Zwilazkowiec Alliancer, February 13, 1938

              Iff --
jK
S U'
ifllff
ii
mi- -
Hf
f
h
l:
t'
W
ffilMt
mi-li-"
l łliH##Mf lJvj—iiyiHitiuiiiiEiUŁIiriLiuieirriiiLJirlr iFfrisiefciririaciilEiiJliiiiiEiiiHłJiiiiFiŁiiui
MZWiIĄN ZfK ow E C"
Published for ETery Sunday
ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE
Wychodzi ria każdą niedzielę
Ptdakter AJ 8 T A N I EWJKI
AdmlnUtrłtor K J MAZURKIEWICZ
PRENUMERATA:
Roczna w Kanadzie $150
Oiroczna 80f
W Stanach Zjednoczonych i Europie $200
Pojedynczy Numer 5
Adres:
"ZWIĄZKOWIEC §
695 Queen St W Toronto Ont Tel Redakcji: EL: 8683 i
'Jj(i'tM4rti''iiiiiti'ritott:i-iiiiiiii-i-iiiritiiiliil!iai:!i3tł'Jr:tririini3nwBtsirr'liii'lilili:liitiiairi3- i5
" Książka Polska
Ach gdybym kiedyś dożył tej pociechy
Żeby księgi zbłądziły pod strzechy s
Gdyby też wzięły wieśniaczki do ręki
Te księgi proste jako ich piosenki'
yini słowy wypowiada
swe gorące pragnienie- - aby 'utwory jego były czy
tanę rue tylko przez garstkę wybranych uczonych
i inteligentów lecz aby dotarły do najszerszych
warstw społeczeństwa polskiego- - staje się ich co-dzienna
strawa duchową W wierszu tvm wyraża
wielki nasz wieszcz tę istotną prawdę że największym
szczęściem i zaszczytem dla każdego poety i pisarza jest
gdy książka jego dociera nie tylko do warstw przodują-cych
alegesfznana ceniona i kochana przez tę całą naj-liczniejszą
gromadę ludzką która dopiero wspólnie two-rzy
całość narodu Wyczuwając świadomie albo i pod-świadomie
ważność posłannictwa swego chcieliby wiesz
czenasi rozproszone często nawet i skłócone grupy ro-daków
przy książkach swoich- - jak przy ołtarzu w jedną
2łączyć całość
Rząd dusz — to najwyższa władza która nie zawsze
są w stanie osiągnąć rzeczywiści monarchowie świata
zaś często staje się to udziałem pisarzy i poetów-- To' też
Ojczyzna nasza oceniając wielkie dostojeństwo ducha
swoich wieszczów (narodowych — prochy dwóch naj-większych
z nich umieszcza w Grobach Królewskich na
Wawelu obok tych bohaterów narodowych którzy z sza-blą
w (Jłohi' wyrąbywali Narodowi Polskiemu wolność
To postawienie na -- równi' zasłużonych i slawlnych pisa-rzy'
z największymi wojownikami z pola bitwy dowodzi
jak wielkie znaczenie dla społeczeństwa ma książka —
ta przewodniczka duchowa która ratowała mieraz dusze
ludzkie: od zatraty
Obecniejwieluiirodakówna obczyźnie jest hez możno- -
ścilznalezieniatpracy-iCzyżmiejederizitycl- i młodych wzią
wszy doręla walizkęz-ikśjążkąm- M idącod domu do do-K-3-
ru
polskiego-lni- e zdobyłby dla siebie kawałka clileba i
Kzholśriych yarunkóregzystenćji (pracując równdcześ-fpfni- e
dlai
" sprawy narodowej?' Naturalnie- -
"
taką jednostką
i- - 1" J - ' ' W '' L L li" aeuii slci zująi uupuuiuu juj im gesptu wyżynanie oKlowodemsąitesetlaageńtóW' obcych wciskających
polskie ręce mieraz naweHj wrogie nam wydawnictwa
i sprzedając- - ie masowo
rny zrobić wciągając do tej współpracy nasze bądź po
szczególne -- jednostki bądź terelnowo instytucje kredyto-- I
we które winny sfinansować tę akcję osiągając przy
ni
:
'i -
X
I
fe
il'
I
p
ft
J
f
