Nase Novine, October 10, 1985

              ~)£ -- """ XW -- iV " чи" " "Sf f--
A" "1 - ч " b4 С "t.'" " ; """"аг i, ч" "Ј' ~№ „ ji. .4f ".--"- ,л XfHi ' i i " =- -' ' Ч")-!- - Jl1" " "& 4~ '££"
f,At? "mi1ЏitS'),l4jl'v,,
i- -
Vil HODOCASCE
POMOSA
I ovc jeseni Drustvo za cuvanje spome-nik- a
i negovanje tradicija oslobodilackih
ratova Srbije do 19 1 8. godine organizovalo
je posetu nekim mestima u Grckoj u kojima
su boravili ili zauvek ostali srpski vojnici
od 1 9 1 5-- 1 9 1 8 . godine . Kako nas je obavcs-ti- o
dr Krunoslav Spasic, na put je krenulo
(u sedam autobusa) 350 na'sih gradana —
bivsih ratnika i clanova njihovih porodica.
Bilo je to podsecanje na ljude koji su u
vihoru prvog svetskog rata doziveli ne-vide- ne
patnje da bi se, posle svega, pobe-donos- no
vratili u otadzbinu.
Sa nasim gradanima na ovom hodocascu
ponbsa i tuge bili su i 42 Francuza i cetiri
Engleza — borci iz prvog i drugog svetskog
rata i njihovi potomci. Francuzi svake go-di- ne
dolaze u nasu zemlju, odnosno Grcku,
da odaju postu svojim sunarodnicima i
srpskim ratnicima. Ove godine, osamnaesti
put, bioje i Andre Tranije, ucesnik pokreta
otpora, ciji je otac, general Ogist Sari Tra-nije,
komandovao francuskim trupama
Tcoje su sa srpskom vojskom oslobodile To-plic- u
1918. godine.
Put od Beograda (od 28. septembra do
10. oktobra) vodio je preko Polikastrona,
Krfa, Vida, Govina, San Matijasa, Ahileo-n- a,
Bitolja, Skoplja, Kosova, Prokuplja.
U ovoj velikoj grupi nalazio se i publicista
Antonije Ciric, autor knjige Solunci govo-r- e,
koja je dramatizovana i uspesno se iz-vo- di
u Narodnom pozoristu u Beogradu.
Evo kako je Duric opisao deo puta izmedu
krfskog pristanista i ostrva Vida:
"Lada krenula, zagor je umukao. (...)
Na njenim palubama izmesali su se suma-dijs- ki
koporan i pariski zaket, srbijanski
opanak i lakovana cipela iz londonskog si-ti- ja,
sajkaca t generalska sapka... Na gru- -
jes-tovu- i ' cK6ua£BfcKuSUiHi' I шг rw г л
Stari ratnici sa svojim potomcima (u sredini:
Andre Tranije)
dima, pod mediteranskim suncem, blistaju
Karadordeva zvezda s macevima i francu-sk- a
Legija casti. Obiliceva zlatna medalja
i Ratni krst sa zlatnom palmom.. Izmesali
se srpski, francuski, engleski i grcki ratni-ci,
od kojih su neki zasli u desetu deceniju
zivota.
To su oni isti ljudi koji su pre gotovo
sedamdeset godina pod ratnim zastavama
svojih zemalja i na ratnim ladama uz bor-be- ni
poklic zurno plovili sa Krrfa na solun-sk- o
ratiste. Medu njima su legendarni ju-na- ci
sa Cera i Kolubare, Dardanela i Mar-n- e,
Veternika i Kajmakcalana, Grunista i
Bitolja... Oni nisu pisali istoriju, oni su je
stvarali. Sada su krenuli da se pred kostur-nicam- a
i na grobljima poklone senima onih
koji padose u borbama za najlepse ljudske
ideale: za slobodu, pravdu, istinu, mir. To
je njihov davnasnji zavet. Lada je krcata,
ima bar pet stotona dusa na njoj, jer su
tragom svojih oceva i dedova krenuli po-tomci
sa zeljom da u sebi otkriju osecanje
ponosa sto su sinovi, unuci, praunuci onih
koji su u odlucujucem sudbonosnom jurisu
srusili Austro-Ugarsk- u carevinu i Otoman-sk- u
impenju, koji su bacili na kolena bu-gars- ke
i nemacke divizije, a svetu darovali '
slobodu i mir.
