Nase Novine, December 12, 1985

              Djogova
TOima;aM,gii-Ju- ij
Како је Gojko Dogo pokusao uspostaviti vezu
izmedu turskih i sadasnjih vremena
„Na otvorenost razgovora na 22.
medunarodnom oktobarskom
susretu pisaca u Beogradu tesku
sjenku bacio je Gojko Dogo svojim
prividno slobodnim pledoajeom u obranu dr Vojislava
Seselja. Moze se reci da je Dogo upravo zloupotrebio go-vorni- cu
ovog knjizevnickog skupa", pisu „Vecernje no-vost- i'
idodaju:
„Poredeci Seseljs sa starcem Vujadinom i Gavrilom
Principom (koji je robijao u istoj tamnici), Dogo izvodi
kako ,.nije tesko povuci paralelu izme-du
sudbine epskog junaka i sudbine sarajevskog sociolo-ga"- .
Dogo je, sluzeci se narodnom poezijom i predanjem,
pokusao da uspostavi vezu izmedu turskih i sadasnjih
vremena, izvlaceci neverovatap zakljucak da izmedu njih
i nema neke razlike, samo „sto ih sada nazivamo drukci-ji- m
imenima nego ranije."
U opsirnom izvjestaju s ovcg skupa list podvlaci da
se nitko od prisutnih domacih pisaca nije osjetio odgo-vorni- m
da jasno i javno reagira na ovakvu provokaciju
na ovako znacajnom skupu.
Z8
#--,
„Socijalna politika" isapljuje se u trazenju ne- -
kakvih carobnih formula koje su ponekad izvan
zdravog razuma
Dokument Dugorocnog programa
ekonomske stabilizacije o socijalnoj
politici vec tri godine lezi u ladicama i u torn periodu
nije doslo ni do jednog ozbiljnog pokusaja da se konadno
pristupi prevladavanju sve nepovoljnijih socijalnih
tokova. Umjesto toga „socijalna politika" iscrpljuje se u
trazenju nekakvih carobnih formula koje su ponekad, iz-van
zdravog razuma. Jedna od takvih carobnih formula
je nacrt srpskog zakona, po kome bi se svi oni gradani
cija ukupna imovina prelazi vrijednost 10 milijuna dina-ra- ,
tretirali kao bogati — pise „Delo".
Ljubljanski list u povodu tog nacrta zakona istice da
nama nisu potrebni cenzusi kojim bi se razgranicavalo
bogatstvo od „normalnog" socijalnog stanja i siromastva,
vec su nam i te kako neophodna mjerila koja bi pokazala
na koji je nacin tko dosao do svoje imovine. Bez sveo-buhvatn- e
i dosljedne realizacije programa stabilizacije
nije ni moguca koliko-tolik- o osmisljena socijalna politi-ka
istice „Delo" i zaklju6uje da u takvim uvjetima „od-licn- o
uspijevaju razne „spasiteljske" ideje koje svoje na-dahnu- ce
crpe u prevladanom shvacanju odnosa u suvre-meno- m
socijalistifikom drustvu".
Manclati
1111111
cudanzakljucak
1ШШШ1Ш1шмш№авмшим
Duztna trajanja mandata u Savezu komunista
nema neke velike veze s nacionalnom ravno- -
pravno&u
Zbog slabosti koje su se pojavile
u provodenju prakse jednogo- - BORBA
disnjeg mandata u Savezu komunista, vjerojatno je i
dobro Sto je na pojedinim nivoima partijskog organizi-ranj- a
praksa promijenjena — pise „Borha". Pitanje je,
medutim, odakle apriorno odbacivanje njene promjene
na najviSem nivou. Odgovor je jedinstven: mora se vodi-t- i
габипа o nacionalnoj zastupljenosti u najvisem ruko-vodstv- u.
Nitko to, naravno, i ne spori. Duzma trajanja
mandata, medutim, i nema neke velike veze s nacional-nom
ravnopravnoScu, a za jedinstvenu radnickoklasnu
organizaciju kakav je Savez komunista bal i nije od pre-sudn- og
znacaja da se po utvrdenom redu i u podjedna-ko-m
trajanju na rukovodecem mjestu izredaju predstav-nic- i
svih republiCkih i pokrajinskih organizacija kao da
je пјеб o koaliciji nacionalnih partija".
U osvrtu se upozorava na „dosadafinje kadrovske
kombinatorike", u kojima su neki, „uz sve sigurniju kar-t- u
nacionalnog osjecanja - duzinu svog mandata, uz po-rno
6 neformalnih grupa, prekrajali strogo vodeci racuna
da kroz odredeni brpj godina odsjede godinu dana na
mjestu predsjednika".
