Zwilazkowiec Alliancer, June 01, 1973

              f V- - "- -' ""-- - ? "'-- - ' V -- JIr 1fw-- 1 W if& - Ą — ą Y--
nl t( TMw#f M& V"i nM- "- "7'—- - -- ~m-v~~ 'tlT- -
(i - ''ia ' w„
f t 151
V c
1% J
i $TR 6 "ZWIĄZKOWIEC" CZERWIEC (June) piątek 1 — 1973 NR 43 1
Kobieta z
Helena Rubinsein — to był salidarności jaki obowiązuje — straszył wchodzących na oKazałe
lyp! Typ sam dla siebie indywi- - choćby — w sto- -
dualność jakich mało Trzeba sunku do wartości zbiorowych Jej paryski kierowca wiecznie
tylko spojrzeć na nią niezależnie jak ojczyzna naród ludzkość podpity Vladimir był wpraw-o- d
smarowideł i pachnideł któ- - Parskała gniewem wymyślała dzie jak mówiła "a mess" ale
re ją wsławiły Mogło to być co im a'e ich rozmieszczała po służył także jako dozorca i d
innego — konfekcja koafiury swoich filiach Wiedziała czego raźnie "butler" Poak ''Lubi
— czyż fryzjer Antoine z zapa- - od każdego wymagać i umiała wypić Może się przemęcza" Ale
dłei wsi nolskiei nip dohvł sła- - wymagać i nie ujęła mu zmęczenia Wyci- -
wy i fortuny dzięki koafiurom?
Ale gdzie jemu do Heleny Ru-binstein:
Zawsze się piął uda-wał
dął a ona była tylko sobą
narzucała swą osobowość po-przez
wszystkie przeciwności:
była całe życie najstarszą z oś-miu
córek mamy Rubinstein z
krakowskiego Kazimierza Ma-ma
cłTubiła się maścią swego
wynalazku której zawdzięczała
gładką cerę Ta maść przyniosła
córce majątek i rozgłos
Kiedy już je zdobła repor-terzy
roznieś'! po świecie praw-dę
i nieprawdę o początkach jej
kariery Co tam było czego nie
było nieważne zrobiła sensację
to dość Mierzyła swą legenlę
miarą reklamy nie troszcząc się
o prostowanie szczegółów
Uważała siebie z całą natu-ralnością
za rodów i'ą Polkę
żydówkę i krakowiana Naj-chętniej
otaczała się swoimi:
Po'akami żydami krakowiana- -
mi Patrzyła na nich trzeźwe
wie'u z nich — choćby z ro Izi- -
ny — uważała za pijawki kan- -
ciany i Ale
trzymała z nimi tym rodzajem
1 7
W Av St 205
ZOFIC WITALSKĄ
poszukuje brat
Wiktor Witalski
1236 Mackay St apt 4
Montreal 107 Que
59-I- Ml
M Q C
ADWOKAT I OBROŃCA
360 St James St W
Room 811
Montreal — Tel 849-211- 1
OBNIŻKA
NA 11% ROCZNIE
NA 834% ROCZNIE
spłacanych w ratach
Telefonujcie zaraz pod Nr
Montreal — 845-353- 4
gdyż fundusz
szybko sie wyczerpuje
35-P-4- 5
tupetem i rozmachem
podświadomie schody
wydrwigroszów
Wiadomości montrealskie
Nowelles Monlreal Montreal News
redakcji administracji: Park 288-191- 3
Redaktor: Adam Juryk
Przedstawiciel: MAZURKIEWICZ
Przyjmuje prenumeraty ogłoszenia
Rubinstein
OPROCENTOWANIA
POŻYCZEK
POLSKA
KASA
OSZCZĘDNOŚCI
pożyczek
personalnych
pożyczek hipotecznych
miesięcznych
Posprowadzała z Polski za-trzęsienie
swoich Samych sióstr
była niezła wiązka a gdy to I
wszystko zaczęło obrastać w
i swoje rodziny namnożyło się
siostrzenic szwagrów powino-watych
wnuków a wszystko wi-szące
przy business"
Jedni z energią i kompetencją
— z tych przede wszystkim sio-strzenica
I
I Mała Rubinstein inni
z apetytem na zarobiony przez
nią pieniądz Co się która poka-że
na fotografii to jakby wprost
zza lady sklepiku na krakow-skiej
Grodzkiej albo Stradomiu
Tak wyglądała i Helena mimo
bogatych strojów i milionowej
