Zwilazkowiec Alliancer, February 20, 1973

              II
-
-- J- %r
jiM
NR U "ZWIĄZKOWIEC" LUTY (fbruary) wtorek 20 — 1973 STR 5
Ks Mieczysław Sswej TChr Czgstka polskiej całości
Co Polonia zrobiła na
100-leci- e Kanady? Pyta-nie
bez odpowiedzi! Cze-kałem
na czyjąś wypowieź
w tej sprawie ale cisza
Postaram się odpowiedzieć
jako jeden z tych któ-rzy
walczyli o udokumen-towanie
naszego wkładu w
życie Kanady
Zd Przpqoda — "W słu-żbie
Polonii Kanadijjskiej"
str 35
Psychologicznym wojennej
jest zamiłowanie do orde-rów
Posiada ono swe uza-sadnienie
w bezpośrednim
kontakcie ze służba wojsko-wa
ale nadawanie odznaczeń
frontowych w trzvdzieści lat
po działaniach wojennych nie
wygl°da poważnie Istnieje
natomiast inna kategoria lu-dzi
7asłu°uiaca dawniej i te-raz
na iakieś honorowe me-dale
lub krzvże na trwałą
pamięć Polonii i Kanady
Mam na mvśli polskich pio-nierów
którzy z początkiem
XX wieku w surowych wa-runkach
zasiedlali prerie
środkowego Zachodu bez
protekcji związków zawodo-wych
pracowali w kopalniach
Sudbury czy Whitehorse wy-cinali
lasy Terytoriów Pół-nocnych
Na krótko przed drugą
wojna światowa powstał na
ontaryjskich Kaszubach tzw
Polish Pioneer Center prag-n?c- v
zbierać pamiątki po na
szych osadnikach odnotowy-wać
ich przeżycia i osiągnię-cia
Ta nad wyraz pożytecz-na
koncepcja nie znalazła
jednak szerszego zrozumie-nia
i pozostała jedynie ini-cjatywą
lokalną
Obecnie obserwujemy w
Kanadzie zmierzch polskiej j
misji pionierskie] związanej
7e statkami parowymi na mo-rzu
z budową linii kolejo-wej
CP i nadawaniem przez
nia parcel rolnych ze zwie
rzęcą Slia puuiaguwą w gua- -
podarstwie z budową pierw-szych
dróg i lotnisk z roz-wojem
telefonu radia i tele-wizji
Ostatni przedstawicie-le
tego pokolenia emigran-tów
schodzą na naszych o- -
Przemysł ogólny
Przemysł
18
O nVl-- łł
czach ze sceny życia Przypo-mnienie
tego faktu powinno
być dla Polonii mobilizujące
Czas doprawdy stworzyć w
departamencie Sekretariatu
Stanu w Ottawie stałą i pręż-na
komórkę pod nazwą:- - Ca-nadi- an
Documentation of Po-lish
Immigrants żeby z miej-sca
zabrała się ona do kata-logowania
heroicznej i szla-chetnej
polonij-nej
w Kanadzie aby stała sie
ona inspiracją specjalnych
studiów socjologicznych et-nograficznych
religijnych i
antropologicznych
Ośmielam się podać mały
orzvczynek do prac które
musza bvć podjęte bez żad-nej
zwłoki ponieważ wcho-dzimy
w o-r-es
szybkiego bu-dowania
domów starców dla
Polonii Stoją już takie w
Edmontonie i Winnipegu
wvrełnione do ostatniego
miejsca wznoszą sie nato
Minimalne
stawki
zarobkowe
idą znów
do góry
miast centra pogodnej staro-ści
w Vancouver i w Toron-to
Nikt w nich zazwyczaj
dsugo nie mieszka i właśnie
od przytułków sędziwego
wieku należałoby zacząć
kolekcionować dane do grun-townej
historii Polonii w Ka-nadzie
Dotychczasowe opra-cowania
grzeszą nie tylko je
dnostronnością ale nade
wszystko posiadają ogromne
luki i braki w szczegółach od-nośnie
Kanady
Monografie natamiast żywio-łu
ukraińskiego i niemieckie-s- o
w Kanadzie sa naprawdę
doskonałe i mogą być wzo-rem