Ovakve kadrovske kombinatorike „u krajnjem ne
vode ni6em drugom do slabljenju Saveza komunista Ju-CjOsJavij-eJi,
zakljucuje list.
ЕГЕЈСКА МАКЕД0НИЈА
o мартовскиот 6poj на спиеанието „Македонија" го
прочитав написот „Доказите на господин Мартис" во кој се
зборува за негаторскиот став на Грцијачво однос на Маке-донци- те
во Егејска Македонија и во односЧга македонската
наци]а во целина.
ГрциЈа и натаму ги затвора очите пред вистината и
молчи за огромките жртви што македонскиот народ од
ЕгеЈска Македонија ги даде и во малоазиската војна во
(1920-192- 2) и, особено, 1941 и потоа до 1945 година.
Сакам овде само да потсетам на некои факти што не
можат да се избришат од страниците на историјата, зашто
се ипишани со крвта на илЈадници македонски борци.
Така, во војната на Грција со Турција (1920-192- 2) сите
млади возрасни Македонци, Грција ги мобилизира и ги
испрати на бојното поле. Многу Македонци загинаа или
останаа инвалиди. Во 1940 година кога Мусолини ја на-пад- на
Грција беше извршена мобилизација и на Македон-цит- е
на борбите од 1917 до 1940 година. Од селото Баница,
(Леринско) преку?0 луге заминаа на фронтот. Тие и мно-гу- те
други Македонци заминаа на фронтот со надеж дека
ке се борат против окупаторот за да го заштитат својот род
и својот имот. Деветтата дивизија во чиј состав беа чети-ри- те
бригади - 27, 28, 32 и 33 тргнавме во правец на Алба-ниј- а.
Стигнавме во селото Желево, Преспа. Таму. коман-дант- от
на 28. бригата Пападопулос одржа говор со зборо-.вит- е:
„Вие Македонците сте патриоти. Треба храбро да се
борите против непријателот за да си го заштитите своето
родство. Метаксас неправилно ви го забрани македон-скио- т
мајчин јазик". По него зеде збор мајорот на I батал-јо- н
по име Булукас со следниве зборови: ,,Јас во Мала
Азија војував заедно со многу Македонци. Сите Македонци
храбро и херојски се бореа како вистински патриоти. Ве-рув- ам
дека и сега вие Ке покажете херојство".
На 28 октомври 1940 година Мусолини и објави војна
на Грција. Италијанската војска навлезе и зазеде доста
села. На 30 и 31 октомври наредба: IX Дивизија да на-пра- ви
контранапад на непријателот. По овој судир, 28-- та
бригада, во која бев и јас, преку Преспа се префрли на пла- -
нината Иван. Тука станаа тешки и крвави борби. Неприја-гело- т
го принудивме да ги остапи стратегиските позиции.
Оваа почетна победа беше на споменатата Деветга дивизи-ј- а.
Во нејзините 28. и 33. бригада имаше 70% Македонци.
Метаксас место благодарност кон борците, ги собра нив- -
SPEC0ALNO ZA V3ESNIK
VARSAVA - U posljeratnim poljskim
krizama gotovo da se javlja zakonitost u
odnosima driava-crkv- a Na vrhuncu kriza
crkvene vlasti pokazivale su pomirljiv
stav, da bi kasnije, s normalizacijom situ-acij- e,
dolazilo do pogorsanja odnosa sa dr-zavn-im
vlastima To nije uvijek bilo prouz-rokova- no
djelatnoscu crkve jer je nedo-sljedno-sti
bilo i sa druge strane.
Posljednje poteze hijerarhije rimokatoli-ck- e
crkve u Poljskoj, ne treba promatrati
kao nepobitan dokaz o vracanju zakoni-tos- ti
u odnosima drzava - crkva Medu-tim,
ukupan odnos crkve kao institucije
prema izborima za Sejm, odrzanim 13. li-stop-ada,
pokazuje simptome starih boljki
nepreyladanih teskoca
Opipavajuci bilo crkvene hijerarhije i
odnos svecenika general Jaruzelski je
uoci izbora ocijenio da bi udio klera u gla-san- ju
bio konstruktivan korak u odnosi-ma
drzava --' crkva Predsjednik poljske
vlade je taj stav saopcio u §irem kontekstu
odnosa sa crkvom, uz spoznaju da prevla-davan- je teskoca u dijalogu sa crkvenom
hijerarhijom, otvara vece :nogucnosti za
nacionalno sporazumijevanje.
