Zwilazkowiec Alliancer, December 18, 1968

              mts
3''#-- tWAS? 3K
STR 58 "ZWIĄZKOWIEC" GRUDZIEŃ (December) środa 18 — 1968
"Związkowiec" (The AIHancer)
POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED
nfl Sturdjr by
Prtnted end PnbUi&ed for ertrr Weinedi
M Wolnlk Cbalnaan of The Board S Baranowski Secretsry
OiHcUl Or?an of The PoUsh AUlance Frleudly Soeiety of Canada
Editor-ln-Chl- ef — B He denkom — General Manager
Business Manager — R Friłko — PrinUng Manager
S
- Poczynlal
Subscrlptlon: In Casada $700 per eer other Ccuntries t9M
Authorized second class mail by the Post Office Department Ottawa
and for payaneit postajs cash
1475 Qoeen Sł West Toronto Ontario Tel: 531-249- 1 531-249- 2
p B E '' R A A
Iloczni Kanadzie ?700 t Zagranica — Roczna $8(X
Półroczna Półroczni J4 5
Kwartalna t?rv I Pojedynczy numer 16- -
ODR0OZ0IA KONFERENCJA
konferencja sprawach kon-stytucyjnych
została odroczona na prośbę prem Be-rtranda
który nagle zachorovał Obrady bez niego nie mia-łyby
zresztą sensu gdyż st-nowi- sko Quebeeu jest właśnie
w tej sprawie wyjątkowo wrzne Nie sposób oczywiście obe-cnie
przewidzieć następnego terminu tego spotkania ale —
jak powiedział prem Trudc:u — na pewno nie odbędzie
się ono przed lutym
Określenie stanowiska zasadniczych sprawach konst-ytucyjnych
jest niezbędne dla uregulowania stosunków mię-dzy
rządem federalnym prowincjami Prze lata prowincje
nie chciały słyszeć o rewizji konstjtucji ale dopiero osta-tnich
kilku latach sytuacja uległa zmianie Nie znaczy to
oczywiście że wszystkie prowincje pragną tego samego
względnie że popierają propozycje rządu federalnego Wł-aściwie
wszystko jest płynne Ani rząd federalny nie sformu-łował
— jak dotychczas — swoich postulatów ani prowincje
Istnieją różne projekty zmian niektóre zostały juz zbadane
i przedyskutowane specjalnej komisji :nne stanowić bęcią
przedmiot dalszych rozważań
Konstytucyjni doradcy rządu federalnego i rządów pro-wincjonalnych
uzasadniali poszczególne przedłożenia oce-nili
projekty inneh Konferencja konstytucyjna premierów
i odpowiednich resortowych ministrów zapozna się z tym
całym materiałem i przeprowadzi nad nim dyskusję Wane
będzie zasadnicze ustosunkowanie się do pewnych załoeń
jakoze wypracowanie szczegółów pozostawi się ekspertom
jednej sprawie zdaje się istnieje już zgoda a mianowi-cie
"przeniesienia" konstytucji do Ottawa Chodzi oczy
wiście poprawkę do obowiązującej ustawy konstytucyjnej
na mocy której zmiany konstytucyjne przeprowadza kana-dyjski
Parlament a nie brytyjski Rząd Wielkiej Brytanii nie
ma oczywiście żadnych w tej mierze zastrzeżeń tylko do-tychczas
sprawa ta nie mogła być uzgodniona z prowincja-mi
i dlatego nic znalazła się na porządku obrad Izby Gmin
W innych zagadnieniach rozbieżności są poważne Wia-domo
np że memoriał rządu prowincji Qucbec zaleca ustrój
republikański ale jednocześnie wypawiada się za pozosta-niem
w Brytyjskiej Wspólnocie Narodów W Partii Liberal-nej
np brak niednomyślności jeśli chodzi zagadnienie mo-narchii
szczególnie w organizacjach młodych Być może nie
jest to najistotniejsza sprawa ale nie należy jej również
bagatelizować
Zasadniczy spór toczy się wokół uprawnień O ile dawniej
prowincje nawet nie wykorzystywały w pełni posiadanych
unrawnień4 bez oporu zgadzały sio na przejmowanie pew
nych spraw przez rząd federalny chętnie uczestniczyły tak
zwanych wspólnych programach tyle od kilku lat ujawnia
się wręcz przeciwna tenck ncja
Prowincje pragną zwiększyć swoje uprawnienia niechętnie
widzą ingerencje władz federalnych Od Ottawy pragną tylko
źródeł finansowych Rządowi federalnemu zostawią wszys-tkie
trudne i kłopotliwe zagadnienia jak monetarne podat-kowe
celne militarne i międzynarodowe Taka tendencja
ujawniła się wprawdzie we wszystkich prowincjach ale na-turalnie
nie w równym stopniu stąd i wcale poważne we-wnętrzne
różnice
r ząd federalny według koncepcji sformułowanych przez
XX poprzedni rząd liberalny i bardzo silnie utrzymany przez
obecny pragnie reform które zrealizowałyby w pełni tak
zwany program federalistyczny Zakres działań prowincji
zostałby dokładnie ustalony podobnie jak i zakres uprawnień
rządu federalnego który oczywiście musi mieć elementy dla
należytego kierowania państwem Trzeba go więc wyposa-żyć
w odpowiednią silę Nie może więc być li tylko partne-rem
rządów prowincjonalnych ale raczej nadrzędnym apa-ratem
— przede wszystkim odmiennym — i to oczywiście