dla nas
PRERYJNE MIEJSCE
OSIEDLENIA
Krydor jest małym w środkowym
Saskatchewanie i etymolo-gicznie
wywodzi swą nazwę
od pierwszego właściciela
sklepu kolonialnego: Krysa-k- a
Teodora Ludziom ciężko
było powtarzać cale nazwisko
i imię łączyli tylko pierw-szą
i ostatnią sylabę tworząc
słowo Kry-do- r W okresie na-szego
Powstania Styczniowe-go
nad River
zbuntowali się metysi wyzy-skiwani
handlowo przy żaku- -
$180 za godzinę
$205 za godzinę
lat $145 za godzinę
Ministry of
Labour
Hon Fem Guindon
Minister
Jedną z lepszych rzeczy jeśli chodzi o pracę
w Ontario jest ochrona którą otrzymujesz
dzięki Ustawie o Standartach Pracowni-czych
(Employment Standards Act)
Ostatnio znów podnieśliśmy wysokość
minimalnych zarobków
Począwszy od dnia 1 lutego 1973 mini-malne
zarobki zwiększone zostały
następująco:
budowlany
Studenci poniżej
przeszłości
Zachodniej
Saskatchewan
Jeśli twoje zarobki zależne są od ustalo-nych
minimalnych płac zainteresuj się jak
ta sprawa wygląda w nowym świetle i w k jaki sposób chroniony jesteś przez ustawę
Napisz lub telefonuj do:
Employment Standards Branch
Ontario Ministry of Labour
400 Unirersity Ayenue
Toronto Ontario M7A 1V2
965-525- 1
Employment Standards Branch ©
Ontario
Ipie skór przez agentów Hud-son
Bay Company ale wo-dza
ich Louis Riela pokonał
pod Batoche gen Middleton
Miejscowość ta leży 30 mil
od Krydor na zachód i moż-n- a
oglądać tam w starej
szkole naczynia uzbrojenie i
i mapy z czasów rebelii
I Tereny na wschód od trak-tu
Regina — Fort Carlton
sa oznaczone jako- - Virgin
Praire Zachowały sie rapor-ty
taksatorów rządowych
którzy orzekli że na pre-riach
rolnictwo nigdy nie bę-dzie
możliwe ze względu na
trwałe susze z powodu pla-gi
koników polnych i gę:tego
buszu unikanego nawet
przez Indian
Niemożliwego do przewi-dzenia
cudu gospodarczego
przemiany jałowych gruntów
w the eranery of the world
— dokon- a- gołe ręce przy-byszów
głównie z Galicji
Wzmiankowany wyżei sklep
Krysaka Teodora w Krydor
powstał w 1911 roku w rok
później założono tory kole-jowe
i przy stacji poczęły się
trrupować domostwa przysz-łego
miasteczka Okolica w
dorzeczu Saskatchewan Ri-v- er
North posiada klimat
kontynentalny suchy latem i
o długiej zimie od paździer-nika
do kwietnia
W kierunku północnym od
Krydor na Shell Lakę po-wierzchnia
terenowa nieco
faluje stad spotyka sie role
kamienista marglowa łatwo
nadająca ofiara długotrwa-łych
mrozów Nad brzegami
natomiast dużego Redberry
Lakę ziemia więcej równin-na
rodzi doskonałe plony bez
nawożenia a tylko nrzy sto-sowaniu
summer fallu czyli
dwuDolowości części obsie-wanej
i odpoczywającej
Wzrokowo odczuwa sie tutaj
wiele monotonii z racii bra-ku
drzew występuje jedynie
biała i czarna osika nigdy nie
rosnąca dłużej nad 15 lat
usycha pod wpływem ark-tyczneg- o
klimatu zima Stad
też w ogrodach nie spotyka
sie drzew owocowych a plan-tacje
jarzyn jeszcze w czerw-cu
musza być na noc nakry-wane
Sieje sie też specjal-nie
odporny gatunek pszeni-cy
Tacher oraz hoduje gęsto
owłosione bydło rasy czerwo-nej
Mechanizacja prac rol-nych