biżuterii którą się obwieszała
Miała zaufanie do swojego a-dwo- kata
w Paryżu: "To uczciwy
człowiek Augenblick"
Zapaliła się do pewnego rzeź-biarza
produkującego marmuro-we
popiersia w wątpliwym stylu
i guście: "To Polak Nadei- -
man" Urządziła mu wystawę w
Nowym Jorku nie było nabyw- -
eów więc kupiła wszystkie 36
sztuk Tuzin ich ustawiony w
hallu jej nowojorskiego
JAN Z AŚCIŃSKI
ADWOKAT
200 St James St W
Suitę 1000
MONTREA' 126 PQ
Tel 844-816- 6 9P
Sklep Jubilerski
CARON
5043 Park Av Montreal Que
Tel 274-892- 2
Zeuirkl — PicrLlnnkl — Obręcz
ki śluhne — Biżuteria — L'po
minki — Naprawa zegarków
Mówimy po polsku 17 V
Sprzedaż w Polsce
COSPODARSTWO ROLNE W POL
-- CK dn sprredania 7 hektarów ie
mi ornei 1 zei klav oraz okoio he
ktara sadu i osrudti Bmlnko nit
ma Poniat K"7lrmcrza Ti'iclk woj
Klelre Zcloscnla Mr K Mi-s-t- al
709 Mihcr Si La Sallo 630 Quo
Tel Montreal No 363 6297 4243
TEXTILE EXP0BT
Sk krcpolina zamsz 1 inne'
atrakcyjne materiały
Cen eksportowe — Doskl
nała jakość — Wielki wyboi
Wysyłamy paczki do Polsk
gwarantowany przelicznik
200 zł za 1 dolara
TEXTILE EXPORT
112 St Paul St West
Room 200 2 piętro
Montreal Qu Tal 844-692- 1
B-- S 10
ALFRED DALLAIRE INC
24 Kaplic rogrzebowych w Montrealu
1 Kaplica w każdej Dzielnicy
W potrzebie telefonować do głównego biura
270-311- 1
BADANIE OCZU
Dr Lorenzo P Favreau
OPTOMETRIST
GABINETY LEKARSKIE
6945 Chriłtophe-Colom- b Room 204
Tel w dzień AV 8-47-
03 wieczorami RA 7-49- 57
Na telefoniczne zamówienie — każdego wieczoru
7227 Pie IX Blvd apt 6
VILLE ST MICHEL
TADEUSZ KONBRAT ba lim
ADWOKAT
dawn Warszawi Kopernika U
60 St Jacques O Montreal wieczorami'
Tel 843-5J- 0 fel 68M532
skała ze swych podwładnych o-statn- ią
kroplę potu
W bliskim otoczeniu nazywa-no
ją "Madame" — trochę dwu- -
znacznie bo jak uczą dawne ro- -
imanse ten tytuł przysługiwał
przełożonym zaKłaaow w roaza- -
ju "Maison Tellier" Maupassan- -
ta już zdaje się skasowanych:
klientelę zaabsorbowały "cali--
gir's" dość że ją tak nazywano
z całym respektem Oficjalnie
była w ostatnich dziesiątkach lat
życia księżną W międzynarodo- -
w ej "cafe society" nie wdawano
sie w badanie wartości tytułów
Książę to był książę więc przy-stojni
książęta kaukascy i kir-giscy
mieli powodzenie Pola
Negri też była taką księżną
Charakter Madame wymyka
się wszelkim definicjom Jej o-gó'- ne
wykształcenie równało się
'nliinainiiiAe Ł4Cai1iUi IHnI1Ł7 hwtłia" 0crwoniil 1
= - SZem IHiailsUH yin nr-u- umm iin —
w latach trzydziestych — sprze-dać
swoje przed-siębiorstwo
za osiem milionów
do arów spółce bankierskiej bye się nasycić Lubiła tez do-która
— naturalnie! — nic u- - bne zjeść a nawet wydać nie
miała nim pokierować "Co ban- - mało w restauracji Południowy
de
Muro i 46 Ave„ Tel
4926 Dunn Cóte Paul Montreal PQ
Tel 766-648- 9
i
zamieszkały
udziela
pożyczkowy
"beauty
Polak
domu
JEWELLERS
amerykańskie
Mieszkania
IMIimOWANY pokój do wynaję-ła
— Tel 729 2583 wieczorem
434-- 1
NIE AAA
TERAZ
LEPSZEJ
WALUTY
W POLSCE
JAK
KUPONY
DO WYBORU
PEKAO
Posiadaj najwyższy kurs
w legalnej odsprzedaży
na wolnym rynku
WYSYŁAMY KAzDĄ SUMC
od NAJMNIEJSZEJ
do NAJWIĘKSZEJ
Dealer w Montrealu
JURAD REGD