fc
jjfjr
:
!I„r
5-- t
- -
I
te
a
v
" '
i i —-
'1
" '
j
tiy cojjuiuw
możeb- -
Soult" węzeł
kolejowy
2100
io in
zarobią
poeta nasz A-- Mickiewicz
na raty to samo i
inArtin~ rr --lolrini of 1'nmr vi tijjtunwj owuuj
KANADĘ
Miasto Ont kie
dyś miastem o ludności
32862 50 proc tego miasteczka 2a
Niemcy budow-li
$30000000 szkoły publicznej
uczęszcza 6500 dzieci katolickich
jest 7 Cztery kolegfąty i jed
na szkoła techniczna '"'St Jeromes
Szkoła
Miasto garbarstwa
mebli wyrobów mięsnych
i Położone w
Watcrloo w okręgu
najurodzajniejszoj głęby i
ziorau - -
lymcua sieDie wicKSzy aocnuu iu& z piucuuLuw uu hwk-łyc- h
pożyczek
A czyż na zebraniach naszych organizacji nie nale-żałoby
urządzać stale "kwadransów książki"? Odpowie- -
diiio wybrany ciekawy urywek książki ładnie odczyta- -
~ZnAn'rn 'pimliiitn iiy lJujcumu
Kitchener
miesżkują
powiatu
jjuucujuuiu Sumeru uiit-uut- ' nr uiuicj najlepiej pu--
pagandą danej książki ''toteż właśnie z łonie zarządu każ
degoz naszych stowarzyszeń należałoby ustainowić urząd
"lektora" któryby- - czuwał nad sprawą propagalndy ksią--
żki:na terenie danej organizacji- -
Zasaiła —- bawWsie cmy się powinna znaleźć i tu
jrk najszersze zastosowanie 'Aczyż konkursy dobrego
r-yt-ania
z naprodami nie są doskonałym' sposobem pro- -
pagandy książki polskiej?
W walce o dotarcie książki polskiej do każdej ro- -
chiny poiskiej na obczyźnie nie wolno ominąć żadnego
ze środków działania W każdym skupisku polskim w
każdej naszej organizacji winna byc biblioteka i czyteJ-- K
nia polska Jednak nie mogą one czekać biernie aż
celnik do nich pi-zyjdz-ie
lecz pójść i ściągnąć ich do
siebie
Gdy szyscy zarówno -- w kraju jak i na obczyźnie
podadzą sobie wspólnie dłoń i będą kroczyć w tej
Bprazem to wkrótce znajdzie się książka polska w każdym
jdbmu polskim
POZNAJ
m Miasteczko uornwau um nay
wanejest miastem różnych
i%noku Położone jest przy wodospa- -
'dach "Long główny'
Posiada ludności Mieści w
sobie przemysł jedwabniczy papier
nie palpe drzewną meblowy kra
wiectwo itd uczy iaoiiK
nego rodzaju
Zatrudnia 4779 robotników któr
IfTych roczne wynoszą —
K $4144893 o zaklądowem Kapnaie
$22490523
musimy
ucuoio HwVvV"7
zwane
Berlinem
Wartość
do
szkół
College" Handlowa
gumy obuwia
bielizny
guzików jest równi-nach
czarno
tei
czy-f- e''
doń
pracy
r "ŚPIEWAJ©!!
Benedykt Hertz
TO ]
Dowódzca
Porwany prądem strumyka
Korek co butie zatyka
Niby wódz dosiadłszy 'fali c _ Wierzchem wali coraz dalej
Z miną pułkownika- -
'
Mknie mknie płynicrażńo żywo- -
Własną się upaja sławą '"'"
Co wyniosła gó tak snadnie
I fizyki wielbi prawo
że nie grzęźnie głasemśiia dnie
Lecz treścią swego tworzywa
Chociaż upadnie jak' geniusz nad tłum
Vivant korek i oliwa!
— Za mną' wody!- - Jaknajprościej! '
Droga ma — szlak konieczności " j
Kędy pomknę strumień ze mną
Chociaż przyszłość 'zda się ciemną
Lecz opierać sięl daremno
Więc precz wątpliwości!
Dokąd wiodę tam" powiodę: :x
Wierzmy w zapał siły młode L w wodę! „"
Jakgdyby śladem komendy '" Ł "''
Rwie struga tędy
Wtem cóż to? Wódzbezpamięci
Jak fryga w miejscu ię# kręci?