wstrzymała populację
na preriach i corocznie Sas
katchewan traci kilka tysię-cy
mieszkańców przenoszą-cych
sie w poszukiwaniu pra-cy
do innych prowincji
Krydor leży teraz nad
czarna szosa nr 40 w odleg-łości
przeciętnie 60 mil do
trzech miast: Saskatoon na
południe Prince Albert na
wschód i North Battleford na
zachód Posiada aktualnie
dwa sklepy spożywcze nale-żące
do ukraińskich właści-cieli
Wojciuka i Krysaka
oraz sklep żelazny pocztę
hotel i trzy kościoły: prawo-sławny
unicki i polski Licz-ba
mieszkańców spada co ro-ku
i dla 150 ludzi nie opłaca-ło
się zakładać rur wodocią-gowych
dlatego mieszkańcy
przenoszą się do sąsiednich
miejscowości — Hafford i
Blane Lakę Przed dziesię-cioma
laty zamknięto na
mieiscu szkołę w tym roku
będzie likwidowana stacja
kolejowa oraz poczta W la-tach
międzywojennych żyło w
Krydor i okolicy blisko sto
Dolskich rodzin przybyłych
przed pierwszą wojną spod
zaboru austriackiego rekru
towali sie przeważnie spod
Sokala Zbaraża i Włodzimie
rza Wołyńskiego
Budownictwo panuje tu
wyłącznie drewniane bez
żadnych jednak ozdób sztuki
ludowej i przynajmniej dzie-sięć
domów posiada okna za-bite
deskami gdyż po śmier-ci
właściciela nie spotyka się
nowych nabywców Jako
miejsce pracy rządowej po-zostaje
czynnych 4 elewato-ry
które czerwonymi wieża-mi
nadają charakterystyczny
wyraz preryjnym równinom
Krydor to typowe — mia-steczko
na dłoni — środko-wego-
Saskatchewanu unieru-chomione
w rozwoiu bra-kiem
fabryk tartaków czy
ośrodków jakiegoś rękodzieln-ictwa-
balansującego stan
zaludnienia tehnicznych
dziś farm
PROFIL PRERYJNYCH
EMIGRANTÓW
wąsatego Sarmaty w
siermiędze nigdy nie był
w Kanadzie popularny Za
ocean przybywali bowiem lu-dzie
nie tradycyjni przed-siębiorczy
z żyłką awantur-niczą
i łatwo dostosowywali
się do zastanych warunków
"li-r- "
jednając sobie uznanie obco-krajowców
własną praca po-kojowym
usposobieniem i
pogodą ducha mimo wielu
przeciwieństw 1 o s o w y c h
Zwykle trzy powody wyjaz-du
zagranicę wchodziły w
grę: wielodzietność rodzin
brak pola i pracy na miejscu
oraz ucieczka przed służba
wojskową w armii austriac-kiej
lub rosyjskiej Nierzad-ko
się zdarzało że bardziej
odważni jechali po zony lub
dalszych krewnych Rodzina
natomiast Jasieniuków w
Krydor najpierw wyładowała
w Brazylii i skoro tam zaro-bili
przy kolei pieniądze
przenieśli sie do Saskatche-wanu
Przekrój socjologiczny pre-ryjnvc- h
emigrantów z Polski
wygląda ubogo Nie spotka-łem
żadnego człowieka z
wyższym wykształceniem ani
nawet z ukończeniem czte-rech
klas dawnego gimna-zjum
Przeciętnie chodzili
oni przez cztery zimy do
szkoły nad Bugiem bo w le-cie
musieli pomagać rodzi-com
Mężczyźni umieją pisać
i czytać po polsku wśród ko-biet
nierzadkie bywają wy-padki
analfabetyzmu Wyro-bienie
jednak życiowe emi
grantów osiadłych na roli
było ogromne Zdużą łatwo-ścią
przerzucali się z funkcji
farmera w cieśle kolejarza
aptekarza nauczyciela czy
nawet kupca Bo kiedy obję-li
swoje "homesteady" nic
posiadali dosłownie nic ło-wili
zwierzynę na sidła wy-rywali
krzaki rękoma psze-nice