Korak natrag
Ponuda vlasti crkvenoj hijerarhiji nije
prekoracivala patriotski intonirane poru-k- e,
nije bila politick! obojena, iako je cijela
situacija oko izbora koji je dijelom namet-nul- a
opozicija imala nesumnjiv politicki
prizvuk i veliko politidko znacenje. Crkve-ne
vlasti su nekoliko mjeseci prije izbora
naglasile da se ne zele mijesati i odbile
su ponudu vlasti da episkopat podrzi kan-dida- te katolike koji su se nalazili na opce-poljsk- oj
listi. Dosljedno ostvarujuci stav o
nemije§anju, crkva se prakticno izjasni-la
i podrzala pozive politickog podzem-lj- a
o bojkotiranju izbora Glasalo je samo
27 posto svecenika, a profile godine, kad je
situacija u zemlji bila mnogo slozenija, na
izbore za narodne odbore izafilo ih je oko
46 posto.
U izborima nisu sudjelovali mladi svece-ni- ci
i studenti katolickog sveucilifita, kao
ni slufiaoci duhovnih seminara fito moze
znaciti da izrasta generacija buducih sve-cenilcak- oji
pocinju svoju punoljetnost na
platformi izbjegavanja gradanskih obav-eza.
U pojedinim dijecezama odaziv je ovi-si- o
o stavu biskupa Ako bi oni stavili do
znanja svojim podredenima kako bi bilo
dobro da glasaju, svecenici bi to i ucinili.
Ako bi, pale izjavili da bi takav potez iza--
Војнициве на фотографијата се сите Македонци од с. Баница, Леринско, по
мобилизацијата во 1940 година
ните татковци, чичковци, Македонци и ги интернира по за-твори- те. Од село Баница беа одведенипрекуЗОлуге. Целиб
месеци против Италијанскиот окупатор во IX дивизија се
бореа заедно Грци, Македонци, Власи. Потоа дојде наред-б- а. Македонците, Грците комунисти од 28-т- а и 33-- та бри-га- да
да се издвојат и ги обезоружија. Беше тоа направено
лод изговор дека „Ке одат на одмор". Тоа беше во полови- -
ната на месецот феврурари 1941 година. Ги пратија во за-твор- ите на Тасос и Кефалонија.
Подоцна, кога Германците навлегоа во Грција, грчко-италијански- от фронт се расформира. Борците - Грци,-Македонци- , Власи во групи, тргнаа по планините за да не
паднат плен, со мислата дека еден ден ке се вратат во род-но- то село и ке се прегрнат со своите родители, жени, деца.
Кога стигнуваа во своите села средбите беа потресни. Мај-ки- те
и жените прашуваа дали некој нешто знае за синот
или мажот. Синот ја прашува мајката каде е таткото. Мај-ка- та
не знае да му каже во кој затвор е. Тажна и жална
слика. Тоа е се. Македонцитехрабро се бореа, а Грција не
ги признава. Денот 28 октомври 1940 година Грција го
славикако,,Деннапооедата , а заслугите на Македонците
за таа ииоеда не ги споменува. Но вистината не може секо-га- ш
и од сите да се скрие. Сето тоа што го пишувам сум го
преживеал од 1932 година па се до денес.
Горги Зигоманов,
i'VVVVVVVVVVV,'VV%%Скопје
VJERNIKA NE BI
IZBQRA.
zvao negodovanje biskupa, nisu izlazili na
birali§ta, Biskupi uglavnom nisu glasali,
pa ono sto je profile godine bilo prekrive-n- o
velom okupljanja na jednoj religioznoj
svetkovini na sam dan izbora, ovaj put je
izostalo i jos jedanput se potvrdilo da unu-ta- r
crkve djeluju snazni mehanizmi na-dredeno- sti Uostalom, nije objavljeno (a to
bi se svakako zabiljezilo) da je i primas
Glemp iskoristio mogucnost da glasa u di-plomatsk-om
predstavniStvu u Rimu, gdje
je boravio za vrijeme izbora
Vjernici na drugoj strani
Posljednja ispitivanja pokazuju da se 85
posto odraslih Poljaka izjainjavaju kao
vjernici, pet posto kao ateisti, a ostali su
ravnoduSni u religioznom pogledu. Oko
94 posto djece krsti se u crkvama, 97 posto
pokopa obavi se na katolidki nacin, 84 po-sto
brakova se sklopi i u crkvi, a vi§e od
60 posto Poljaka svake nedjelje ide na mi-s- e.