Adam Juryk
4617 Park Ave
MONTREAL 152
TEL 288-19- 53
42 -- 11
TAŃCE
POLSKIE NARODOWE
i REGIONALNE
Olai łsromsklei Londyn Wy-czerpuia- cy podręcznik wszyst- kich tańców narodowych i wit-ksioS- cI
(73) tańców regional- nych Polski Szczegóły histo-ryczne
obyczajowe i dokładny
epis kroków i figur 120 stron
z ilustracjami oraz albumik
melodii omawianych tańców (48 sIdtreoanlnanunt)a pLruekzseunsotwaCenoapraUwSaA
$1000
TIrAenNaIECTurWskaPOMLoScCEwzo—rówOptraańć-ca
teksty niezliczona Ilość ilu-stra- cii Duzeqo formatu pięk-nie
wydana księga Tylko 4 egzempl S750
NAJPOPULARNIEJSZE POL-SKIE
TANCE NARODOWE i
REGIONALNE Nuty kolorowe
ilustracie Oprawa płócienna
Wydanie londyńskie Cena S353
Na knsztv orzcsjlkt 1 opako
u anią prosimy doliczć po 10 centów do kardeso dolara A
mam MOC INNYCH CIEKĄ
WYCH KSLzEK ktorjch spis
cenami' ws:am każdemu DARMO
Zamówienia naciskać
na adres:
NEW CITIZENS AID
SERVICE
PO Bx 344 -- St "B"
Montreal Ouebec — Canada
(Adres wjciać — zachować)
kierzy wiedzą o beauty busi-Przenios-ła
ness'-- ? sw ój "buai- -
ness i swoje c1 i_oiary aio_ P- ary
ża kupiła tam za bezcen pała-cową
siedzibę w ruinie w sercu
miasta nad Sekwaną (od kogo
kupiła będzie potem) odrestau-rowała
i wyposażyła wnętrze w
luksusowe urządzenie i arcy-dzieła
sztuki na której się nie
znała ale miała węch i wiedzia-ła
kogo się radzić Dom w No
wym Jorku też mieścił olbrzy- -
mie bogactwa ale pomieszane zj
tandetą W paryskiej kolekcji
gorowała jakość Nie szczędziła
na dzje}a mistrzów umiała tez
chwytac 0'Kazje od żydów ucie- -
dających w panice z Niemiec
kupowała cenne zabytki wago
namii
Potrafiła wydać u Diora 5 000
do'arów za jednym zamachem
A!e gasiła światło wychodząc z
pokoju przetrząsała w swoich
biurach kosze z papierami iry
tując się na marnotrawstwo pi
sania po jednej stronie arku-sza
Sekretarzowi który towa-rzyszył
jej do Paryża zarząd
przedsiębiorstwa wyznaczył po
każne diety dzienne: Madame
przejmowała je nic mu nie mó- -
wiąc Po co mu to?
Higiena dieta? Nic z tych
rzeczy żadnego życia fizyczne-go
Jadła byle co by]e kiedy —
MAP- Y-PRZEWODNIKI
PO POLSCE
Wydanie III
733 stron li)0 tiaa 315 uarianlow
i bucnic 01 planików miast 11 5?kicoc!i mapek regionów 31 rutou obiektów alntkouycli
ol schemdtott tias maia samo
-- hodowa Polski 14 000 km opi
-- anvh szlaków 5 000 mleiscowo
ad Cuna SD 00 Pucttodm! Jak
xzoj angielskim mamy tez -
ima jak 7ej
PHZKWODNIK turstcny pc
1'olsic — uszstko o Polace 1"
najclckattS7)Cli tras tursttz
m-- h do wiedzenia Rodnch
u'lanvSAmMiaOsCt HoOrDazOWDAOKLJAakNoA HMLA7
PŁATNY DOU'ICK Mamv w je
kti polskim lub angielskim —
SI 00
MAPA POLSKI
W obecnch giameach duża
dokładna o podzialce 1 miliona
po Jednej stronie ADMINISTHA
CYJNA a po diugiej takiej e
podzialce KIZCZA Najnowsze
Hjdanie ?2 00 MAPA POLSK'
jak wzej letz u podialcc 1 2
miliono-- i a więc mniejsza dwu
itiunna $150
ADMINISTRACYJNA MAPA POL
K1 jak wyżej jednostronna
100
MAPA DLA AUTOMOBIL1STOW
iPolski) o podzialce 1 miliona a
ucc bardzo dokładna z 23 pla
nami miast uojewodrkich tabLla
udlcglośeiou!) miasta do ml-st- a i adresami stacji obsługi i
gazollnowych — Najnowsze wy- danie $2 00
MAPA SAMOCHODOWA EUllO