upoważnienia wszystkich rządów prowincjonalnych Kanada
nic ma być państwem złożonym z iamodzielnych państw
(prowincji) które wyłaniają dla praktycznych celów jeden
wspólny organ ale jest jednolitym państwem w którym
prowincje posiadają szeroki zakres uprawnień administra-cyjnych
Jak już niejednokrotnie na tym miejscu wskazywaliśmy
pewne tendencje odśrodkowe występują nie tylko w Que-bec- u
ale i w Brytyjskiej Kolumbii a może i innych prowin-cjach
Wszędzie na innym tle w innym zakresie
Zasadnicza dyskusja — wstępna — została odroczona do
lutego Wątpliwe jest czy do tego czasu zajdą takie zmiany
które by w jakikolwiek sposób przesądziły jej przebieg Ale
przymusowa pauza na pewno również nie zmieni nastawienia
uczestników
miana nas
Ostatni rozwój wypadków
w Europie przede wszyst-kim
sowiecka inwazja Czecho-słowacji
i groźba dalszych
tego rodzaju poczynań spo-wodowały
zupełnie wyraźną
zmianę w polityce Francji i
sądzić należy iż prawdopodo-bnie
zdecyduje sie ona jeśli
nie na powrót do Paktu At-lantyckiego
to conajmniej na
bardzo ścisłą z nim współpra-cę
Dowodem tego było uczest-niczenie
jednostek morskich
i powietrznych francuskiej
floty wojennej w wielkich
manewrach państw NATO
które odbyły się przed nie-dawnym
czasem na Morzu
Śródziemnym Niezależnie od
wzięcia w nich udziału Fran-cja
oświadczyła iż lotnictwo
jej będzie współpracować w
zakresie dokonywania lotów
wywiadowczych na tym ob-szarze
wraz z silami powietrz-nymi
państw NATO
Ta zmiana nastawienia jest
zupełnie zrozumiała — Fran-cja
poczuła sie bezpośrednio
zagrożona obecnością coraz
to wzrastajacpj w siłę floty
wojennej ZSRR na Morzu
Sródzjgrrinyjn oraz jej wpły-wówiwiEgTp- cie
i Algerii jak
również i 'zachwianiem rów-ncwa- gi
sił w Europie przez
F Konopk
M
In
as
of In
3
i" E T
w
w
w
a
w
w
o
o
w
o
a
z
a
rancji
wkroczenie armii czerwonej
do Czechosłowacji
Jeżeli chodzi o stały wy
wiad lotniczy w rejonie Morza
Śródziemnego centrala jego
została założona we Włoszech
w Bagnoli Lotnictwo francu-skie
tam właśnie będzie prze
kazywać wyniki swych obser-wacji
dokonywanych przez
specjalny dywizjon dalekiego
wyw ladu Oczywiście praca ta
będzie ściśle skoordynowana
ze sztabem NATO i polegać
będzie na nieustannym patro-lowaniu
i obserwowaniu ru-chów
floty ZSRR w pierw-szym
rzędzie jej okrętów pod-wodnych
których obecnie
znajduje sie na Morzu śród-ziemnym
12
W czasie trwania manew-rów
przez pewien okres ca-łością
sił morskich dowodził
francuski admirał De Sciti-veau- x
de Greische dowódca
floty francuskiej na Morzu
Śródziemnym co mówi samo
za siebie Prócz jednostek
stale operujących na Morzu
Śródziemnym Francja wyda-ła
rozkaz wzięcia w ćwicze-niach
tych udziału lotniskow-cowi
"Foch" który stale prze-bywa
na Oceanie Atlantyc-kim
Bardzo charakterystyczne
jest także zajmowane stano
Tadeusz Brzeziński
Polonia Międzynarodowa
W następstwie rozbiorów (ma ich obywatelstwa i uzna- -
Polski i trwającej przez całe ma icn za swoje masne
niemal następne stulecie wal
ki o niepodległość powstał)
głównie na Europj skićj poczucie łączności du
pierwsze osroGKi poisKiej
emigracji polituznej Z ko-lei
w ostatnich dziesiątkach
Powzsze dwa —
Zachodzie
XIX wieku i w pierwszuh1 czjnnikami dominującymi w
wieku XX zaczęło się i szb kształtowaniu oblicza Polonii
ko rosło wchodźtw o zarobko-- i zagranicznej Proces rozwojo-we
z ziem polskich tworząc wy przebiegał nieraz rozmai-trwał- a
bazę społeczności pol cie na rózmch terenach tym
skiej za granicą przede wszy niemniej te zasadnicze cechy
stkim w Ameryce Spolecz-- zostały wszędzie utrzymane
ność w tmze już okresie Na ich tle i w uznaniu zna-zaczet- o
nazywać Polonią — w czenia Polonii zagranicznej
odróżnieniu od narodu w sa- - dla narodu w kraju podjęta
mm kraju została w stosunku do niej
próba społeczno-or-ksztaltował- a
i ta Polonia £anizacyjrfai
Stanowi! ktorej inicjaty
zgoła nieświadomie z
'njaie pwolisekjsiki ludspordobtorczzeych gżłaówbo- - ddzest cahdała pwowlsatatanciha śtwria
irow STukajqc Iepszch towego Związku Polaków z za runkow btu ?a granica
1 ziom ntelektualnv tch emi gmcy Dzięki przede wszy
grantów nie lf wCsoki u- - stkirn poparciu ze strony
świadomienie narodowe dość państwa polskiego instytucja
i„ i„!iu„n 7nffiminita zdołała w stosunkowo krot- -
rnaiomnst noweeo klm C7as!e WroblĆ sobie
środowiska 1 jęzka żadna
toteż pracę przejmowali naj-cięższą
tak na roli czy w le-sie
jak w fabrce cz kopal-ni
Stosunek do miejscowjch
społeczeństw 1 władz cecho-wa!
