Nase Novine, March 11, 1981

              r?4 ,t-rt73fSi'TV,-
M''KJ''' 4 ',' н Y
2- - NASE NOVINE, December 23, 1981 ,
STRAHINJA MALETI6
I0 D 11 Ш u 51 FS1 E9 "
11
&
I
(Nastavak 2)
SAZIV SV£6uCV,"NSK0G
KONGRESA
Kao reakcija na ove poja-v- e,
otpo6eo je proces ujedi-njavan- ja
progresivnog dela
Juzno-slovensk- ih iseljenika
u Siroki antifa5isti6ki front,
koji je imao snaznog odjeka i
direktnog uticaja na pozitiv-n- a
politidka opredeljenja 15
miliona ameri6kih Slovena.
To se narodito odrazilo na
pokretanje ideje o objavlji-vanj- u
poziva za saziv Svesla-vensko- g
kongresa. Naime,
postojala je potreba da se
ujedini i oformi Siroki antifa-sistifi- ki
front Amerikanaca
slovenskog porekla u cilju da
se organizovano i do maksi-mumaangazova- no,
pruzi po-m- oc
ratnim naporima SAD, a
time i antihitlerovskoj koali-cij- i.
To su zahtevali na prvom
mestu interesi njihove nove
domovine Amerike, a osim
toga bolele su ih rane zadate
njihovim porobljenim naro-dim- a
u Staroj domovini od
strane fasistickih okupatora.
Sveslovenski kongres koji
je odrzan 28. aprila 1942.
god. u Detroitu, imao je
izricito antifaSistiCki karak-te- r,
iako je na njemu aktivno
u6estvovalo nekoliko hiljada
delegate ameri6kih Slavena
raznih politidkih opredelje-ni- a
i konceociia. To je bila
ofiigledno najuspeSnija ma- -
delat-nos- ti
svih nost svih
u na Kongre- -
smuiliporneadstavii'an sugraaedsaentaaKi
desetak hiljada
svih naroda u
SAD. Za Sveslo- -
kongresa je
Leo Krzvcki. U ime predsed- -
nika Ruzvelta Kongres je
pozdravio njegov licni izasla-ni- k,
б1ап атепбке vlade Pol
Maknat.
Na Kongresu je
komitet sa zadat-ko- m
da se u svim gradovima
" -
i
Snimljeno 1944. godine prilikom posete predstavnika Ujed. Odbora
juznoslovenskih Amerikanaca gradonacelnika New Yorka Fiorelu La
Guardiji. S leva na desno: brodovlasnik Frano Petrinovic, svest. Strahija
Maletic (rukuje se~sa La Sava Kosanovic, ministar
jugoslovenske vlade u emigraciji, Fiorelo La Guardija i Luj Adamic.
nifestacija politi6ke solidar-- kaaktivnosti politicka
slovenskih naroda progresivrvih odbo--
SAD. Delegati
ameridkih
organizaci'ja
slovenskih
predsednika
venskog izabran
izabran
Nacionalni
Guardijom),
SAD, gde zive Sloveni, for- -'
miraju lokalni odbori. A da bi
se objedinjavala antifasisti6- -
rauspostavljen je stalni ured
bvesiavensKog K.o.n.gresa sa
r л + r TT II K ПШ VArll
Na Kongresu je izabran
Nacionalni komitet sa zadat-ko- m
da se u svim gradovima
SAD, gde zive Sloveni, for- -
miraiu lokalni odbori. A da bi
se oDjeainjavaia anmasia-tick- a
aktivnost i politidka
delatnost svih progresivnih
odbora. usDOStavlien ie stal
ni ured Sveslavenskog kon-Ne- w
gresa sa sediStem u
Yorku.
'Vt! J
Published every Wednesday by YUGOSLAV CANADIAN PUBLISHERS
INC., 10 St. Mary Street, Room 505 Mailing address: Box 522, Station.
F, Toronto, Ontario, M4Y 2L8 Telephone: (416) 961-801- 8
IZDAVACK! SAVET: MiloS Grubid, Voim Grbid, Josip Kovadid,
Stanko Muideka, Milena Bohd, Ivica JunSid, Ana Durovid, Lepa
Rainovid, Bonslav Neikovid, Rozaliia Diviakovid, Duro Malkovid, Ivan
Pnbanid, Mile Baljak, llia Bubalo, Pavao Radmanid, Bota Pavletid,
Osroya Kovadevid, Viktor Arar, DuSan Stanar, Milian Petrovid, John
Sevennski, Luis Gregurac, Mate Siaui, Martin Karavam'6, Paul Ku6lni6,
Ivan Boban, Peko'Dmitrov6, Milica Miuchm, A. Gerlach, Leo Bacich.