PY południowo-wschodni- ej wszel-kie
drogi od Lipska az po latam
bul — Turcja zawiei a również
specjalne plany: Warszawy Pra
4i Wiednia Budapesztu lielgru
du Bukaresztu 1 Sofii Najnow
ze wydanie S3 00
ATLAS SAMOCHODOWY POL
ki o podzialce I:50UUU0 a wle(
BARDZO DOKŁADNY 126 pla
now miast wszystkie znaki dro-gowe
obowiązujące w Polne Ta
bllca odległości między miasta-n- i Adrcs stacji gazoilnowych 1 ibsługi Luksusowa oprawa pla- stykowa S7 00
TLAS POLSKI Wydanie urze
Jow e $2 50
ATLAS ŚWIATA Wydanie urzę-dów
e S3 50
ATLAS ŚWIATA jak wjzej lecz
kilkakrotnie większy obejmujący
120 stron z wykazem map ?"l
tron indeksu nazw miejscowości
skorowidz w aliabetyczncj kolej-ności
nazw Oprawa reksynowa
10 00
NAJNOWSZY PLAN WARSZA
W Y z przedmieściami zawiera U
-- zne adresy instytucji lokali
rozrywkowych hoteli 52 00
INFORMATOR — TO JEST WAP
SZAWA mnóstwo ilustracji 1 ?ennjch wskazówek rad adre-o- w oraz miejsc godnych zoba-zenl- a
z planem centrum Wai--zaw- y S3 00
WARSZAWA W VLCE — Do kładna MAPA WARSZAWY z u łzględnicniem najwazniejszyih
walk w latach 1939 oraz 1945 — okresu Powstania — OKAZJA!!:
S150
PLANY MIAST: Krakowa Wro-cławia
Poznania Lodzi Gdan
ka Gdnl i Sopotu Lublina
Bydgoszczy Szczecina po SI 50
"RZEWODNIK PO KRAKOWIE
ygodny format kieszonkowy 2 lułym planem miasta $3 50
Zamówienia wraz z należności
Ius doliczyć 10 centów do kaz-leg- o dolara na przesyłkę kiero
ać prosimy na adres:
New Citizens Aid Service Reg'd
PO Box 844 — St "B" Montreal
Canada
mamy 1 inne ciekawe książki
torych spis 7 cenami) zawiera-jący
ponad 350 tytuiow w5ls-- DARMO " n
Adres wydać — zachować)
3S
Poprzyj Fundację
posiłek kupowała sama 1 jadła
przy biurku z papierka palca-mi:
jajka na twardo kawałek
kury — obgryzała kość a skór-k- i
wyp-lu-uał- a na podłogę jabł-ko
Jak u mamy Te i inne
szczegóły opisuje jej sekretarz
Nie był — wyjątKowo — Pola-kiem
ani żydem z Krakowa ale
był Ir'andczykiem urodzonym
Paryżu który się kształcił w
Angii i Szwajcarii On to Pa-trick
0'Connor przedstawił ją
taką jaką była w książce za-bawnej
i ciętej przepełnionej
admiracja krytycyzmem i gorą-cym
przywiązaniem Pracował u
niej 14 lat odkąd skończła o-siemdzie-siątkę
Poznała go gdy
niedawno wj lądował w Nowym
Jorku i był słabo płatnym kro-- i
nikarzem damskich czasopism j
Przepatrzyła go na wylot Zdol-- 1
ny spostrzegawczy łatwy w ob- -
cowaniu bezinteresowny Za
mało ambicji osobistej ale to
dobrze: podporządkuje się bez
oporu Ani ona mu tego nie po-wiedziała
ani on togo nie napi-sał
w tych słowach ale widać
gołym okiem Już to samo że
był Europejczykiem obdarzało
go nieuchwytnymi zaletami
przdatnmi w interesie Przy-jęła
go nie okreś:ając funkcji
jakie miał spełniać Orała nim
nieiitościwie lubiła go zwierza-ła
mu się On ją obserwował i
analizował imponowała mu ale
nie olśniewała: jego relacje
bardzo proste i bezpośrednie o-kaz- ują
podszewkę drwiącego
uśmieszku Mówi bez komenta-rzy
o szafach z setkami sukien
z tuzinami futer o kufrach peł-nych
biżuterii jak o jej w j cho-dzeniu
do gości z kiełbasą kra-kowską
(trzymaną w ręku) któ-rą
zajadała ze smakiem i zachę-cała
innych do jedzenia zale-cając
prestiżem nazwy: "kra-kowska"!