kompleks niższości opar-cia
szukano w skupianiu się
1 w tworzeniu własnch para-fii
i organizacji społecznych
Objwatelstwo obce przjjmo-wan- e
bardzo powoli 1 7 waha-niem
a wielu pionierom pizy-świecał- a
choćby ukryta na-dzieja
powrotu do Ojczzny
Taki nastrój wyczekiwania
dotrwał do pierwszej wojny
światowej Idea niepodległo-ści
Polski zmobilizowała sku-pienia
Polonii na różnych te-renach
a odrodzenie państwo-wości
polskiej wpłynęło na
krystalizację jej kształtów
Częściowa reemigracja do
własnego już państwa nie
obejmująca z różnych powo
dów szerszych mas wydzieli
la 7 Polonii tych którzy po
byt swój za granica uznali za ciała całej Polonii dla rea- -
czasowy Decyzja tych którzy
pozostali na stale poza Pol-ska
stalą się podstawa ich
przynależności do Polonii za-granicznej
W skład jej poza
przedwojenną emigracją za-robkową
weszli także Polacy
osiadli na autochtonicznych
ziemiach polskich które trak
tat wei salski pozostawił poza
granicami odbudowanego
państwa
W ten sposób nadeszła no
wa faza rozwoju elementu
nazywanego odtąd Polonią
w rozumieniu
że obejmuje ona te osoby po-chodzenia
polskiego które
swoje życie związały trwale z
krajem osiedlenia Ten waru-nek
trwałości powiązań spra-wia
że nic zaliczamy do Po-lonii
Zagranicznej ani czaso-wych
przyjezdnych z Polski
ani tych emigrantów politycz-nych
których założeniem jest
powrót do kiaju w razie zmia-ny
stosunków politycznych
Fakt istnienia niepodległe-go
państwa polskiego dodał
większej pewności siebie sku-pieniom
Polaków zagranicą i
wzmógł ich poczucie świado-mości
narodowej i łączności
duchowej i kulturalnej z na-rodem
w kraju Z drugiej
strony stabilizujący się po-dział
na naród w kraju we
własnym państwie i "Polo-nie"
w innych krajach w ra-mach
innych państwowości
ujawnił konieczność żywszego
przystosowania się tych róż
nych 'Polonu do innych
społeczeństw ściślejszego zra
stania się z nimi przyjmowa
wisko przez większość wyż-szych
dowódców armii fran-cuskiej
Zdaniem ich opinia
prezydenta de Gaulle'a iż w
razie zaistnienia niebezpie-czeństwa
sity zbrojne Francji
w każdej chwili będą mogły
wejść w skład NATO nie
jest słuszna i że znacznie ko-rzystniej
pod każdym wzglę-dem
byłoby gdyby weszły
do Paktu już obecnie
Niezależnie od tego twierdzą
oni iż armia francuska obso-lutn- ie
nie jest odpowiednio
przeszkolona i przygotowana
posługiwania się broniami
nuklearnymi w przeciwień
stwie do państw członków
skicli NATO które szkolone
są w tvm zakresie przez jed
nostki armii amerykańskiej
stacjonujące na terenie NRF
Nie będąc członkiem NATO
Trancjanie posiada tej mo-żliwości
co odbija się bardzo
niekorzystnie na stanie jej
gotowości bojowej w nowo-czesnych
systemach prowa-dzenia
wojny
Wydaje się iż niepokój
Francji spowodowany został
w pierwszym rzędzie uzyska-niem
przez ZSRR stałej bazy
morsko-lotnicz- ej w Kairze
oraz otrzjmaniem drugiej w
Algerii w Mers el Kebir
świadczy to dobitnie U ZSRR
usadawia się coraz silniej w
basenie Morza Śródziemnego
co~ni5frFrancjrptSw'azTTleza-- "
grozić
impulsy
przywiązanie do tradycji pol- -
chow ej z narodem oraz po
trzeba integracji z miejscowy
mi społeczeństwami stały się
tę
się
do
wa- -
Po- -
Umknmp' po
Zagraniczną
one
do
pularność na wielu terenach
Polonii zagranicznej i zbliżyć
je do kraju oraz zachęcić do
wzajemnego współdziałania
Równocześnie jednak oba-wa
przed zależnością od zew-nętrznych
czynników polity-cznych
i przed ewentualnym
skrępowaniem własnej auto-nomii
— (siedziba bowiem i
kierownictwo Związku znaj-dowały
się w Polsce) — wy-wołała