Ti i drugi podaci potvrduju staru istinu
o utjecaju crkve u Poljskoj. Na ovom tlu
pojavljuje se, --medutim, i te§koca u jednoz-nacn- oj
ocjeni djelatnosti crkve, koja se
kao institucija izjasnila protiv osnovne li-n- ije
rukovodstva Prema tome, izbori su
odrzani bez udjela crkvene hijerarhije ili
cak protiv njene volje pa vlasti u idude
razdoblje ulaze bez obaveza prema crkvi
kao instituciji. Sto posljednjih godina nije
uvijek bio slucaj. To, bez sumnje, daje vla-sti-ma
nove mogucnosti u dijalogu sa cr-kvo- m
i u politici prema crkvi Istina, ne
ocekuje se promjena osnovne politike --
ponuda za dijalog i zajedniCki zivot u okvi-r- u
i na tlu socijalisticke drzave. Na neke
pojave, kao, na primjer, na nedjeljne veo-m- a
ostre propovijedi u povodu godifinjice
smrti svecenika Jerzyja Popieluszka, rao-gu-ce
je odlucnije djelovanje vlasti. Po svoj . prilici to nece biti nagli potezi jer bi crkvi
odgovaralo da se pojavi crkva kao muce-ni-k,
ili crkva - branilac nacionalnih in-tere-sa.
Ne samo zbog takvih posljedica, ve5, pri-j- e
svega, zbog osnovnog stava o trajnosti
drzavne jolitike prema crkvi, dijalog nece
biti prekinut Stvoren je, medutim, veci
manevarski prostor vlastima, koje su
svjesne da bojkotiranje izbora u vecem di-je- iu klera ne znaci depolitizaciju oltara,
vec upravo suprotno. Ta politika ovaj put
nije vodila nacionalnom sporazumijeva-nju- ,
vec je ona, statisticki gledano. bila su-prot- na
osjecajima vjernika, bez cijeg udje-la
ne bi ni bilo izbora
NIKOLA STANOJEVIC
JEDINSTVO
NA IZVORNIM PRINCIPIMA
POKRETA
Uime nesvrstanih zemalja Evro-p- e na sastanku je govorio pred-sjednik
Predsjednistva SFRJ
Radovan Vlajkovic, koji je izra-zi- o uvjerenje da 6e samit u Hara-re- u biti znacajna etapa u razvoju
politike nesvrstanosti
Predsjednik Predsjednistva Jugo-slavi- je Radovan Vlajkovic govorio je
na plenarnom sastanku nesvrstanih
zemalja u sjedistu svjetske organiza-cij-e
u New Yorku u ime nesvrstanih
zemalja Evrope. On je izjavio da je
pokret ostvario kontinuitet u sad-rzaj- u
svog djelovanja i snazno reafir-mira- o izvorne principe politike ne-svrstanosti.
Vlajkovic je odao prizna-nj- e Indiji kao predsjedavajucem po-kre- ta nakon posijednjeg samita u
New Delhiju.
Nas sastanak u sjedi§tu Ujedinje-ni- h
naroda, rekao je Vlajkovic, rje-6it- o
govori o znacenju koji nesvrstane
zemlje pridajusvjetskoj organizaciji.
Ujedinjeni narodi su za паб pokret,
od njegova osnivanja, ostale jedin-stve- ni medunarodni forum gdje su
nesvrstani afirmirali svoju politiku,
valjanost prijedloga i konstruktiv-nos- t
akcija.
Radovan Vlajkovic je ocijenio da je
od izuzetnog znacenja to §to upravo
u slozenini uvjetima koji posljednjih
godina pogadaju osobito nesvrstane
zemlje, dolazi do izrazaja odludnost
njihova opredjeljenja za daljnje јаба-nj- e jedinstva pokreta i njegova aktiv-no-g
djelovanja na izvornim princi-pim- a
nesvrstanoti.
Predsjednik Predsjednistva Jugo-slavij- e izrazio je uvjerenje da 6e sa-mit
u Harareu biti vazna etapa u raz-voju
pokreta i politike nesvrstanoti.
Ocekujemo da iz Hararea poteknu
nove inicijative usmjerene na otvara-nj- e
puteva stabilnog razvoja svih ze- malja svijeta. Jedino ce tako nesvr-stano- st potvrdivati svoju trajnu vri-jednost
i vizionarstvo svojih osnivada
— zakljucio je Radovan Vlajkovic.