do zasiewu nosili nie-iednokrot- nie
na plecach po
50 mil Zaprzęgi powolnych
wołów nadawały się więcej
do pracy na roli na dalszy
dystans nie zdawały egzami-nu
Współżycie grupy polskiej
z Ukraińcami Duchoborami
i Indianami od samego po-czątku
dobrze sie układało
jakkolwiek małżeństwa sta-rali
się pionierzy zawierać
jeszcze w kraju i stamtąd
ściągać żony na wyrobione
już nieco farmy Pierwzvm
osiedleńcom dokuczał brak
elity narodowej izolocja w
obcvm otoczeniu niemozli-wo=- ć
odwołania sie do włas
nych konsulatów kościołów
czy szkół
Ohecnie żyje w Krydor
zaledwie pięć rodzin mówią-cych
po polsku- - Grzybowski
NowakowsVi Talarski Bo-rycki
i Pyra Wnukowie za-niżonych
seniorów nie uczę-szczają
na żadne lekcje pol-kieC- To
i ich znaiomość języ-ka
ojców jest minimalna
Ksiesi parafialne w Kry-dor
sięgają roku 1913 było
wówczas siedemnaście
"hrztów polskich gdy w ro-ku
1972 tylko jeden 'w tym-że
rokuodbvło sie pięć ślu-bów
a od 1967 roku nie zda-rzył
sie żaden Statystyka ta
świadczy o depopulacii pre--i- i
a w tym szczególnie pol-skiego
elementu pionierskie-go
Takie rodziny jak Boro-wy
Bilik Czestołowski Dłu-gosz
Dobrowolski Farański
Hibner Krzyżanowski Me-dyński
01szewsVi Pilichow-=k- i
Stanowski i Wojciechow-ski
przeniosły sie w inne
strony i nawet kuzynów nie
posiadają w tym rejonie
Wynika stad wielka szko-da
dla udokumentowanych
dzieiów Polonii w Kanadzie
bo każdy rolnik wraz ze swa
rodzina stanowił zamknięty
świat przeżyć doświadczeń i
załug którego wskrzesić nie
można Wywiady z magneto
fonem przeprowadziłem za-ledwie
z kilkoma reprezen-tantami
ginącego pokolenia
Dziadek Jan Rurak z Alber-to- n
wzięty do austriackiego
woiska z Komarowa pod So-kalem
przebył w pierwsza
wojnę światowa całą kampa-nie
alpejska i dopiero zwo-lniony
z polskich ułanów
przybył jako osadnik rolny
do Saskatchewaniu Podobny
szlak przeszedł siwy Franci-szek
żyznomirski który po
zdjęciu munduru w Kana-dzie
przetrwał ciężkie lata
pracy najemnej kryzysów i
recesji pożarów i posuchy
Antoni Czerwiński z Red-fiel- d
nie może już po 80-c- e
poruszać renoma i nogami
tak sie spracował przy kar-czowaniu
buszu w trosce o
wychowanie dwóch córek i
syna
Dzieci pionierów polskich
mają teraz średnie lub wyż-sze
wykształcenie ponieważ
prowadzenie uprzemysłowio-nej
farmy wymaga Townież
dużego przygotowania teore-tycznego
W niektórych ro-dzinach
zauważa sie większą
znajomość języka ukraińskie
go niżeli polskiego z racji
mieszanych małżeństw Sły-szy
sie też często prymityw-ne
'polszczenie angielszczyz-ny
klinować kołować borto-vn- c
na wyrażenie czyszcze-nia
telefonowania lub stoło-wania
Wiekowi farmerzy
"ola zarne=zkać we własnym
do-n- u w jakimś miasteczku
i'zeli iść do wygodnego ale
obcego im "nursary home"
Dwip pasje rozrywkowe
ogarniają zima emerytów —
j bingo i kajzer — natomiast
'zainteresowanie telewizja lub
i orasa etniczna spotvka się
wiatkowo Kajzer jest pro-sta
gra w karty w której
chamniony dobierają sie
dwói kami i licytują prze-cwni--- a
od 5 do 10 Pomaga
ona przetrwać nudne wieczo-- r
?1 o zabija też chyb?
