Nase Novine, May 11, 1977

              4
Џ
1
Bfll m HiIBMmwmHl
ИИШИјДИИНИДИНИиИбр1
RAZVOJ SAHA U KANADI
Dolaskom doseljenika iz evrop-ski- h
zemalja na ameridko tlo done-Se- ni
su i mnogi njihovi oblcaji pa
tako i Sah. Prvi pofieci Sahovske
Igre vezani su za Kebek i 1570 go-din- u.
Sah su najprije igrali razni
namjeStenlcl i vojska. Iz zapisa je
vidljivo da je jedan od prvlh Sahov-ski- h
centara bio Montreal. Tako je
zabiljezena odigrana partija (Mon-treal)
izmedu Oulongprea i Josepha
Papirjeana.
Prva kanadska Sahovska orga-nizaci- ja
osnovana je 24-o- g sep-tembr- a,
1872., a Inicijativa o osni-vanj- u
potekla je iz Hamlltona
(Ont.). Prvi predsjednik ove orga-nizaci- je
bio je profesor J. B.
Cherriman (University College, To-ronto).
To ime kanadskog Sahov-sko- g
saveza dozivljava promjenu
1932 (Haileybury, Ont.), te se od
tada zvao "The Canadian Chess
Federation", da bl ponovno pro-mjen- io
ime u "The Chess Federa-tion
of Canada (Razlog: skrabenica
"CCF" vrlo je cesto zabunom za-mjenjiv- ana
sa inicijalima politlcke
partije u Kanadi).
Najveca Sahovska takmicenja
realiziraju se kroz prvenstvo Kana-d- e
u Sahu i otvoreno kanadsko pr-venstvo.
Prvenstva Kanade u Sahu
odigravaju se od 1873 g. (Prvo je
odigrano u Torontu a prvak je bio
A. Ensor iz Montreala), a otvorena
od 1956 godine.
lako su temelji 5aha udareni veo-m- a
rano, razvoj Saha u Kanadi
prolazloje i trnovitim putem. Prob-le- mi
su nicali iz nedovoljne orga-niziranos- ti;
mali broj turnira, prob-le- mi
financijske prirode i niz dru-gi- h
nevolja. No zahvaljujucl upor-nos- tl
i ljubavi prema Sahu, naro6l-t- o
nekolicine znamenitih ljudi,
kolebanja nije bilo, upornost i rad
stvorili su djelo. Spomenltl demo
samo neke od njth.
Bernard Freedman (1894) pori-jeklo- m
Belgijanac, doselio se u
Kanadu 1911 g. Tada je I zapoceo
igrati Sah. Njegovo ime nije samo
vezano za Sahovsku igru, vec je
aktivno ucestvovao na reorganiza-cij- i
kanadskog Sahovskog saveza
1932 (Haileybury, Ont.), organlza-cij- i
turnira "Dominion" A, B I C ka-tegori- je,
zatim za juniore. Osim
toga osnivac je Sahovskih klubova:
the Jordan Chess and Bridge club
(Toronto) i the Queen City Chess
club (clji je bio predsjednik punih
15 g.). Osobno se zalagao I potpo-maga- o,
za slanje igrada na razlicite
medunarodne turnire, a i cijele
kanadske reprezentacije na Olimpi-jad- u
u Buenos Aires (1939 g.). Or-ganiza- tor
je prvenstva Kanade 1936
(200.000 ljudi vidjelo je turnir) I
1938. Za vrijeme drugog svjetskog
rata poducavao je djecu (od 8 do 1 5
g.) igrati Sah u 27 Skola (obuhva-cen- o
oko 3000 djece). Od 1949 do
51 g., bio je predsjednik kanadskog
Sahovskog saveza a 1951 podpred- -
Pre dvadesetak dana u Sarajevu
je odrzano najkvalltetnije evropsko
takmlfienje u stonorn tenlsu —
Evropa 12. Utestvovalo je po 12
najboljlh u muSkoj i Zenskoj kon-kurencl- ji.