rezerwę niektórych 0-środ- ków
i sprawiła że naj-większe
skupienie tj Polonia
Amerykańska nie weszła or-ganizacyjnie
w skład omawia-nej
instytucji ograniczając
się tylko do luźnej koopera-cji
Następna próba po drugiej
wojnie światowej lansowana
z koł samej Polonu zagrani'
cznej w danym wypadku Po
lonii kanadyjskiej zmierzała
do usamodzielnienia się od
wszelkich wpływów zewnętrz
nych 1 do stworzenia własne
g°
lizacji wspólnych celów zwią
zanych z jej dobrem i z po
żytkiem narodu polskiego
Wspólne porozumienie miało
nosie charakter społecznej
współpracy ideowej przy za
chowaniu całkowitej niezależ
ności organizacji terenowych
Ta druga próba która znala-zła
poparcie szeregu ważniej
szych ośrodków polonijnych
a świadczyła w pewnym stop-niu
o pogłębiającym się po-czuciu
własnej osobowości i
własnego oblicza Polonii nie
wyszła jednak dotąd poza fa
zę wymiany poglądów i dys-kusji
międzyterenowych
W międzyczasie na arenę
życia polonijnego wszedł po
drugiej wojnie światowej
czynnik nowy w postaci emi-gracji
polskiej noszącej zwła-szcza
w pierwszej swej fazie
charakter emigracji politycz-nej
Należeli do niej najpierw
uchodźcy wojenni potem we-terani
wojska polskiego na
Zachodzie oraz Armii Krajo-wej
wreszcie dawni wysie-dleńcy
z obozów w Niem-czech
Największy odsetek by-łych
wojskowych znalazł sie
w Anglii obozy w Niemczech
rozładowały się głównie na
rzecz krajów zamorskich W
Anglii i w Australii nowa emi-gracja
stanowiła od razu
większość całej miejscowej
Polonii w Ameryce dołączyła
do dawnych większości polo-nijnych
Nowy element szczególnie
byli wojskowi zachował z po-czątku
wiele z ducha Polski
Walczącej zaznaczał tymcza-sowość
swego pobytu za gra-nicą
zdradzał obok goryczy
wspomnień politycznych spo-rą
dozę poczucia wyższości w
stosunku do nowego otocze-nia
wyróżniając się niewąt-pliwie
wyższym poziomem in-telektualnym
i kwalifikacjami
zawodowymi Stan ten nie
przyczyniał się do integracji
ani z życiem sprzecznym daw-nej
Polonii ani z mieiscowym
społeczeństwem krajów osie-dlenia
mimo poprawnych
stosunków zewnętrznych 1 na-og- ół
przyjaznej atmosfery
Prowadził również do tworze-nia
raczej własnych organiza-cji
a nie do wchodzenia w już
istniejące organizacje polonij-ne
oraz do uważania miejsco-wego
otoczenia za środowisko
obce a nie własne Stad też
w pierwszej swej fazie ele-ment
ten zgodnie z podana
poprzednio definicja nie
mógł być jeszcze zaliczany do
Polonii zagranicznej Z upły-wem
czasu nastąpiło zróżni-czkowanie
Utrwalający się
układ stosunków politycz-nych
pewne przemiany w
kraju i praktyczne konieczno-ści
życiowe sprawiły że po
upływie 20 lat od zakończenia
wojny emigracja polityczna
w ścisłym swym znaczeniu
zredukowana została do kon-tynuujących
konsekwentnie
swa role londyńskich jOŚręd-kó- w
politycznych orazjjch re-prezentacji
w niektórych' kra- -
jacHTReSzta" zaczęła "przysto
sowywać się do nowego oto--
czenia przyjmować obywatel-stwo
i urządzać się możliwie
najkorzystniej w istniejaccłi
warunkach O ile w Polonii
wyrosłej z emigracji zarob-kowej
ten proces dostosowa-nia
trwał przeciętnie co naj-mniej
przez dwa pokolenia
' przy czm awans materialny z
reguły wyprzedzał podnosze-nie
się poziomu intelektual-nego
o tyle w Polonii wywo-dzącej
się z emigracji polity-cznej
pn stosowanie się zna-lazło
już niemal pełny wyraz
w pierwszym jej pokoleniu
a jego poziom materialny
kształtuje się równolegle do
uzyskanych kwalifikacji i oso-bistych
talentów
Nowe pokolenie emigracji
wojennej i powojennej przed-stawia
się na ogół nader do-datnio