REDAKCIJSKI K0LEGIJUM: Vladislav Gacid (Glavnl I odgovorni
urednik), Stepan MioSid (drustveno-polltlck- a pitanja), Daniel Pixiades
(drustena pitanja i knjiJevnost), Katarma Kostid (poezija I aktuelne
teme), Jelena Gavrilovii (literatura i umetnost za decu), BoSko
Mladenovid, Anka Noiini6.
STALNI DOPISNICI: DuSan Putnik (Chicago), Margaret Stardevid
(Los Angeles), Miroslav Blaievid (Chicago), floio Spadek (New York),
Frank Fudund (Vancouver).
SPECIJALNI SARADNICI: Prof. Vladislav Tomovid (nauka I druStvo),
Prof. Ivan Dolenc (Slovenska Koruska i kulturna publicistika u Amend),
Anton Kostelac (reportaie i price iz useleniKog zivota)
DOPISNICI IZ JUGOSLAVIJE: Dr. Mlrko Markovid, Luka Markoud,
Petar Kurti6.
FOTOREPORTERI: Srdan Bod,6, Aron Koen, Jordan Vasilevid. IZ
JUGOSLAVIJE- - M. Vasiljevid — Lilo
Subscription: $20.00 per year. (First Class Mail extra). Single copies
50 cents.
Advertising rates on request
Second class Mail Registration NO. 0378
"Nase novine" Izlaze srijedom. Pretplata iznoel $20.00 godiSnje;
pojedini prlmjerak 50 centi. Cjene oglasa na zahtjev.
"NaSe novine" зи nasljednlk "Jedlnstva", kome su prethodill llstovj
"Novostl", "Srpski Glasnlk", "Edinstvo". "Slobodna Misao", "Pravda" j
"Borba", kao I "Narodnog Glasnika" I drugihnaprednlh llstova koji su
mu prethodill u Sjedinjenim Drzavama.
Ш w
Ш i '
ri l Л I
' 9
Prve tacne informacije
Kratko vreme posle Sve-slovensk- og
kongresa "Inter-continental
News Service",
navodno neZvanicna sovjet
. 0 олапп1о OQ Oorii$tom n .~irvn#-iviriiv.iir.i- .j ' Ci illjUvJI u Istambulu, objavila je tekst
izjave 75 srpskih i crnogor-ski- h
uglednih drustvenih i
nacionalnih radnika i do tada
nekompromitovanih gradan-ski- h,
demokratskih politica-r- a
napisan i potpisan na
njihovom sastanku polovi- -
nom 1942. godine, "negde u
Sandzaku" u kojoj oni, u
svrhu obaveStenja svetske
demokratske javnosti skida-j-u
laznu masku sa lica Draze
Mihajlovica i njegovih cetni-k- a,
zigo§u6i ih kao otvorene
saradnike okupatora i najve-c-e
izdajnike sopstvenog na-roda.
NajoStrije su osudili
jugoslovensku vladu u emig-raciji,
koja laznom propa-gando- m
o borbi 6etnika u
Jugoslaviji prekoemisija Ra-dio-Lond- ona
i drugih infor-mativn- ih
medija, svesno ob-manj- uje
svetsku demokrat- -
sku javnost i drsko, cini6ki,
sve pobede partizana u borbi
orotiv okupatora lazno pripi- -
suje cetmcima, koji se u
stvari "rame uz rame", zajed-no
sa nema6kim i talijan- -
"skim okupatorom, bore pro-tiv
svog naroda, protiv parti-zana
i Narodno oslobodila6-k- e
vojske, kojom, kao vrhov-n- i
komandant rukovodi Josip
Broz Tito.
Ova, istorijski znacajna
izjava, prva u svetu, van
Jugoslavije, !bila je objavlje- -
[ na li listu srpskog napred-no- g
pokreta "Slobodna геб"
u Pittsburgh'-u- . Veljko Vla--
hovic u svojim kazivanjima,
posebno je podvukao da je
njegovim ncnim zauzima-nje- m
kao glavnog rukovo-dioc- e
"Radio Slobodna Ju-goslavi- ja"
sa centralom u
Tbilisiju, ta znacajna izjava
iz Sandzaka dostavljena listu
"Slobodna rec'' da tu vest
prva objavi.
I tako, konacno, sto rece
veliki Njegos: "Du6e kolan
sve6evoj kobili" dolazi do
definitivne politicke polari-zacij- e
Amerikanaca juzno--
slovenskog porekla.