Ovaj turnir se tradlclonal-n- o
odrzava na kraju stonotonlsko
sezone I poredak na njemu se
uzima kao zvanlcno merilo evrop-skl- h
Igraca.
Pravl podvlg prlredio je 31 -g- o-dlSnji
Dragutln Surbek. lako je u
zvanlcnom plasmanu zauzeo drugo
mesto, on je moralnl pobednlk
turnira, Jer je u zavrSnlci bio hendi-keplra- n
odustajanjem odllcnog
Svedanina Johanaona. Surbek ga
Je pobedio, all su svi rezultatl Jo--
sjednlk FIDE. VrSio je i niz druglh
duinosti vezanih za Sah I Sahovsku
igru,
Henry L. Roy (1875-195- 3) poceo
se aktivno bavltl Sahom u svojoj
Sezdesetoj godini all je ipak dao
veliki prilog Sahu i Sahovskoj orga-nizacij- i.
Obavljao je slijedece dui-nost- i:
predsjednik "the Winnipeg
Chess Club" (1936-44- ), predsjed-nik
Sahovskog saveza Manltobe
(1938-45- ), predsjednik kanadskog
Sahovskog saveza (1941-4- 5 i 1952--53- )
a nalazio se i na duznostlma
Sahovske organizacije u B. C. (the
B. C. Chess Association).
Osim spomenutlh tu su joS:
Daniel Aleksander MacAdam, John
G. Prentice, Malcolm Sim (prvi ka-nads- kl
internacionalni sudac), Le-opold
Christln, E. Brisbois, D. M.
LeDaln, P. Brunet, C. Crompton,
Dave Creemer, George Bryant, K.
Kerns i dr., koji su svojim radom
pridonjeli stvaranju i razvoju ka-nadskog
Saha.
Do sada najzapazenije uspjehe
Kanada je postigla u Buenos
Airesu 1939. Amsterdamu 1954. i
Minchenu 1958. (propuStena pri-likazakvalifik- aclje
u finale) te 1964
u Tel Avivu (Kanada je zavrSila na
dvanaestom mjestu od 50 nacija).
U seniorskom prvenstvu Kanade
najviSe uspjeha postigao je Daniel
Abraham Yanofsky (roden u Polj-sko- j,
1925). Prvak Kanade bio je:
1941, 43, 45, 47, 53, 59, 63 i 65 g.
Sudjelovaoje na niz medunarodnih
turnira a nezamjenjiv i dugogodiS-nj- i
Clan kanadske Sahovske repre-zentacije.
Od 1964 je velemajstor.
Sah Je zapoceo Igrati u osmoj
godini zivota, a ve6 od 14 godlna
igrao je za reprezentaclju (druga
plofia u Buenos Airesu — 1939).
Uz Yanofskog osobito su se Ista-k- li
JoS: J.E. Narraway, J.W. Shaw,
Magnus Smith, Joseph Sawyer,
J.B. Harvey, Leopold Blanchard,
S.B. Wilson, George Eastman,
John Stewart Morrison, Sidney
Eugene Gale, D.M. LeDain, Mauri-ce
Fox, A.M. Helman, J.H. Belson,
I.J. Dreman, Joseph Rauch, J.M.
Taylor, W. Holowach, F.J. Yernoff,
Leo Moser, Harry Yanofsky, F.R.
Anderson, P. Vaitonis I dr.
Od naSih zemljaka najistaknutija
liCnost je Zvonko VraneSic (1938.).
Roden Je u Zagrebu, a doselio se u
Kanadu 1958. Bio je prvak Jugosla-vij- e
za juniore 1957. Po dolasku u
Kanadu nastavio je s Sahovskom
igrom. Bio Je pobjednik otvorenog
prvenstva Ontarija za 1959 i 1963.
g.f a drugi 1960. i 1963. Za kanad-sk- u
Sahovsku reprezentaclju nastu-pa- o
je vISe puta, a na Sahovskoj
Ollmpljadi u Parizu 1974. bio jo
kapetan reprezentacije Kanade.