na wsz%'stkich tere--
nach osiedlenia ono sie rzeczy
szereg róz- - jeszcze dłuższy
nvch zawodach i na różnych
polach żcia u nowych ojczy-znach
Przykład ten nie po-został
bez wpływu na współ-czesne
pokolenie dawnej Po-lonii
I ono zaczyna obecnie
wykazywać większą troskę o
podwyższenie swego poziomu
intelektualnego i osiąganie
wższych stopni w hierarchii
Imipisr-owpp- o zveia społeczne
go Tym sposobem drogi obu
tych "pokoleń zaczynają zbli-żać
się do siebie rokjjąc sto-pniową
fuzię i zatarcie pier-wotnych
różnic
Mimo że cała ta nowa ge-neracja
nie jest już tak ściśle
związana ze swoim polskim
podłożem mimo że wrasta i
zakorzenia się coraz głębiej
w miejscowych społeczeń-stwach
zachowuje ona często
podświadomie zainteresowa-nie
po'skościa i co więcej na
podstawie własnego doświad
czenia zaczyna odczuwać po-trzebę
udziału w polskim du-chowym
dziedzictwie Rośnie
więc liczba Amerykanów Ka-nadyjczyków
czy Australij-czyków
polskiego pochodze-nia
którzy rozumieją że pol-ski
podkład kulturalny nie
jest obciążeniem a raczej sta-nowi
odrębną wartość dającą
się zdyskontować z pożytkiem
w nowym społecz-nym
Stwierdzenia powyższe
wskazują na co najmniej trzy
fazy w procesie razwoiowym
żywiołu polskiego w diaspo-rze
tendencję do getta w
pierwszym a nieraz i w drugim
jeszcze odskok od
tradycji w następnym i
nawrotu do własnych źródeł
kulturowych w kolejnym eta-pie
Pragnąc sformułować pew-ne
wnioski na przyszłość z
tego jedynie najogólniej za-rysowanego
obrazu polegam
na doświadczeniu i długolet-niej
obserwacji zjawisk na
wszystkich ważniejszych tere-nach
polskiego osiedlenia za
granicą Należą do nich Ka-nada
Stany Zjednoczone Au-stralia
Anglia Francja i w
pewnym stopniu Argentyna i
Brazylia a więc razem co naj-mniej
trzy czwarte całego ele-mentu
pochodzenia polskiego
poza granicami kraju Nie
mogę przytym cytować obfi-tej
bibliografii bo literatura
tematu jest nader skąpa ani
wybitnych znawców bo tych
jest także bardzo jak dotąd
niewielu
Nie ulega wątpliwości że
proces asymilacji poczynił
wszędzie postępy co jest zja-wiskiem
naturalnym Pokole-nia
urodzone w krajach osie-dlenia
wchodzą szybciej i bar-dziej
integralnie w miejsco-we
społeczeństwa niż ich ro-dzice
się lub zani-ka
używanie przez nie jeżyka
puiskiego wzrasta ilość dzieci
małżeństw mieszanych nie
mówiących po polsku odczu
młodzieży w polskiej pracy
społecznej język mieiscowy
zaczyna zastępować polski w
życiu organizacyjnym słabną
starania o program polski w
szkolnictwie kurczy się prasa
w polskim języku niektóre
związki i towarzystwa dawne-go
typu wegetują względnie
upadają z braku nowych
członków
Wszystko to mogłoby w
konkluzji prowadzić do zupeł- - ]
nego zaniku świadomości nar-odowej
a iviiivji
drugim czy trzecim nie brak
dowodów aa chowania świado-mości
ńarodowei mimo
pełniejszego udziału w miejs-cowym
"społecznym i
nolitvćznymDzieje tvm
bardziej że w tych i
wT innvch jeszcze
względnie integra-cja
nie wymaga bvnaimniei
wyrzeczenia sie polskości
obywatelska me sta-i- e
sprzeczności duchor
wyra stosunkiem Polski
więcej spotyka się coraz
mmmmtmi
cześciej chęć poznania Polski
wsrod młodzieży przez osob-iste
zwiedzenie "kraju a stały
przypływ clioć w mniejszych
obecnie ilościach nowych
emigrantów z Polski szukaj-ących
na początek z naturj
rzeczy oparcia w polskich
zrzeszeniach wpływa niej-ednokrotnie
na ożywienie i
podtrzymanie tętna ich życia
Nie bez znaczenia dla pod-trzvman- ia spójni jez%'kowej
może być wejście jęzka pol- -
m
skiego do kościelnej chwytane w dużych
a dziedzinie organizacyjnej j przez naszjch dale-kie