Lada gotovo mili, njen mocni pramac
sece penusavu povrsinu mora. Govor se
pretvara u sapat, lice u grc, iz oka vrca
suza... Ovde je ovog casa, svak zagledan
u more, u istoriju, u tragediju srpskog na-ro- da
koja je zapocela u jesen 1915. godine
na albanskim i crnogorskim vrletima, a na-stavi- la
se tu, na suncem obasjanom Krfu,
V
I TUGE
koji mesec kasnije. Iznemogli od gladi,
slomljeni bolom za izgubljenom otadzbi-no- m,
ovde su umirali vojnici proslavljenih
srpskih pukova. Ovde, u moru, izmedu
obala Krfa i Vida, u Plavoj grobnici, zau-vek
su zaspali mnogi junacki sinovi Srbije.
Sahranjivali su ih na Vidu, na malom grob-lj- u,
a kad vise nije bilo mesta — bacali su
ih u more... Takvo umirenje nije dotad
zabelezila svetska istorija..."
Sada na torn mestu, nad Plavom grobni-co- m
ponovo su odzvanjali stihovi Milutina
Bojica; dok je brodska sirena prodornim
zvukom podsecala putnike gde se nalaze,
u ocima ljudi, zena i deca blistale su suze,
a venci zahvalnosti, bola i secanja leteli su
sa palube u more. Pesnikinja Mira Alecko-vi- c
ponela je buket cveca, sa Kosova, gde
je pre toga boravila, i sada ga je bacila u
Plavu grobnicu. Bilo je do suza dirljivo
kada je unuk jednog starog ratnika bacio
u more grumen srpske zemlje. Bili su to
nezaboravni trenutci. Tako je bilo i na Zej-tinlik- u,
u Solunu, i na drugim grobljima
srpskih ratnika.
Povratak iz Grcke u Beograd, takode,
ostace u nezaboravnoj uspomeni. Fracuzi
su irazili zelju da se vrate preko Kosova i
posete manastir Gracanicu. Tom prilikom
Adnre Tranije citao je odlomke iz svoje
knjige Skoplje je daleko i odlomke iz dnev-nik- a
svoga oca, generala Ogista Sarpa Tra-nije- a,
o borbama za oslobodenje Makedo-nij- e
i Kosova. Slavni francuski general za-pis- ao
je prilikom oslobadanja ovih krajeva
i sledece reci: "Svuda nas primaju kao pri-jatel- je,
jer ljudi su ovde strahovito patili.
Okupacija je bila teska; rekvizicije, pljac-k- e,
egzekucije. Zene su vesane kao i ljudi.
Na putu se srecu osobe u ritama, a deca
gotovo gola."
U Prokuplju je odrzana svecanost koju
ce Francuzi sigurno dugo pamtiti. U prisu-stv- u
starih ratnika i brojnih zvanica, medu
kojima i predstavnika Francuske ambasade
u Beogradu, obavljeno je svecano bratim-ljenj- e
Prokuplja i Montobana, ciji je zitelj
bio general Tranije, koji je, zajedno sa
srpskim trupama, oktobra 1918. godine
oslobodio i Prokuplje. U ovom gradu Fran-cuzi
su se sastali sa nasim starim ratnicima
i polozili venae na groblje toplickih usta-nik- a
iz prvog svetskog rata. Andre Tranije
i ovde je odrzao dirljivv govor o prijatelj-stv- u
francuskog i srpskog naroda iskova-no- g
u borbama za slobodu. Bio je veoma
uzbuden kada je u Prokuplju posetio ulicu
koja nosi ime njegovog oca. Sigurno ce se
celog zivota secati i susreta sa 87-godi-snj- om
Jelicom Stevanovic u njenom domu.