Osim njega u kanadskom Sahu
veoma vldnu ulogu igra joS niz
naSih zemljaka medu kojima pose-bn- o
treba istaci Oorda Kuprejanova
I Waltera Dobrica.
PODVIG SURBEKA
hansona naknadno brlsani. No,
Surbekovl diraktnl rivall imall su
prednost u zavrSnlci, poSto su so
baS prod susroto sa Surbokom
odmarali zbog odsustva Johanso-na- ,
dok je jugoslovenskl Samplon
morao da vodi teSko bltke. Surbek
jo postigao Isti broj pobeda kao i
pobednlk Milan Orlovski (CSSR) I
2akSekreten (Francuska). Konacnl
poredak odluclla je set razlika prvo
trojlce.
Drugi jugoslovenskl predstavnlk,
Anton Stlpaneic, zauzeo je osmo
mesto, Isto kao I jedlna Jugoslo-vonk- a,
Eriebet PalatlnuS, u kon-kurenc- iji
zena.
[ WidJlAWWJt fWtliM ufiVlnVi U 4 r4M4AlVrti.W l(t£,l-(W.tVLili'-iUfjTiAWJWif4We-(J(iV)J.'-
VAf'A - i I!, ш W-'.№nww4.B.'.-.w.-
iiM,i-lwA-- . ч-- м
cy-mrti'iA.M-
' ... јј,
PROBLEMSKI SAH
Problemski Sah sastoji se u
rjeSavanju odredenih zadataka. Na-sta- o
je Iz borbenog partijskog Saha
od kojeg se tokom vremena odvojio
i danas clni zasebnu Sahovsku or-ganizac- iju.
Razlikujemo problemls-te-kompozito- re
(sastavljace prob-lem- a)
i problemlste rjeSavace. Na
celu djelatnosti problemista nalazi
se posebna komisija FIDE.
Zagreb se danas smatra jednim
od vodeclh centara problemskog
Saha u svijetu, gdje i izlazi Sasopis
"Problem" (to je sluZbeni Casopis
komislje FIDE i Odbora za prob-lemski
Sah Sahovskog saveza
Jugoslavije).
Problem je u stvari na umjetan
nacin sastavljena (komponirana)
pozicija, u kojoj jedna strana —
obicno bijeli — treba da obavi
odredeni zadatak (izvodenje mata u
2, 3 ill viSe poteza, pronalazenje
puta k dobitku ili remiju). Ortodok-sn- i
problemi teie k cilju da se ma-tir- a
protivnicki kralj, a heterodok-sn- i
(uvjetni, analiticki, konstruk-clon- i,
permutacioni, mnogo po-tez- ni
i matematski) problemi su
ostali.
Problemi se objavljuju u odrede-no- j
formi. To izgleda ovako: nad
slikom poziclje nalazi se ime I eve-ntual- no
mjesto kompozitora, a
ispod ime mjesta u kojem je
problem prvi puta objavljen ili da je
originalan. Ispod crteza nalazi se i
oznaka uvjeta postavljenog zadat-ka- .
SIMULTANKA
Poseban oblik Sahovskog natje-canj- a
je simultanka. Tu jedan igrac
(obicno majstor) igra istovremeno
ve6i broj partija (protiv vISe igraca).
To Je jedan vrlo popularan naCIn
Sahovskog bavljenja.
Rekord u simultankama drzl
Svedskl velemajstor Stahlberg koji
je 1941 g. igrao istovremeno na 400
ploca. Dobio Je 364 partije, remizi-ra- o
14, a izgubio 22.
Svjetski rekord u igranju slijepih
partija drzi Argentinac Najdorf koji
je 1947 naslljepo igrao slmultanku
protiv 45 Igraca (oni su gledali na
plocu). Dobio je 39 partija, 4
remizirao, a Izgubio samo dvije.