% To wir nie bacząc na względy
Należne jego potencji' L( Ponvał nasz Korek I1 wkrótce
Na brzeg wyrzucił dbwódzce
Hong
Na podstawie dłuższej obserwacji
i st?lego czytania komunikatów z
płaca boju do chodzimy do takich'
wynurzeń z którcmi 'chcemy się po
dzielić z naszemi czytelnikami
Mocarstwa zachodnie wyrzekły
się wszelkiej akcji przeciw Japonji1
odmówiły nawet pomocy Chinom u
wszystko to w nadziei że Japonja
uszanuje interesy mocarstw w Chi
nach Wiadomo że' Anglja' Stany
ZjednbczońeFrancjarmają rozległ?
stosunki handlowe z Chinamii że
zwłaszcza w Szanghaju w specjał
nych dzielinicach cudzoziemskich'
tworzących cale miasto ześrodko
wał się olbrzymi węzeł interesów
handlowo — finansowych1 Chin z Za
chodem Największe wkłady w'ChU
nach poczyniła Anglja
Na mocy uchwały Ligi Narodów
zebrała się w Brukseli konferencja
państwŁ które podpisały "układ 0
państw" z r 1922! gwarantujący —
Chinom niezawisłość i nienaruszal-ność
granic1
Układ ten podpisała także Japo-nja
Otóż konferencja ta spełzła na
niczym jedynie dlatego że -- Japonja
nie chciała na nią przybyć o
cała nadzieja Anglji Francji- - i iri
polegała do rokowań że się powoła
jakąś komisję na wzór londyńskiej
"komisji nieinterwencji" w sprawie
hiszpańskiej i że się w ten sposób
przynajmniej obroni interesy włas-ne
w Chinach
Ale Japonja nie tylko nic chcia
Nazizm Na
Nazizm w niemczech zmienił swo
je oblicze z cywilnej administra-cji
przeszedł do wojskowej dykta-tury
Fuerhrer Adolf Hitler objął do-wództwo
sił obronnych Rzeszy Nie
mieckiej z tytułem "Szefi Obrony
Narodowej" oznajmiono w komu-nikacie
i urzędowym Tyra sposobem
Hitler objął urząd feldmarszałka —
Wernera von Blomberga który zre
zygnow-a- L
Komunikat mówi źe zrezygnował
zarówno Blomberg jak gen Wer-ner
von Fritch naczelny dowódca
armjŁ
Joachim von Ribbentrop powsze
chnie' znany jako rozjazdowy am
basadora Hitlera został mianowany
ministrem spraw zagranicznych na
miejsce dra Konstantina vonNeu- -
ZEMNĄ
?
eł-- j
i$
V1' :#£& ""
'tit-- i'
wypływa
owędy
v ipy::
HHf' "'
- Kong
ła układać się z mocarstwami lecz
--r podjęła z nimi walkę
Po zdobyciu zaś Nankinu Japoń
czycy zatopili amerykański okręt
wojenny oraz ostrzeliwali kilka an
gielskich okrętów wojennych' i han
dlowych Wywołało to wielki huk
y? prasie posypały się protesty ze
strony ' Ameryki 1 1 Anglji prezydent
Roosevelt' zwrócił się z protestem
doj cesarza ? Japónji izalżądano odJa
pórijli przeprosin odszkodowań za
stratyf i rękojmi że ! się ' takie rzeczy
więcej nie powtórzą Japonja prze-prosiła
Anglję i Amerykę obiecała
ukarać vinnych i zapłacić odszkodi
wania zapewniła że na przyszłość
juźj ataków nie będzie
Sfl dowody że Japonja umyślnie
atakuje okręty cudzoziemskie i sa- -
my:)i cudzoziemców by tą drogą
zmusić ich do opuszczenia Chin i
pozostawić je na łesce i niełasce Ja
ponji
Taki bedHe dalszy rozwój wy_
H-re- ń na Dalekim Wschodzie po-każe
i czas Obecnie toczy się jeszcze
wymianajizdań między Tokio a Lon
dynem i' Waszyngtonem Ale dzia-łania
wojenne zagrażają już bezpo-średnio
wyspie angielskiej Hong-Kon- g'
leżącej w pobliżu Kantonu
AjeśliiJaponja i o te wyspę "za-częci?"