W tm się sprzenie-wierzyła
obyczajom na Kazimie-rzu:
mama nie tknęłaby trefnej
kiełbasy Bez komentarzy też o- -
pisuje Patrick jej przyjście do
biura z samego rana: "Weszła!
wystrojona w zabójczo elegenc-- i
ką czarno-biał- ą toaletę do tego
10 rzędów czarnych i białych pe-reł
dobrane bransoletki pierś-ciank- i
kolczyki Na nogach mia-ła
ranne filcowe pantofle "car-pet-- s
ippers" jakie noszą pary-skie
konsierżki"
Nowojorski interes źle pro-wadzony
przez bankierów odku
piła po kilku latach za dwa
miliony Sześć milionów zysku
— bagate'a Geniusz! Całe życie
robiła pieniądze i wydawała pie-niądze
były jej jedynym idea-łem
Nie przyszłoby jej do gło-wy
udawać że przyświecają jej
ialdpś wvższe cele: nic dla niej
nie przewyższało pieniędzy Na-rzucała
swa osobowość nie u
spraw ied iwiała się z niczego —
z wybryków uprzedzeń antypa-tii
ani z rozrzutności ani ze
skąpstwa Za młodu była ładna
Z latami których przeżyła y-- ł
1 a ii - l:n?' nntoinni nmipiplnn tyiKO UŁ1UIW liuiŁiiij m-- jv
Iści wmawiania w ludzi wszyst--
I kiego co chciała mogła nacią:
nnninrań swoia Dodobizna rckla- -
I my swoich produktów Nie mia- -
' ła za grosz snobizmu ale żyw iła
bezwzględne przeświadczenie o
' swej wyższości
i Kiedy ją poznał Patrick mia-ła
twarde męskie rysy była ma-ła
— niewiele ponad 1 m 30 cm
— z roz'egłym biustem obwie-szonym
fantastycznie kosztowna
biżuterią ko'or włosów utrz-mywa- ła
kruczo granatową płu-kank- ą
Ilustrowane reklamy do-pakowywa-ne
do jej produktów
przedstawiały ją w trakcie do-konwan- ia
długotrwali eh zabie-gów
toaletowych przed spaniem
po spaniu przed kąpielą po ką-pi- ei
Nic takiego nie wynika z
opowiadań sekretarza Wzywała
go często rano przed wstaniem
siedząc na łóżku w kosztownej
bieiiżnie albo w taniej bawełnia-nej
koszu' i nad korespondencją
i cedułami giełdowymi ro roz-prawieniu
się z naglącymi spra-wami
które czasem ustępowały
miejsca rozmowie a raczej mo-nologom
odprawiała go zapo-wiadając
że w mig będzie goto-wa
Rzeczywiście zjawiała się w
biurze po upływie czasu tak
krótkim że nie mogła w nim
zmieścić tych ożywczych kąpie-li
masaży wcierania nawilżają-cych
kremów któro zalecała Ma
się nawet pokusę podejrzewać
że codzienną kąpiel uważała za
przesąd Na Kazimierzu łaziensk
nie było a maść mamy Rubin-stein
zdobyła świat
Jej pokój sypialny w Nowym
Jorku był olbrzymi nieprzytui-n- y
w połowie graciarnia pełna
niedobranych mebli i pudeł Ła-zienka
robiła wrażenie niedbal-stwa
i niechlujstwa Paryska sy-pialnia
przeciwnie wyglądała
jak bombonierka obciągnięta a-tłas- em
Podobno należała do tc{
jakiejś kuzynki s Napoleona —
nie pierwszego nie tego arugic-g- o
z brodą no tej kuzynki co
miała sławny salon tak się na-zywała
jak jedna z sekretarek w
nowym interesie o Mathilde —
miękkie meble pastelowe kolo-ry
złote łoże "ciepły ton jed-wabnej
pościeli Jeżeli zebrało
im Wł Reymonta
się jej na zwierzenia zrzucała
na ziemię papiery które miała
przeglądać z sekretarzem i mó
wiła mówiła wycierając spoco-ną
twarz w prześcieradło Umiał
słuchać jej skarg na wykpigro-szó- w
którzy ją "rujnowali" W
Końcu ucierała nos w róg jed- -
wabnego prześcieradła "Beauty
business' to jedno natura ludz-ka
to drugie j
Nie pamiętała żadnego nazwi-ska
a'e pamiętała ludzi Nigdy
nie nuczyła się telefonować: bi-ła
pięścią we wszystkie klawi-sze
naraz swego wewnętrznego
aparatu aż usłyszała centralę
Jej angie'szczyzna była fatalna
francuszczyzna prymitywna Po-dróżowała
po wielu krajach
wszędzie się czegoś uczyła nie
znając miejscowego języka Cy-fry
są międzynarodowe a opero-wała
nimi niezawodnie
O jej popularności świadczy
scenka opisana przez Patricka
na postoju w Ir'andii w przelo-cie
do Paryża Na lotnisku zbli-żyła
się do niej grupa zakonnic
Nieśmiałe zarumienione po-znały
ją z fotografii w "Globe"
prosiły o autograf Jedna miała
siostrzenicę zachwjconą jakimś
kremem firmy Rubinstein Ma- -
damę promieniała "Poślę jej
słoik proszę dać adres" Sckre-- 1
tarz zapisywał wszjstkie adre
s "Madame" Jubiła obdarzać
nie lubiła wynagradzać Potrafi-ła
zdiąć z palca kosztowny pier-ścionek
i wsunąć na palec roz-mówczyni
— "jeden mniej je-den
więcej nieważne"! — a'e
obcinała zasługi swych pracow-- j
ników I
Urzędników celnych gdy
przy laty wała do Paryża z górami
nadwagi bagażu zamęczała i wy-prowadzała
w pole Na lotnisku
witał ją uprzejmy łysy mały
jegomość Vdawa i się od razu
w żywa ro7mowc po polsku Był
to jej paryski administrator
Emanuel Ameisen Pomaga!