zanikły jeszcze tendencje Pomorskich przy okazji poło- - wskrzeszenia organizacji „-5- - na 1 A_ł na Am
lu
Kszian aawnego awiam—pu__- - g}ębi Georges Bank
Hic £ vt ict£a iitu iLuuun państwową politką polska
Ogromny rozwój komunik-acji
i turystyki umożliwia na
znacznie większa skale niż
dawniej odwie-low-oczcs- ne statki' u-- ! przez zimę
przyczynia „„„a i-rDv--0ffi-
- i" t ł--i n I " -- % ł-- aic iiarwv-i- i i mirt nA nrt hllfiT AniG świadomościiiic kij puuuuftiua
Objawy rokowałyby za tem możliwosec utrzymania
ujawnito obecnego stanu
wjbitmch sił w przez czas
środowisku
pokoleniu
chęć
zmniejsza
sie
a
Skądinąd jeżeli przyjmie- - UbA zawarry Kon
za Znanieckim podsta- - trakt z General Motors na
wowa wiezia współczesnego narodu jest przede wszjstkim
łącząca jego członków wspó-lna
kultura narodowa to nie
możemy wykluczyć takiej
odmiany w procesie rozwojo- - j wym żywiołu polskiezo za gr-anica
w której zaistniałby ro-dzaj
Polaka między nai udowe-go
całkowicie związanego z
życiem kraju osiedlenia
ewentualnie nie znającego już
nawet języka polskiego a
tym niemniej zachowującego
poczucie wspólnoty
kulturalnej i predyspozycję
do uczuciowej solidarności z narodem polskim Tego typu
Polacy międzynarodowi tj
Amerykanie Francuzi Kan-adyjczycy
czy Australijczycy
mający z Polską związek jak
najbardziej luźny ale
w duszy pamięć swego poch-odzenia
i jakąś dozę tego naz-wijmy
go — polonizmu oby-waliby
się bez stereotypo-wych
form organ izacyjno-spo-łecznyc- h
a ewentualnego o-par- cia dla swych propolskich
sympatii nie szukaliby już w
dawnych "domach polskich"
szkółkach czy parafiach ale
raczej w instytutach kultury
polskiej w i w
naukowych polskich centrach
badawczych i dokumentacy-jnych
oraz w odwiedzaniu kra- ju przodków
Podobnie żydowstwo mi-ędzynarodowe
wyrosłe z od-wiecznej
tułaczki a oparte na
wspólnocie religijnej prz-yczyniło
się walnie do odbudo
wania państwowości izrae-lskiej
i kontynuuje pomoc m-oralną
i materialna dla kraju
pochodzenia do którego wró-cić
nie zamierza i z którym
ma już niewiele wspólnego
Zachowało ono mimo
i integralnego wejścia
w skład wielu innych społ-eczeństw
świadomie czy po-dświadomie
poczucie tradycy-jnej
wspólnoty i solidarności
Przeżywa ono obecnie rów-nież
okres obawy o dalszy
przyszłych pokoleń Dawał jej
wyraz odbyty niedawno świa-towy
Kongres żydowski oraz
konferencja żydowskich int-elektualistów
z Ameryki i
Było przy tej okazji nie-mało
analogii z problemami
stojącymi przed Polonią Z-agraniczną
Były poważne 0-strze- żenia jednych przed ero- zją elementu żydowskiego
zwłaszcza w demokratycznych
państwach Zachodu w atmo-sferze
wolności i dobrobytu
drudzy zalecali ucieczkę do
orto-doksyjny- ch tradycji —
jakby echo gett tak ży- dowskich jak polskich za gra-nicą
inni wreszcie podkreśla- li znaczenie wspólnej kultury
judaistycznej w szerszym zna-czeniu
niż tylko kult religi-jnych
tradycji Mimo wielu
wa się brak zainteresowania ! różnych poglądów nikt nie
asymilacja
bibliotekach
rozpr-oszenia
kwestionował potrzeby zach-owania
żydowskiej odrębności
bazującej tylko na podło-żu
religijnym ale przede
wszystkim na wspólnocie ku-lturalnej
obejmującej histo-rię
cechy etniczne i poczu- cie wspólnego przeznaczenia
Jeśli zatem zakończenie
zadamy sobie pytanie
droga rozwojowa przed
żywiołem polskim w diaspo-rze
— zanik świadomości na-rodowej
utrzymanie status
"polonizm ' zyjacy na
Z drugiej strony przystoso- - : „„„„„„„u „K„
wanie siędo warunków miei- - waJtelach świata odnów iedzieć