Kadaje 1918. godine oslobodeno Prokup-lje
Jelica je tada, kao devojka, predala ge-nera- lu
Tranijeu, u znak zahvalnosti, vezeni
sal. Ovog oktobra, 66 godina kasnje, sta-ric- a
je slican sal predala i njegovom sinu
Andreu Tranijeu kao simbol vecnog, nera-skidiv- og
prijateljstva srpskog i francuskog
naroda.
Na kraju ovog puta Francuzi su imali
jos jedan lep dozivljaj. U Beogradu su gle-da- li
pozorisne predstave "Kolubarska bit-k- a"
od Dobrice Cosica i "Solunci govo-re- ".
Stari franzuski ratnici, i ostali Fran-cuzi
(koji veoma postuju svoje i srpske bor-c-e)
ljubili su nase glumce, fotografisali se
s njima, uzimali njihove sajkace, da bi,
potom, zajedno proveli nezaboravnu noc
u Skadarliji. Obe predstave simultano im
je prevodio preko slusalica, Krunoslav
Spasic, koji jedoktoriraonaSorbonii jedan
je od najboljih poznavalaca francuskih iz-vo- ra
o istoriji srpskog naroda, posebno o
njegovim oslobodilackim ratovima. Posle
ovih predstava general Garzi je izjavio:
"Mi iniamo veoma bogatu i slavnu ratnic-k- u
proslost, narocito iz vremena Napoleona
i prvog svetskog rata; ali nemamo takve
pozorisne komade kao ova dva vasa."
Tako jc zavrseno jedno nezaboravno ho-(1оба- §се
i uevrsceno staro prijateljstvo. An-dre
Tranije je na ovom putu cesto isticao
damuje nasa zemljadrugaotadzbina; nasi
ratnici su ponavljali reci uklesane na Spo-meni- ku
zahvalnosti Francuskoj na Kale-megdan- u;
"Volimo Francusku kao Sto je
i ona volcla nas".
Rade NIKOLIC
ZAJEDNICARSKI DANI U KANADI RUKOVET VESELJA I HOSTALGIJE
Trinaesti Zajednicarski dan Juznoon-tarijsk- e
Federacije Odsjeka HBZ odrzan
je 4. augusta, u Hrvatskom centru, po-sje- du
odsjeka 644. u okolici Hamiltona.
Ovaj godiSnji zajednicarski piknik bio
je izuzetno uspjesan, kao i ono sto svaki
piknik treba da bude, naime, dan razono-de- ,
susreta i veselja. U stvari, ovog dana
je sve naprosto prstalo od veselja, dobre
volje i praznickog raspolozenja.
Specijalni gosti dana bili su: predsjed-ni- k
Hrvatske bratske zajednice Bernard
, Luketic, iz Pittsburgha; konzul SFRJ Pe-t- ar
Tolev sa suprugom, iz Toronta; za-mjen- ik
gradonacelnika Stoney Creeka
(predgrade Hamiltona); Sheila Copps,
predstavnik liberalne stranke za Hamil-ton
u federalnoj vladi; liberalni predsjed-ni- k
za Hamilton u ontarijskoj vladi Gor-don
Deani, tajnik-blagajn- ik HBZ John
Plesh.
Posto je predstavio goste, voditelj pro-gram- a
John Grdenic dao je rijec predsjed-nik- u
Federacije Marijanu Kruzicu, koji
je odrzao pozdravni govor. Brat Kruzic
je u nekoliko rijeci ocrtao dosadaSnji rad
i uspjehe zajednicara u Ontario, nagla-siv- si
opci napredak, a posebno u oblasti
kulturnog rada.