U iuqoslovenskom iselje- -
nistvu dolazi do dramati6nih
scena i zbivanja, §to se
narocito odrazilo u licnom i
grupnom izjaSnjavanju u po-gle- du
opredeljenja po pita-nj- u:
da li si za partizane, koji
se u Jugoslaviji bore protiv
okupatora, ili si za 6etnike,
koji se zajedno sa okupato-rim- a
bore protiv partizana i
Narodno oslobodila6ke voj-sk- e?
Ogromna vecina Ame-rikanaca
jugoslovenskog po-rekla
zajedno sa svojom
progresivnom iseljenickom
stampom, opredeljuje se za
partizane i Tita, a protiv
izdajnika Draze Mihajlovica i
njegovih cetniKa.
Izuzetak je bila Srpska
Narodna odbrana, Srpska
pravoslavna eparhija, Jovan
Du6ic i slifini, koji sada, viSe
nego ranije, glorifikuju Dra-z- u
Mihajlovica, kao "najve-6e- g
heroja na svetu" i "bes-kompromisn- og
borca protiv
komunizma". Medutim, poli-tic- ki
uticaj njegove propa-gand- e
ipak se sveo iskljucivo
na jedan deo srpskog iselje-niStv- a
u SAD i Kanadi — Sto
nije bilo za potcenjivanje.
Medutim, jugoslovenska
vlada u Londonu u sprezi sa
konzervativnom i reakcio-narno- m
Stampom u Velikoj
Britaniji, Severnoj i Juznoj
Americi itd., osecaju6i ozbi-Ijn- u
opasnost za svoje klas-n- e
interese zbog kompromi-tovanj- a
Draze Mihajlovica u
saveznickoj javnosti, oni u-nis- oni
i u sav glas otpo6inju
siroku propagandisticku ko-ntraofanz- ivu.
Vrsi se drasti-ca- n
pritisak na iseljenicku
pro-partizans- ku stampu, op-tuzuj- uci
je za komunisticku
propagandu, ta destruktivno
uznemiravanje americke jav-nosti
i negativni demobiliza-torsk- i
uticaj na americko
drustvo.
Adolf Bearle, podsekretar
u State Departementu poziva
u Washington Mirka Marko-vic- a
glavnog urednika "Slo-bodn- e
reci" i Toni Majnerica,
glavnog urednika lista "Na-rod- ni
glasnik" i vrsi na njih
beskrupulozan, direktan pr-itisak,
zahtevajuci od njih u
tonu pretnje, da prestanu
pisati protiv Draze Mihajlovi-ca,
jer je on, boze moj,
"ministar vojske jedne save-znick- e
vlade".
Medutim, dogadaji na fro-ntovi- ma
— kako saveznic-kim- ,
tako i u Jugoslaviji,
nametali su nove odnose i
novu politiku.
Posle pobede Crvene ar-mi- je
kod Staijingrada 1943.
godine, a nesto kasnije i
uspesne kontraofanzive
americko-englesk- e vojske na
severu Afrike, za sve slobo-doljubi- ve
narode sveta "nazi-ral- a
se svetlost na kraju
tunela". Dugo ocekivani pre-okr- et
na frontovima гпабајпо
je pojacao duboko uverenje i
nade porobljenih naroda Ev-rop- e,
da je копабпо nastupio
istorijski, prelomni trenutak
u prilog Saveznika.
Narodno-o- s lobodila6ka
vojska Jugoslavije, pod vr-hovn- om
komandom Josipa
Broza Tita, u borbi protiv
okupatora i domacih izdajni-ka,
prosirivala je oslobodenu
teritoriju, na kojoj se, kroz
narodno-oslobodila6- ke od-bor- e,
afirmisala narodna
vlast.
Bilo je krajnje vreme da se
u iseljenistvu, obzirom da
je tako zahtevala situacija na
frontovima i u svetu, prona-d- u
novi pristupi i nove forme
u oblasti propagande, jer je
sazrelo pitanje priznanja
NOB-- e, NOP-- a i odluka
AVNOJ-- a u Bihacu od strane
Saveznika. Naime, rukovod-stv- u
iseljeni6kih progresiv-nih
organizacija nametalo se
pitanje: kako sa istinom o
Narodno-oslobodila6k- oj bor-bi
izaci iz okvira iseljeniCkog
zatvorenog kruga i sa torn
istinom u6initi efikasan pro-d- or
u атепбки, kanadsku i
ostalu savezni6ku javnost?
To pitanje je bilo otvoreno
i vapilb je za hitnim reSe--
njem.
(Nastavidese)