w=7lkip zamiłowania arU--- ''
"7ne do h?ftu robienia na
drutpch rzeźbiarstwa czy
P0P71] ludowej "An inno-Tn- t
abroat'" — nnoisri kie-d- s
o imigrantach Marek
Twain
ZA WASZ I NASZ CHLEB
W środowisku polskich
? farmerów wydarzeniem
największej miary było zaw-sze
otwarcie placówki dusz-pasterskiej
Z chwila przyby-cia
księdza poczęto myśleć
n wzniesieniu kościoła z-aufaniu
chóru i bractw 7?--oze- riu
cmentarza i szkoły
t organizowaniu odpustów
b?7arów i śwrt Macierzysty
'osciói z okolic Krydoru pod
wezwaniem Św TróW sf-i- i
no dzć dzień w osiedlu Or-'ć- w
Pisanym z angielska Or-łów
Dwukrotnie budowle po-- w
ększano pizedłuzajac na-we
główna dalszjmi logami
dtewnianymi zapychanymi
9fa
Tegoroczna seria odczytów
Kanadyjsko-Polskieg- o Insty-tutu
Badawczego rozpoczęła
się wykładem redaktora Be-nedyl- ta
Heydenkorna w do-mu
Polskiej Placówki Kana-dyjskiego
Legionu na temat
roli i bodajże narastającego
z roku na rok znaczenia "pa-miętnikarstw- a"
tak w kraju
jak i za granicami Polski
wśród Polaków na świecie
Nie można by znaleźć lepsze- -
Czcsnek jest naturalnym anty
septycznym środtlem który utu
łr zanieczyszczeni krwi l po-bieg- a lub niszczy bakterip po
sodujące ropienie Adama Garllc
Pmi-I- m tawiera prswdzkry ole-jek
czoinkowy Który uzywanj
jest od wielu lat jako lek Przei
stulecia miliony osób używsh
cosjiiku Jako zdrowotnego 4rod
k w pr7ekontDiu o Jego moc
w zakresie leczenia lub podtm
mania sił Okażcie dbałość o
woie zdrowie 1 swoje siły Zao
ostrzcie sie w paczkę Adama
Garllc Poarlas --ą Dajbliższej aro
prtl iub tptfc" jeszcze dziś
Niezawodnie poczujecie sie le
piej mocniej jabywając też oo
pornosc na przeziębienia Zale-cany
przez nas środek nie m&
wpachu ani smaku 1 przygoto
wany jest w formie kapsułek
MIESIĘCZNIK
KULTURA
Nr 12 — grudzień 1972 r
zawiera ni in następujące po-zycje:
Józef Czapski: Dwie prowo- -
kaceje
Gustaw Herling-Grudzińsk- i:
Dziennik pisany nocą
Jolanta Dworzecka: O karie-rze
tpsknocic i kontra-stach
Juliusz Mieroszewski: Tematy
do refleksji
Brukselczyk: Widziane z Bru-kseli
Wiktor Sukiennicki: "Rara
ayis" czyli o Litwinach
mówiących po polsku
Adam Kruczek: W sowieckiej
prasie
Borys Lewicki i: Nowy szef
ideologiczny w Kijowie
Bohdan Brodziński: Gospo-darka
krajowa
Józef Lewandowski: Żeby nic