Glavni govor odrzao je predsjednik
HBZ Bernard Luketic. U sazetom govoru
na пабет jeziku predsjednik je najprije
objasnio rad i svrhu HBZ, njen historijat
i uspjehe, i na kr2ju pozvao sve one koji
nisu u Zajednici da stupe u nju, da im
Zajednicari pruzaju bratsku ruku i da je
dijalog moguc na svakom mjestu gdje
postoji dobra volja. U stvari, predsjednik
Luketic se u svom govoru obratio svima
onima koji nisu pravilno obavijesteni o
Zajednici ili pak nisu nikako obavijesteni
o njoj . Aludirajuci na izvjesnu opoziciju
i ljude sa oprecnim misljenjima, pred-sjednik
Luketic je napomenuo da je HBZ
nasa najveca iseljenicka organizacija u
svijetu, koja je za nas narod na ovom
kontinentu ucinila najvise i da cinjenice
govore samo za sebe. Zahvalivsi se na
kraju zajednicarima Ontaria na pozivu,
Bernard Luketic im je pozelio i daljnji
GRAD TORONTO
uspjeh u radu i ubrao buran aplauz.
Kulturni program dana bio je do sada
jos najbogatiji, buduci da je na ovom
pikniku nastupilo pet kulturno-umjetnic-k- ih
druStava, i to: drustvo Odsjeka 961
HBZ iz Toronta, pod vodstvom Suzane
Grdenic: drustvo Odsjeka 644 HBZ iz
Hamiltona, pod vodstvom Josipa Heci-movi- ca
i Suzane Grdenic; druStvo Od-sjeka
975 iz Toronta, pod vodstvom Mic-hae- la
Loncarica, kao i drustvo "Sveti
Juraj" iz Cokeburga, Pennsylvania, pod
vodstvom Marlene Luketic-Hoha- n, kao
i druStvo "Milica Krizan" iz Osijeka.
Ovi omladinci iz starog kraja, koji su
inace boravili na turneji po Sjedinjenim
Drzavama i Kanadi, bili su specijalni,
dragi gosti dana, koji su tek pred povra-tak
u domovinu uspjeli da nas posjete.
Sva ova drustva uspjesno su nastupila
i bila nagradena od strane publike, ali
prisutni su posvetili posebnu paznju go-sti- ma
iz starog kraja, renomiranom ama-tersko- m
folklornom ansamblu koji se po-sebno
odlikuje njegovanjem izvornog
folklora. Osjecani su ovom prilikom iz-v- eli
skraceni program, nekoliko plesnih
spletova i motiva, steruci se od Prigorja
do Backe. Svoj program omladina iz sta-rog
kraja je zavrSila spletom bunjevackih
plesova, koji su neizostavno najprivlac-nij- i:
to je naprosto vrtlog boja, pokreta i
tipicnog tamburanja koji osvaja i uz-ђиД- ије
gledaoca.
Za svoj trud omladina iz starog kraja
primila je stojece ovacije.
Inace, ovo je bila zlatna prilika za za-jednic- are
koji nisu imali prilike da po-sjete
koncerte omladinaca iz Osijeka da
ih vide, pa neke i upoznaju, na nasem
danu. Za djecu iz starog kraja, kako su
govorili mnogi stariji ljudi tog dana, ovo
je pak bila prilika da se upozna sa iselje-nicki- m
nacinom zabava i proslava na
ovom kontinentu, jer ovo im je inace bilo
prvo gostovanje u Sjevernoj Americi.
Upravo iz tog razloga potrebno je da
kazemo nesto podrobnije o na§im gosti- -
(Nastavak na strani 7)
EASPORED SAKUPLJANJA SMECA
LABOUR DAY (DAN RADA)
Ponedeljak, 02. septembra 1985.
Smece se NECE sakupljati u ponedeljak,
02. septembra 1985.
Smece koje bi po rasporedu trebalo biti pokupljeno
02. septembra bit ce pokupljeno u utorak,
03. septembra.
Smece koje bi po rasporedu trebalo biti pokupljeno
03. septembra bit ce pokupljeno u srijedu, 04. septem-bra.
Razni novinski papir i veci predmeti se NECE
sakupljati u srijedu, 04. septembra.
Sacuvajte novinski papir i vece predmete za
sakupljanje u srijedu, 11. septembra.
Napomena: U Torontu ima 16 stanica za preradu
otpadaka. U mjesecu maju sakupljeno je 328 tona
novinskog papira, 30 tona stakla i 5 tona lima. Za
daljne informacije nazovite 947-774- 2.
R.M. Bremmer, P. Eng., F.I.C.c.
Commissioner of Public Works.