"LUDI MAT"
Najkraca Sahovska partija odig-rana
Je 1878 godine, kada je crnl
Neumann matirao bijeloga u dva
poteza. Partija jo odigrana ovako:
1.)f2~ f3; e7 - e6; 2.) g2 - g4;
Dg8 — h5;
SAHISTI U BROJKAMA
U vodecoj Sahovskoj naciji —
SSSR-- u Ima registrlrano oko
3.200.000 Sahlsta. Za napomenuti
e da tamo Sah spada u pomocni
Skolskl prodmot. Te brojke u dru-gi- m
zemljama krecu se ovako: USA
15,000, Engleska 8,000, Madarska
36.000, GDR (Zapadna Njemacka)
45,000 do 50,000 DDR (1st. Njema-cka)
30,000, Jugoslavia 22,000,
Cehoslovacka 25,000, Poljska oko
1,000, ltd.
SAHOVSKA LITERATURA
Sahovska literature se smatra
jednom od najbogatijih. Do danas
je naplsano viSe od 10,000 knjiga o
Sahu i Sahovskoj igri. Osim toga
izdajo se veliki broj casopisa i
broSura Sirom svijota.
I na kraju, dragi Citaoci, iielim
vam viSe Sahovskog bavljenja i
zabavo vozano uz isti.
March 16, 1977
&плакШ5М?т'
Sretmi se dva riiatelia:
— Kako si proveo odmor? _
— ZnaS, za mone godi5nji od- - . mor nije nikakav problem.
— Kako to?
— Sefovi mi odrede kada da
idem, a zena kamo da idem.
Kad su se na televi'Zijskom
ekranu pojavile obnazene ple-saCi- ce, otac se obrabi avom de-setogodis-njom
sLnu:
— Hajde, vrijeme Je da ides
spavati. VidiS, ove tete .mj se vec
Rvtrkle. '
Pred nekom slikom nage ze-- ne
u Luvru jedan hirist . obraca drugom:
— Iz vaSeg ozarena pogleda
jasno je da ate strufnjak za sli-kars- tvo
ili za iene.
♦ ♦
Ulace mukarac i zena u hvI-oare- ki hotel i prilaze recepcljl.
— Jeste II oienjenl — pita
portir.
--— Naravno — odgovara mu-skar- ae.
— I jedno i drugo.
— Moj vjercnik hate da (Vo чс
uskoru ozcniti najl.jepom e-л- ош
na Hvijetu.
— BaS je blesav. Л ja sam
cijelo vrijeme mislila da 6
ozenitl tebe.
Za putovanje u Jugoslaviju ili bilo
GLOBE TOURS.
1066BloorS. W.
Toronto, Ont.
Phone 531 -- 3593
EAST-W- EST TRAVEL.
10553-A-97S- t.
Edmonton, Alta.
Phone 424-990- 7
1579 Bloor St. W. — Toronto,
.Ол .(&№
rm £rr " §W L. ШЊ&Ш.
I
Hez rijer--i
Znanje
PmfcHor : - Ko c'o mi re'i
jdje j(; Napoleon i.jiiibio Itit-k- u
( No . . . Zar so ii; moetc
sjetiti ? Na 'ater . . . Vater. . .
ricrnik : - Na vatcrpolu
koju drugu zemlu. obratite se na
GLOBE TOURS,
615 Selkirk Ave.
Winnipeg 4, Man.
Phone 586-188- 6
INTER-NAT- ION TRAVEL,
1605 Centre St. North,
Calgary, Alta.
Phone 277-262- 6
PLUM BRANDY
Ont. Phono (416) 531-99- 46 (7)
IZ JUGOSLAVIJE...
vino i SUIVOVICA
RIESLING ZUPA
И ® TRAMINAC 0 Wmk a DQflftffl IDAr4 ШН? ШШ 9 TMIGUSEKRAMTNILIKSILVANEC ШШ
Kod LCB u Ontariu, Alberti,
Britanskoj Columbiji i Saskatchbwanu
Za Informed)© obratite se
QYAK9 AGENCIES