zapomnieć
Norbert żaba Góra urodziła
mysz
Książki omawiają: M Broń-ski
A Kmc7e: M Kubiak-Żytomirsk- a J Kowalski 31
Danilewiczowa
Ponadto w numerze: Hu-mor
krajowy komunikaty
Listy do Redakcji
Numer objętości 160 str
Cena egzemplarza pojedyn-czego
S150
Do nabycia W KSIĘGARNI
"ZWIĄZKOWCA"
w szparach mchem i gliną
W jego zasięgu mieszka teraz
--iwie polskie rodziny — Ka-"zor- ek
i Skwara — dlatego
świątynia od dziesięciu lat
'o=tała zamknięta
Do miasteczka Krydor je-szcze
przed pierwsza wojna
światowa przjbyli księża z
krain- - Melenowski Dymiń-ski
i Dudzik ich zasługa by-ło
wzniesienie drewnianego
knś-iol- a św Michfła Archa-nioła
patrona Wołynia o
rzy mi'e 7a miastem na far-mie
Później przez 30 lat z
pewnymi przerwami urzędo-wali
tutaj 00 Oblaci poczv-iaip- p
od ks superiora T
Nandzika Ich zasługa jest
zbudowania hali parafialnej
"cd wezwaniem króla Jana
III Sobieskiego otwarcie pol--'i- ri
biblioteki wznipsienie
'P7yd"n"ii i pm' niej nbszr--f- i
t-anl--
n" publicziipi pro-- "
Hienie Inkcii w szkole pa- -
jMvc7rv"!i audycii pr7e7 '"n ora-ani7nw?ni-e
pv=ii i
"]n]tTr7i npi f)o sanHuanów
--"- vt
jn-imali-ych
w Rama i
Duck Lakę
O-wrti- śe Lub Bizy był
wówczas liczny ofiarny i
' ierzcw w ciężkim trudzie
v --": "owvt al 0n chleb dla
i siebie i sj-łó"one-go
wojnami
ewpti Dziwi mnie bardzo " tolerancyjna i gościnna
'"-np-da
nie ustanowiła dotąd
'Wpru PiPniera którym
Hu Polaków nawet po
'mierci w nno być udekoro-wanych
Zresztą eksplorato-z- v
Yukonu czy mineralodzy
ad McNenzie River też win-- t
bvć nim w nagrodzeni
""d piętnastu lat misie dusz--asters- ka
w zmierzchającym
Trvdor prowadza XX C bry-tu
'owcy z Seminarium Za-granicznego
w Poznaniu
tema! polskich pamiętników
go prelegenta na ten temat
Pamiętni' i imigrantów pol-skich
w Kanadzie to jego u-koch- ane
dziecko to główne
źródło dla jego dociekań so-cjologicznych
tyczących Po-lpkó- w
osiadłych w Kanadzie
Pize o tych Polakach w pa-ryskiej
"Kulturze" począw-szy
od 1952 r Później jako
członek Instytutu Badawcze-go
przyczynia sie wybitnie
do publikacji kilku pozycji
przy C7ym przygotował do
druku maszynopis źródłowej
I pracy śr dr W Turka "Po-le- s
in Manitoba" jest auto-rem
szkicu o strukturze Po-lonii
zamieszczonego w "Po- -
lish-Canadian- s" opublikował
monografię pisma polonijne-go
