tak zwa-ńymlfrpnćielantyfaizystow-skim
Logika' sytuacji wymagała aby
nanstwo sówjeckie pó osiągnięciu za
sadiiicżeeo celu pwef rewolucii pi
utrwaleniu howei'-w3adż- v i zlania-niubporu"l'p"rzeiwn]kó-w?
klanowych -- przystąpiło - wreszcie do" formowania
noyj'ch sorawiedliwych 'i Focjali-stycznyc- h
fprrn "rządzenia Ewolu-ciaik- u
demokracji-'był- a rihkazcm
chwili 'Tylko taka ewolucia moeła
dowieść że pańśtwó to r przechodzi
bdHvmc7a"-śnwó4ćrdo- i stałości T tvl- - zainteresowanie" Ale' w "normalnych --
kV-taka pylućin "hióeła "je posła- -
nrpcesach stawia- - sobie py wic w rzędzie "Daństw-fdemokratyc- z ♦anicpTyoskarżenKsą winni prżej- - rych UDrawnlćT'do' udziału w'ak-- nule cpir-f7eb'eje'n-" śledzi antyfaszystowskiej
bacznie ' jego W-ty- m vypadku " ADAM 'PRÓCHNIK'
(opernik
Nowego: Nieba
tyl
dobroczyńców
zarazame
ruchach
przez
'i
siędbkoh?słońcalnniuczenł dopie
Tak
muią'
wwmyca
część życia jednak spędził w Warmii
Z tego pragnęli skorzystać Niemcy
i -- próbowali z Kopernika źrebić—
Niemca Rozgorzał spór między a-czeny- mi
polskimi i niemieckimi
do narodowości Kopernika-Dopier- o
na początku obecnego stulecia Lud-wik
Antoni Birkenmajer prof H-niwersy- tetu
Jagiellońskiego prz-eszukał
starannie dziesiątki bibliotek
w 'szeregu miast Europy Owocem
-- tej pracy było odnalezienie Hstóf
pisanych przez Kopernika i do K-opernika
oraz wykrycie wiadomości
dotyczących jego życia i rodziny
Opierając się na tych źródłach 7
ikazał uczony profesor że nasz g-enialny
astronom" przez całe żyde
czuł myślał1 i działał jak prawy --
syn 1 Polski" i że był wrogo usposo- -
biohy wobec zakonu Krzyżackie
go Dopiero po wielu dziesiątkach
lat po śmierci wielkiego-astronom- a
nadeszły chwile w których pC'
szechnie zrozumiano i 'uznano dzieh
jego a świat dopjero teraz obch-dz- i
- uroczyście jego rocznice
Dziś głośne jest to imię Poa!
który myśli łudzkie skierował £
inne tory I chorb-łrrimeh"D0n- 2'
i-potwierd-zili
prawdziwość odkry-- ki to słońce i gwiazdy zawsze 'j?
cia Kopernika namieć potomnym (rrzywioda Mi"3
Mikołaj Kopernik urodził się 19 łaja Kopernika co icii ruchy "
lutego 1473 r w Toruniu większą 4gadł i światu objawił
i
K
ts
%Sm