otwierać dziesiątki kufrów O-szołom-ieni
celnicy zgadzali ic
na jej "nic do oclenia" W pod-ręcznej
wa'izcczcc kłębiły się
rubiny szmaragdy perły bry-lanty
w rozsypani m pudrze 1
"kieencxach" "BijouK de fan-tas- ie
— sztuczna biżuteria nie
do oc'enia"! "Ca se voit"! —
burknął urzędnik i przykleił na
lepkę Podziękowała z wylaniem
i zwróciła się do swych towarzy-szy:
"Idiota"!
Tylko patrzeć proszę
Od niepamiętnych już cza-sói- o
toiadomo jest że ze
wszystkich zmysłów bez-sprzeczn- ie
najważniejszy jest
wziok 1 to nie Ujlko jeżeli
chodzi o gatunek ludzki —
w ogóle można powiedzieć
Dowodóio na to nie brak
Już ic nader zamierzchłej
stai ozytności główne zachwy-ty
odnosiły się do doznań
wziokowych — słynne "7 cu-dów
ówczesnego świata" mo-gą
tu być pizykładem
"pienoszcj rangi''
I tak ciągnęło się przez
ivieki aż do dzisiejszej epoki
kina i teleicizji które stały
się milowym kamieniem w
wolucji świata Ktoś mógłby
'u słusznie wtrącić że prze-cież
utdio także w olbrzy-mim
stopniu przyczyniło się
do pchnięcia naprzód nasze-go
rozwoju nie mając prze-cież
nic wspólnego z dozna-niami
wi-uolmj- mi Prawda —
nie w tym jednak stopniu co
srebrny i szklany ekran- - No
jednym słowem X i XI Muza
Różni archeologowie i u-cze- ni
doszli do słusznego cał-kiem
uzasadnionego i trafne-go
wniosku że nasi piaszczu--owi- e
zaczęli uważać pewne
zjawiska nazwijmy je na-ocznymi
za posiadające ma-giczny
wpływ na losy czło-wieka
i różnych innych stwo-rzeń
Dowodem tego jak o-ize- kli
zgodnie są przeróżne
symboliczne rysunki i malo-widła
(nawet) jakie odnaj-duje
się przeważnie w pie-czarach'
i jaskiniach skal
nych pochodzące z więcej
niż zamierzchłych czasów Po
prostu pełniły one rolę swe-go
rodzaju zaklęć co pozo-stało
w pewnym sensie w na-szej
mentalności do dziś
dnia Np obejrzenie dam-skiego
kolanka ma rzekomo
przynosić nam szczęście na
polowaniu
Z biegiem czasu pewne z
tych spraw i pojęć deprecjo-nują
się: nasz piaojciec spo-glądał
w takim pizypadku
na wymalowany czy wydra-pan- y
na ścianie jaskini wizę-rincf- c
mamuta czu innego
! pterodaktyla nasi dziadko
wie uchylali damską suhmę
czy spódnicę (a je) żeby
ujizeć kolanko — my przy
obecnej modzie miniskirts
mamy je "na oczach" od ra-na
do wieczora Aż do znu-dzenia
Czas płynie jak już powie-dzieliśmy
i wicie się zmie
Ten pałac na wybrzeżu Sekwa-ny
kupiła od malarza Serta Hi-szpana
drugiego męża słynnej
Misi Sert z Godebskich primo
oto Natansonowej Misia Sert
oyia innego roazaju uniKaiem
Madame poznała się na niej
lecz wpierw Misia swym nieza-wodnym
instynktem odgadła w
Helenie — młodej na kilka lat
przed pierwszą wojną — póź-niejszą
potentatkę przemysłową
Misia uwiebiana przez Lecho
nia i wielu wielu innych kró
lowała w sa onach paryskich a
nade wszystko była króloa
własnego salonu gdzie spotyka-ły
się wszystkie sfery stany na-rodowości
arystokracja dyplo-macja
literatura sztuka Odga-dywała
przyszłą wielkość nie-znanych
ma'arzy znajdowała na-bywców
ich płócien Już wtedy
Helena przytyła z Australii z
dużmi pieniędzmi mogła sobie
pozwolić — za wstawiennictwem
Misi — na zamawianie swych
portretów u wielkich sław
Helena była pod urokim Mi-si
O nikim innym nie wyrażała
się w tak łącznych superlaty-wach
Uważała ją za "myszyge-ne- "
(lubiła wtrącać w mowę pól-po'sk- ie
pół niemieckie żargo-nowe
wyrażenia) ale co za inle
ligencja co za urok jaka ak-tywność
znawstwo sztuki! He
leną poznała u niej najwięk
szych malarzy — i książęta by-wali
u niej królowie nawet Pi
sarze muzycy Ten żydowski pi
sarz co spał w pokoju z korko
wymi ścianami i pisał jakie-sławn- e
książki Marcel jak mu
tam było? "Marcel Proust" --do- mjś
ił się Patrick O to to!