a mianowicie "Związkow--
[ ca" Nic dziwnego więc ze
jego odczyt bjł właściwie z
wielka swadą wypowiedzia-nym
wykładem z j amięci
Heydenkorn oczywiście
wspomina o klasycznym dzie-le
Floriana Znanieckiego
'"Polish Peasant in Europę
and America" Uważa to dzie-ło
za niedościgniony wzór so-cjologicznego
studium opar-tego
na najwięcej natural-nych
pamiętnikach jakimi
były listy imigrantów w A-mer- yce
do swych rodzin w
Polsce Prelegent podkreśla
ważność autentyzmu pamięt-ników
A cóż więcej wierne-go
niż list do rodziny? Mówi
dalej o pamiętnikach emi-grantów
wydanych w Polsce
przed wojną i po wojnie
[h i
i 1 i iiWi 1 fgjKfeggQg' }STSlvHmffWlBĘi!SvaBiffmWKiTk
ii "
i w -
Dla zapewnienia sobie mini-mum
utrzymania musza jeź-dzić
z nabożeństwami sto
mil na wschód do Alveny i
Cle-tonvill- e Spotyka się tam
polskie rodziny Leszczyń-skich
Józaków Harafów C7-Korycki-ch
ale młode pokole-nie
zrnomniało niemal zupeł-nie
ojczysty iezyk Poshigu-i- a
sje nim jedvnie w śninvie
kościelnym który dotąd lu-bią
i wykonują poprawnie
bez organisty i organów
Osiagmeia społeczne Po-lonii
w Krydor niewolniczo
przywiązanej do kwodrów
wykarczowanei gleby sa mi-mo
wszytko duże Rv}y pro-boszr- y
z Krydor i Fish Creek
ks Józef Cvbart został ora-'ate- m
dipce7Ji Prince Albert
i jako Wikarius7 Generalny
po drugiej w-ni-me
światowej
7?rl7 ) pn nr"" o=icm lat
HnVłńr Stefan Vornbpt7 po-chodzący
z maiki Boryckiej
i oica narodów oś°i ukraiń-skiej
bl w latach 60-tyc- h
-- "wnvm chirurgiem w szp-iclu
=w Pawła w Saskatoon
i od trzech lat pełni funkcje
Gubprnitora Saskatchewanu
w Regini° Svn Jana Kraw-czuka
7 Krydor Paweł Kraw-czuk
jest inżynierem lotni-nzv- m
w Montrealu i praco-wał
przy skonstruowaniu
"jprwszego satplity kanadvi--kieff- o
o indiańskiej nazwie
— Anik W ostatnim czasie
ks JanMirlwski wydał w
Krvdor książce na temat
chrześcijańskiego zapobiega-nia
ciażv a ie?o następca ks
Ji'n'k dzieło teologiczne pt
"Christ Colliiif" Szkoda tyl-ko
że tak mało badaczy po-lonijnego
życia w Kanadzie
uświadamia sobie zasługi i
prace Polaków w Suskatche-wani- e
Mówi też o dwóch konkur-sach
zorganizowanych przez
"Związkowiec" oraz o trze-cim
ostatnim przez Instytut
Badawczy
Gdy dawniej pamiętniki
pisane bywały przeważnie
przez ludzi prostych — rol-ni!