Czy -- i wtedy Anglja zado-woli
siej protestem?! A noi zobaczy
my
Wtedy ryknie lew brytyjski —
na cały głos po całej Imperji
Rozdrożu
ratha który mianowany został sze-fem
nowo-utworzon- ej rady gabine-towej
"
Rejchstag zostanie zwołany 20 lu
tego Hitler złoży przy tej sposob-ności
wyczerpującą deklarację w
sprawach zagranicznych
Komunikat mówi! że ambasado
rowie Niemiecj do "Wiednia Tokio i
Rtymu!ZOstalii odwołani do Berlina
Albert Grzesiński były pruski
minister 3praw wewnętrznych mie-szkającyrobecni-e-
w
New Yorku wy
stąpił' w piątą rocznicę przyjścia
Hitlera der władzy z przepowiednią
upadku7nazizmu w Niemczech
Mówiąc o Hitlerze Grzesiński po
wiada że "Hitler zniszczył niemie
cką wolnolć i swobodę i uczynił z
rasowej i'religijnej nietolerancji ka
mjeńvłukpwy swego systemu
Jak Się Odzwyczaić Od
Pijaństwa
Profetor uniwersitetu Stef Bato-rego
w Wilnie Jan Muszyński za-mieścił
w Iluś Kurj Codziennym
artykuł poniższej treści który poda
jemy' w całości
Nałóg pijaństwa jest nieszczę-ściem
nietylko dla osobnika niem
dotkniętego lecz w znacznie więk-szym
nieraz stopniu dla jego rodzi
ny i otoczenia Dlatego otoczenie pi-jaka
jest częstokroć bardziej zainte-resowane
w odzwyczajeniu go od
alkoholu niż on sam
Alkohol należy do t zw trucizn
euforycznych (wywołujących bło-gostan
( do których człowiek ucieka
się świadomie celem wywołania u
siebie specjalnych nastrojów i po-woli
staje się nałogowcem Do rzę-du
tych samych środków poza al-koholem
"należą: eter nikotyna o
pium morfina kokaina i haszysz
Człowiek staje się niewolnikiem —
tych narkotyków z własnej woli i
chęci bo dają mu one bądź pewne
stany podniecenia (nikotyna) —
względnie wywołują stany przyjem
nego-odurzeni- a lub stępienia na do- -
legliwości-- fizyczne lub moralne Nie
wolnikiem tych nałogów czyni czlo
wieka słaba wola a uwolnić od' nar-koma- nji
może jedynie silna wola Or
ganizm nałogowca tak się przyzwy-czaja
do codziennych dawek narko-tyku
że nagłe pozbawienie go tej
trucizny wywołuje najczęściej głęb
'ze zaburzenia i wstąsy (bezsen-ność
utrata apetytu różnorodne bó-le
depresje moralne) Zachodzące
przy nagłem przerwaniu nałogu —
wstrząsy muszą być zrównoważone
innego rodzaju wstrząsami Najczę-ściej
takim wstrząsem bywają tra-gedie
i klęski w rodzinie narkoma-na
wywołane jego nałogiem Pod
wpływem takiego wstrząsu narko-mani
postanawia odrazu icbozapela
'cyjnie zerwać' ze swym- - nałogiem
odrzucającym- - na' zawsze wódkę
morfinę 'lub i kokainę
Do półśrodków nie zawsze prowa-dzących
do celu należy wywoływa-nie
u narkomanów' obrzydzenie do
ich używki środek użyty w tym ce
lu powinien być ' heroicznym tj mu
si wywołać gwałtowne obrzydzenie
graniczące ze wstrząsem psychicz-nym
Czyli — jak się to mówi po-pularnie
"dusza musi się otrząs
nąć" Ponieważ największe obrzy
dzenie w nas budzi wszystko ćopo
chodzi od trupa lub miało z nim
styczność przeto lud prosty stosuje
db pijaków różne "makabryczne
produkty!' — Aby nie być goło
słownym przytaczam po niżej wy
jątki z dzieła Henryka Biegeleise-n- a pt: Lecznictwo ludu polskiego'
Kraków 1929 str 331
"Ażeby pijaka powstrzymać od
pijaństwa trzeba umarłemu nalać
wódki w "usta wódką tą usta po-pluk- ać
a potem domieszać ją do tej
którą ma wypić pijak: od tego cza
su obrzydnie mu już wódka na —
zawsze'
"W innych okolicach chcąc ule-:zy- ć'
nałogowego pijaka dają1' mu
1o wódki utarty na proszek gałgan
którym umyto zmarłego'
"Żeby wyleczyć pijaka z nałogu
pijaństwa używał znachor w Koso
budach następującego sposobuf mo
netę miedzianą włożył do ust u- -
mierającego ł wyjąwszy po skona-niu
nieboszczyka dałdo wódki któ