Chciał się od niej dowiedzieć
czy księżnej wypada się mało
wać i czy panie z półświatka u-żywa- ją
tuszu do rzęs "Skąd
miałam wiedzieć? I jak się mo-głam
domyś eć że on będzie ta-ki
sławny? Gdybym przypusz-czała
wymyśliłabym jakąś odpo
wiedź" Oczywiście — dla włas-nej
reklamy Do tego zawsze
zdążała
"Nic żyje już Misia" — mó-wiła
— "Zanarkotyzowała się
Kiedy 'przyjechałam z Australii
ponad 50 lat temu królowała
Była bogata bardzo bogata by-ła
ozdobą salonów I Polka Po!
ka! To mnie do niej pociągnęło
Mówiłyśmy tym samym języ-kiem
to samo wspominałyśmy
I ja się chciałam uczyć: w Lon
nia Starożntni Rzymianie
już toówczas stosowali trafne
pov iedzenie — wpadli na to
samo — że "tempus fugit et
t?ns mutamus in illis" (czas
ucieka i my zmieniamy się
w tym trakcie)
Pizekonano się także że
i-l- ok taki czy inny może
mieć nie tyle jakiś tajemno-magiczn- y
dobiy czy zły na
nas wpłyio Ustalono iż oglą-danie
np palacza na ekranie
telewizyjnym zachęca nas do
sięgnięcia po papierosa
Stwierdzono że lepiej nie
lokazywać na mm gości po-njający- ch
sobie beztrosko
bo zachęca to do pijaństwa
Z tym ostatnim nie zga-dzam
się absolutnie — kto
luli i ma zamiar sobie "iąb-na- ć
kielicha" nie musi mieć
absolutnie do tego takiej
oodmety Wychyli go i bez
niej Z całą pewnością
Wszystko to jednak świad-czy
że taki czy inny obrazek
lub widok ma bezsprzecznie
na nas wpływ To fakt Przy-kładów
mnożyć by tu można
bez końca
Sięgnijmy do dziejów sta-rożytnego
Egiptu i faraonów
Prawie każdy z nowo wynie-sionych
na tron jego wład-'ó- w
bardzo przeważnie nie
lubił wszelkich wizerunków
swego poprzednika i z reguły
kazał je niszczyć i likwido-wać
Naród ma podziwiać u-wielb- iąc
i kochać tylko aktu-alnego
icładcę i o starym za-pomnieć
Kropka
Mieli rację — porównania
mogą czasem wypaść zgoła
niekorzystnie
Pewne obrzędy i wierzenia
przechowały się do dziś wie-le
zdezaktualizowało się i za-nikło
jak np obyczaj przebi-jania
szpilką figurki wroga
nbii spowodować jego śmierć
Dziś raczej już się tego nie
praktykuje Efekt tego jak
sie okazało całkiem jest wąt-pliwy
i 10 ogóle "nie szlymu-je- "
jak mawiało się we Lwo-wie
Nic ulega także żadnej
wątpliwości iż malowanie
portretów miało i ma w pew-nym
sensie na celu unie-śmiertelnienie
portretowanej
osoby Podobnie rzeźba
Studiując to zagadnienie
zauważyć jednak można pew-ne
odwrócenie zamierzonych
efektów Weźmy np słynny
posąg kobiety wykonany
pucz anonimowego rzeźbia
dynie i w Paryżu nabierałam in-nego
doświadczenia niż w Au-stralii
i w Polsce Byłam niedoj-rzała
nieobyta Ktoś musiał
mną pokierować Wtedy spotka:
łam Misie"
Madame nic królowała w salo-nach
paryskich ale panowała w
stworzonym przez siebie sztucz-nym
świecie kosmetyki w któ-rym
zachowała prymitywną na-turę
z Kazimierza w Krakowie
Uchowała siłę charakteru i
szybkość reakcji prawie do osta-tka
Wykończyło ją przeżycie o-statn- ich
jej lat: włamanie się
trzech opryszków w biały dzień
do jej sypialni Stawiła im czo
ło potrafiła ukryć klucze do