scowych 1 zewnętrzna asymi- - możemy z dużą dozą prawdo-lacj- a nie zawsze idzie w parze podobieństwa: otwarte są te z wynarodowieniem 1 utratą Wszvstkie drogi a wybór za-poczu- cia narodowego W Sta- - leże--ć nach Zjednoczonych w bedzie °0'd p SST Ktym- czwar-1generac- jL Na najbliższe łta
- fSS: ?zy nawet na parę jeszcze mu iaiiauu
coraz
życiu
to
tak iak
kraiach
lojalnpść
w z
do
Co
te
coś
nie
jaka
stoi
quo czy
koleń proces rozwojowy po- suwać sie będzie zaoewne we
wszystkich trzech kierunkach
równocześnie
Jeśli zaś tak będzie sam fakt pojawienia sie tego trze-ciego
nurtu rozwojowego
wniesie z sobą coś w
życie polskiego narodu w
różnieniu od pozostałych
dwóch bardziej tradycyjnych
form rozwojowych Z teso też
względu wymagać on będzie
intensywnei"~obserwacji
ny i wniosków
iii IN mii-ą- ii' I juw-Ji-l 'BTffJl!gmBZ53frSailJBflTTiTh---t-ESgBII- I I II łlk
IBTT1F & o B F ? 1 P IW
1 1
tesa z roi
fiCf psddessia pe£f baptsssf
KONSERWY Z KREWETEK
Przetwórnia "Odra" w świ-noujściu
podjęła po raz pier-wszy
produkcję konserw z
krewetek Skorupiaki te są
liturgii ilościach
w rybaków
do J pe}noatlantyckiej t
Ten poszukiwany morski
smakołyk był dotychczas usu-wany
za burtę Dopiero wy
posażenie floty nbackiej w kiedykolwiek ją dzanie kraju co „
kulturalno-naro-dowe- j
i
z odiegrycn iowisk cio Krajo-wych
przetwórni
TRANSPORT
SAMOCHODÓW
Statki linii PLO pływające
I r —-- rm do portów
mv ze
pewne
noszący
los
Izr-aela
na
po--
to
nowego
od
oce
Jj
przewóz dużej partii "Chrys-lerów"
1000 ton zdemonto-wanych
samochodów zapako-wanych
w skrzynie w fabryce
w Detroit odbędzie podróż na
polskich statkach Załadunek
nastąpi w New Yorku i Balti-more
Pr7fvR--i nHrpcnwanf rln ronrh W tVmsJ
Szwajcarii filii fabryki samochodów lzotermicznycm
montującej "Chryslery bę-dą
wyładowywane w Rotter-damie
i Antwerpii
CENTRUM TELEWIZYJNE
W Krakowie odbyła się u-roczy- stość
przekazania do
eksploatacji Krakowskiego
Centrum Telewizyjnego na
Krzemionkach
Jest to największa inwesty-cja
na Ziemi Kra-kowskiej
Koszt jej wyniósł
220 min zł
REKORD OWY PRZEWÓZ
Polska żegluga śródlądo
wa wykonała tegoroczny plan
przewozów Odrą i Wisłą
przewieziono do chwili obec-nej
65 min ton ładunków na
łącznej trasie ponad 30 min
km w tym również na tra-sach
zagranicznych — do Bel-gii
Holandii NRF-- i Francji
li ''-'J-lrt
firuTnnfUi r~ S
AUTOMATYCZNY
TŁUMACZ
W IYRF SfCO?isfrMOttano
przeizośjwj aparaturę przewo-dową
i bez przewodową prze-znaczoną
dla jednoczesnego
tłumaczenia Urządzenia są
przystosoicane dla 1 języka
zasadniczego oraz 5 względ-nie
8 języków obcych na któ-re
tekst jest tłumaczony
Wzmacniacze mikrofalowe
posiadają mitomatyczne urzą-dzenia
wyrównujące dyna-mikę
dźwięku tak że różnice
siły głosów poszczególnych
tłumaczy nie muszą być wy- równywane ręcznie Central-ka
aparatury przewodowej
waży 47 kg natomiast cen-tralka
analogicznego urządze-nia
bezprzewodowego która
jest mniej więcej dwukrotnie
większa 87 kg
Każdy zestaio ma mikrofo-ny
dla mówców i dyskutant-ów
pulpit sterowniczy dla
włączania mikrofonów i śle-dzenia
przebiegu funkcjono-tuani- a
całej aparatury jak ró-wni- eż 5 lub 8 stanowisk (każ-de
dla 2 tłumaczy) urządze-nia
odbiorcze ze słuchaiokami
i przełącznik do wyboru ję-zyka
POMNIK ŚWINI
W duńskim mieście Archus
stoi na rynku przed gma-chem
rady miejskiej jedyny
chyba tego rodzaju pomnik
na świecie poświęcony świ-ni
otoczonej całym stadem
potomstwa W pomnik ten
wmontowana jest-- fontanna
Z jakiej racji zdecydoicano
się na wystawienie tego pom- nika i czym zasłużyła sobie
ta świnia aż na taki honor?