rą wypił nałogowiec cd tego1 cza-s- u
pijak tak sobie brzydził wód-kę
ze przestał pić"
"Lud w Bajrucie utrzymuje że
pijak stracić nałóg gdy się napije
wódki przecedzonej przez kawałek
płótna wziętego -- z trumny W Fry-burgu
dają pić wodę którą umyto
umarłego Pragnąc odwieść pijaka
od wódki -- kładą Rumuni umarłemu
w usta pieniądze który wyjąwszy
stamtąd wrzucają -- do wódki a gdy
ją nałogowiec wypije przestanie
raz na zawsze pić"
"Cyganie węgierscy nałóg pijań-stwa
i wynikające z niego choroby
(delirium tremens) leczą pianą z
ust albo wódce podają pijakowi"
Drugą kategorją środków takiej
"medycyny zapobiegawczej" są tak
"smaczne" rzeczy1 jak myszy szczu
ry stonogi lub karaluchy które mo
czy się w wódce i otrzymaną w ten
sposób "nalewkę" daje się pijakowi
Zwyczaj ten spotykałem na Wileń
szczyźnie
Przy zabiegach zarówno pierwsze
go jak i drugiego rodzaju ów obrzy-dliwy
środek trzeba dać pokryjo-m- u
w wódce a dopiero po wypiciu
jej przez' pijaka wyjaśnić mu isto-tę
sprawy Do tej kategorji należą
również spotykane u ludu sposoby
odzwyczajania początkujących pala
czy od nałogu tytoniowego Mia-nowicie
dodaje im się do papierosa
utartych much karaluchów lub na-wozu
końskiego Wypalenie takiego
"specjalnego!" papierosa połączone
zazwyczaj z ośmieszeniem i szyder
stwem obrzydza nieraz tytoń do
końca życia
Jest rzeczą powszechnie znaną-ż- e
jednym z charakterystycznych
objawów zatrucia pokarmowego są
nudności i wymioty Takie przypad
kowe zatrucie jakimś pokarmem
potrafi go nam obrzydzić na cale ży
cle' pokryjomu do wódki środków
powodujących nudności i wymioty
W Europie taką rośliną nietrującą
ale wywołującą długotrwale nud
ności i wymioty jest Kopytnik" po
spolity — Asarum europaeum —
Przed wprowadzeniem do lecznic-twa
amerykańskiej ipekakuany ko
pytnik' był używany oraz wymiot-ny
Dziś został on prawie zupełnie
zapomniany JeśtMtóVdróbna ścielą-ca
się roślina o nerkowatych li
ściach i pojawiających się wczesną
wiosną czerwonawo — brunatnych
niepokaźnych" kwiatach występują-cą
w lasach liściastych i cienistych
zaroślach całej prawie Polski- - Wy
suszone wraz z korzeniami zisle tej
rośliny zwane "Hprba Asari" lub
tylko kłącza i korzenie — "Rhlzo-m- a
Asari" można dostać w więk-szych
aptekach lub sprowadzić od
firm zielarskich Ziele a zwłaszcza
kłącza kopytnika posiadają smak
gorzkowo-aromatyczn- y Dodanie —
ich przeto i pijakowi w czystej wódce
jest prawie niemożliwe ale w na-lewkach
lub piwie" udają się dosko-nale
Jako lek wymiotny dawano
niegdyś kopytnik w dawkach od 15
do [2 gramów naraz (pół do jednej
łyżeczki sproszkowanego surowca)
Ujemną stroną tego leku jest bar-dzo
długi i nieprzyjemny okres nud
ności Przekroczenie "wyżej podanej
dawki nie grozi poważnemi konse-kwencjami
albowiem przy rozpo-czynających
się wymiotach nadmiar
środka zostaje usunięty Nic dzia-nego
przeto że umiejętnie podany
pijakowi w wódce lub piwie kopyt
nik wywołując przykre dolegliwości
któro się zwala całkowicie na alko
hol może mu tę używkę obrzydzić
gruntownie albo napełnić go stra-chem
że nadużycie alkoholu wywo-łuje
w jego organizmie groźne dla
zdrowia zaburzenia Dodawanie te-go
środka do 2up lub sosów zamiast
do wódki chybi celu albowiem mo:
że mu obrzydzić najwyżej te po-trawy
Czy ktoś' świadomie sam mógłby
się odzwyczaić od wódki dodając
sobie do' niej kopytnika i obrzy-dzając
sobie wteń sposób ów groź
ny narkotyk — nie jest w "zasadzie
wykluczonym Na to potrzeba jed-nak
silnej i dobrej woli ze strony
alkoholika — a tej zwykle mu brak
Kto zaś tę silną jwolę posiada to
prawdopodobnie" da sobie radę i bez
kopytnika