swych skarbów Byli to amato-rzy
włamywacze niedoświadcze-n- i
— zauważyła ich wypielęgno-wane
ręce Związali ją ale nie
dopuścili się zabójstwa Uszli po
przewróceniu wszystkiego do gó-ry
nogami z łupem zaledwie
100 dolarów Nic straciła zim
nej krwi potem była rada z rej
klamy Uszczęśliwiła ją wiadój
mość że pretekstem dostania się
do nioj było przyniesienie rói
jakoby zamówionych do ubranii
stołu Odliczyła wartość róż -- 4
ok 40 dolarów — od łupu zło
dziei zalecając służbie wstawio
-- óże do lodówki i
Reakcja przyszła późno Objai
wiła się obsesją strachu i znie-chęceniem
do życia Rozporzt
Jziła majątkiem ponad 100 ml
'ionów dolarów nic licząc w
tym zbiorów jak wytrawny fi-nansista
Co z tego miało wynik
nąć jakie dalsze cele przczna-czał- a
fundacji swego imienia)
na którą wszystko zapUałajj
niech sobie dochodzą ludzie mii
jacy się na pieniądzu Indywlj
dualnych legatów było stokilkaj
dzicsiąt nie nazbyt hojnych
Służącemu który wytrzymał Ą
niej kilkadziesiąt lat zapewne
nadziei dziedziczenia zostawiła
500 dolarów dożywotniej renty!
"Dolara trzydzieści centów
dziennie"! — klął wściekły na
tyloletnią pracodawcze nic '
W licytacji zbiorów jej dicł
sztuki były takie pozycje jak
obraz Bonnarda sprzedany za
80000 do'arów zaraz odprzeda-ny
za 120000 Madame nabyła
go za 10 dolarów
"Tydicn Polski" — Londyn
Zofia Kozarynowa
państwa!
rza w 'pradawnych czasach
znaleziony 10 Willensdor] w
Niemczech Liczy on już so-bie
jak ustalono około 32-00- 0
latek Sądzić nie bez ra-cji
należy iż miał on posta-ciować
ideał urody zguibnó-śc- i
itp ówczesnej niewiasty]
Jakżeż pojęcia i loyobrażę'
nia się zmieniają Wystarcza
poiuiedzicć iż z całą pewno]
ścią taką "piękność" dzisim
szy mężczyzna uszanowałby
bez wątpienia nawet na bez
ludnej wyspie Mato — prawi
dopodobnie wskoczyłby aj
norAochu na iei widok do wo
dv i nanhmałbn naiszubszni)
crawlem het w siną dal że
hv tulkn vn nia nia natrzeć i
Wszijstko to jednak dajt
nam możność "na właśni
oczy" oglądać przeszłość-uczy- ć
się podziwiać lab gor-szyć
Dzięki temu możemy
mieć pojęcie jak wyglądał ceT
zar Neron Bolesław Chrotę
)? królowa Kinga i Jadwiga
itp Czy wyglądali oni rze-czywiście
tak jak przekazu?
ją nam pozostałe ich wize:
runki — głowy dać by nie
można i raczej należy "na
słowo" wierzyć Ujm którzy
ich w takiej czy innej ]ormie
uwiecznili ryjąc ich wizerun-ki
na monetach rzeźbiąc i
różnymi innymi sposobami- -
Reasumując to wszystko'
łatwo dojść do wniosku iż
gros naszego życia opiera
się na wzroku Już Stary Te-stament
mówi nam o stwo-rzeniu
człowieka "na obraz
i podobieństwo Boga" wić-m-y
o szaleńczej miłości "od
pierujszego wejrzenia" nie
obce nam jest pojecie "spój:
rżał i skamieniał ze zgrozy"
"padł trupem na ten widok"
itp
W gruncie rzeczy zastana-wiam
się po co o tym wszyst-kim
piszę? Każdy z nas prze:
cięż wie o tym doskonale"
prawda? 1
JERZY ROZWADOWSKI
v
Złóż Fundację
na
Ośrodek Kulturalny
Polonii w Toronto {
r i j-i- -ł- t-t- -s s j t ejr_e