Dania 70 pierwszym rzędzie
opiera swą gospodarkę rolną
na hodowli nierogacizny i do-chody
z tej gałęzi produkcji
stanowią jedno z najważniej-szych
źródeł wpływów pań-stwa
i obywateli Jest to więc
zwykły gest uznania dla tego
tak pożytecznego zwierzęcia
ON I ONA
Amerykanie interesujący
się tematem różnic między
mężczyzną i kobietą i w związ- ku z tym rozpisali ankietę po-między
psychologami i inny-mi
znawcami z tej dziedziny
Wypowiedzi ich dają się ująć
następująco
Racja jest po tej stronie
która więcej mótci
Mężczyźni lepiej potrafią
rozwiązywać skomplikowane
problemy życiowe wykazując
50% tpięk- - iit ŁUUincsM niż KOOlsiy
Mężczyźni są z natury ra
L-NJL-
-JiH
§m l
OprttaZssM
iojymwzgledzieo
tr n
Blisko 80 proc ładunków
ełó-uni- e weeieL rude surow
ce dla przemysłu (chemiczne
go przewozi się ucarą w 0-bvd- wu
kierunkach trasą
mira np7Pm"łnu-- p Łcuu r"" 7a?łfbie ViaŁ --' 1-- -0-- rai
4 ł t V _ńt śl& siąsicie z zespoiem poi iu rgrig
morskich Szczecin — Sv?4cy E(f
ujście -- y?1'' Sjł
BEZKRWAWE LOj W£
łł ivuiavJi w -
--~tzrrs-9
wi przystąpili do bezki r
wych łowów na zające i kilH
patwy Polowania te potrvfóf§
łowcze
w sieciowe puiai u imtP nej długości 300 km zamierzę
sie schwytać 80 tys żywychg
zajęcy oraz 20 tys kuropŁtwV$E
WlChSZUSL £lUVWUllv:j Łuc£jM
nv wysłana zostanie do WłochY3S
i do Francji
SAMOCHODY DLA ZSRRg
Przedsiębiorstwo handlują
zagranicznego zawarło kongśi
trakty na dostawę do ŁSRRJ
w 1960 roku samochodowS
poisKiej pruuuM-j-i
Polski eksport pojazdów--d- o t
ZSRR w roku nrzYSZłYm 0bei-5- V t „ „™
mie łącznie około 7000
samochodów
do ( d
kulturalna
oraz mikrobusów Nysaf&ig3j
furgonetek ' żuk Łącznie 2'
dostawami lat ubiegłych) pp'11
droeaeh ZSRR kursować 3be?J
dzie już w końcu 1969 rpo-- j
nad 11 tys sztuk polskicliTsa-- j
mochodów ~~m
CiUTAIA WVPT?AWAlt®
Port gdyński opuścił rifoto-- i
rowiec PLO "Czacki" NafjeJ
go pokładzie
trzej warszawiacy: mgtfflł
Siadek mgr T Andresie?
vicz i fotografik J WołkowS
ski Zamierzają oni przepłyg
2iąć kajakami CieśnirięV[a
eellana z Pacyfiku na'IOceanil
Atlantycki Trasa UczybTO j
dzie ok 830 km Jei fjrzenv-l- s 1
cie zajmie ok 6
czestnicy wyprawy wioząfze
sobą 3 gumowe składpiieika-?j!- J
jaki typu Neptun orazsjiip- -'
zhędny okwipunek &t$tP$4M
1
„
(Mlffim
fi
~- - „ „ rinnr aft -- Miti
czej optymistami kóbietySk
częściej wpadają w pesymizmrM
Kobiety śpią dłużejfińiżu
męzczyzm irf#
Kobiety znacznie spokój?
mej przyjmują rozncjHe-t- e
szczęścia Przu drobńHćJw
zmartwieniach załamująsjfjk
wycli nieszczęść są więcejo-- A
panoioane od mężczyznwi
Kobiety są wybredniefszefo
w jedzeniu ' t !$m~- -
Kobiety w znacznie'ĄvnęliĄl
szym stopniu zajmująjsięls6i
bą niż mężczyźni %' ''j§$8fa$'
A'z'e jest prawdą izźfódĘmA
wielu nieporozumienfmałżef
skicli bywa teściowalfońaitia$
żony Matka męża jest'ol'uneą
le częstszym powodęm?kłóini$
10 małżeństwie T śMffP'
Kobiety o wiele więceji7nój
wią o mężczyznach Miżfbmt
0 nich- - ' a Mężoioie znacznie Iepfej"TOi
zumieją swe żony niż]flhichl$
Mężczyzna potrafi wnikną&lWt
charakter żony i trafnielpńĘ
widzieć jje reakcję wr6żtjycli
unuuitnust:uu:H Z07l077łiTiaojK
A II _ I ~ 37 Olę IU 'ĆUUKU
SERY Z GUZIKÓW -- #
Wł T)ntnr1 Anilnl !rf?fip
więzienia fabrykant winatfi
nieważ okazało sie iż dole
wnn ihwiyict jiwusS ! H-IŁI- C lUHUJf
u-ic- fi wyrooow oraz icyiw
ca serów któremu udow
mono tz wytwarza je z r
ick 1 sztucznych barwnii
Wszystkie rekordy po
względem pobił jednak
oprwzieadnsiieębioprecwaienktóproymiyh
kował sery z używan 5
Zików płastukowuch n r od parasoli Siedzi rćJwnie
icratKami ]
- Ul ' a
_
'
#ft
rw
„„ł-- -
łauMWutitoajs i
Ci'ipi§{zl cv3iw
W STARSZYM WljcKU
Australijska wtiprawa
dłuższyktcózraas ipirazjbebbyszwaarałachprAzenz- wtarskietydy cpernznyywcihozła ze sobą
między innymi rybę-miec- z
122 kilogramy Znale- zbiloonko lojaduwmarzniętą w wielki
W czasie dokładnych badań
okazało się iż żyła ona conni
mniej przez lat Za- - jej bijo tak
ne ze me tylkp me
szlowarceh]oocwzuała j nawet i kflo-
-f-tvf!Wte-'SE93t można
uMuzeUm
Bieguna Południowego
€
MyinW
Hcfw?łiPł
7iau-kow- a
okazów
ważącą
100000
mrożenie
utraciła
naturalni banw
rówńei
oąlądac
irtHHk
dokład-- '
Ir
A&