ów robotników — te os-tatnie
są inne Nadeszło ich
przeszło pięćdziesiąt — od-twarzają
one niemal całko-wicie
przekrój obecnej spo-łeczności
polskiej w Kana-dzie
— tak w czasie jak i w
kolorach społecznych Znaj-duje
się więc wspaniałe his-torie
ludzi osiadłych na roli
do dziś którzy przyjechali
do Kanady ieszcze w latach
1910 — 1920 Historie takie
sa nieraz bardzo dokładne —
prowadzone niemal z miesią-ca
na miesiąc Są tu historie
ludzi wykształconych przy-byłych
z Polski w latach
1960 — 1965 którzy mimo
wykształcenia musieli prze-chodzić
cała skale adaptacji
do nowego środowiska zaczy-nać
od pracy fizycznej kszta-łcić
siebie i dzieci tak by po
dziesięciu latach osiągnąć
poziom kulturalnego życia
kariery odpowiadających ich
polskiemu wykształceniu Ma-my
pamiętniki pracowników
ki nauczycieli pamiętniki
społecznych mamy pamiętni-żolnierz- y
pamiętniki smutne
i pamiętniki wesołe — nie-raz
istne studia socjologicz-ne
środowiska anglosaskiego
ukraińskiego parafialnego
' "3SiBiMIb9bHbbbHbbH JW _ 7HBBFiBJsVBBJ(JslBJB
bu-- " 'MM i Wm JŁk xj5
AKTUALNE POSTULATY
Żywioł polski w kraju
Liścia nigdy
nie był — krzykliwą mniej-szością
narodowa Nie stano-wiliśmy
nigdy wielkich tłu-mów
na wzór Włochów czy
Niemców ale rzetelnie zasłu-żyliśmy
się w wielu dziedzi-nach
kanadyjskiej gospodar-ki
Polacy nie uchylali się
nigdy od płacenia podatków
od służby wojskowej od pot-liw- ej
pracy w kopalniach w
lasach na kolei w hutach i
na farmach Nawiązali też
szczególna łączność duchową
7 kanadyjskim niebem i z zie-mia
z jej przyroda i ludźmi
ten szczery sentyment do no-wego
otoczenia stworzył
szczególny patriotyzm pol-ski- ei
grupy etnicznej w Ka-nadzie
Nie uważa się ona
tutaj za obca sfrustrowaną
lub rewolucyjna ale pragnie
w spokoju i w sprawiedliwo-ści
współgospodarzyć wiel-kim
bogactwem państwa o
najwyższym na świecie do-chodzie
narodowym na gło-wę
mieszkańca Dla zadość-uczynienia
tym wymogom
równoś"! i prawdv trzeba
stworzyć centrum Kanadyj-skiej
Dokumentacii o Pol-skich
Imigranta"h Winno ono
drukować książki o naszym
dziedzictwie wychodźczym
głównie po angielsku na co
zresztą posiadamy doskonały
wzór w publikacjach ks dzie-kana
Ed Hubicza z Winni-pegu
Jego monografia "Po-lish
Churches in Manitoba"
oraz biografia "Father Joe
Kręciszewski a Mantfoban
Missionary" czekają na god-nych
następców
Bo motywy pisania pamięt-nika
mogą być różne Wro-dzona
chęć wyznania samot-ność
chcąca się wyładować
nostalgiczne przeżycia osiąg-nięcia
materialne — a może
chęć pokazania "talentu" pi-sarskiego
czasem prawdzi-wego
często urojonego a
może romantyczne wspomnie-nia
zawiedzionej małżonki a
może wypowiedzenie się na
tematy społeczne a jakże
często czysty cel patriotycz-ny
—ot "zostawić ślad po
sobie dla potomności pol-skiej
i niepolskiej" Tego ro-dza- iu
pamiętniki to rzeczy-wiście
prawdziwe źródło do
studiowania danej epoki
warunków żvcia a też infor-macji
dla rządów kraju osie-dlenia:
w Kanadzie dla rzą-du
w Ottawie
Ma sie rozumieć takie pa-miętniki
trzeba wydać dru-kiem
należy je też przetłu-maczyć
na język angielski In-stytut
Badawczy o tym my-śli
Redaktor Heydenkorn za-czął
swój wykład od apelu:
"Wszyscy winniśmy pisać pa-miętniki"
i chyba mógłby
skończyć tym samym ape-lem
Prelekcja na temat pamięt-ników
była bardzo udaną i
należy się z tego powodu po-dziękowanie
tak pod adre-sem
red B Heydenkorna jak
i dyrektora Instytutu Badaw-czego
p R Koglera który
organizuje te odczyty
Wojciech Krajewski
jftŁ €jkikJJlMlu&Li£lJ£MdiMJS&
Narciarstwo w Górach Skalistych Oddalona zaledwie o 10 mil ed Banff miejscowość Son-shin- e
Village leży w ogromnej dolinie w stop trzech szczytów górskich z których prowadzi
18 szlaków zjazdowych Ostatnio otwarto tam najnowocześniejszy na tym kontynencie
wyciąg "The Great White Way"