Zwilazkowiec Alliancer, February 10, 1960

              l
U
i
-- Y
v
i
' l
1
% j'
f %
ii
ć
A
ITR 2©
"Związkowiec" (The Alliancer) ygv
Printed for every Wednesday and Saturday by: IiIHt
POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED IM!
Organ Związku Polaków Kanadzie wj dawany pnei w
Dyrekcję Pruowa: A Szczepkowski przewodniczący Z Zywert Mkr
Rłdakter F Clojowikl Kler Drukarni K 1 Mazurkiewicz Kltr Adm R Frlkkt
PRENUMERATA
Roczna w Kanadzie „ _ $600 W Stanach Zjednoczonych
Półroczna $3 501 i innych krajach _ $700
Kwartalna $2 00 Pojedynczy numer 10ć
1475 Queen Street West Tel LE 1-2-
491 Toronto Ont
AuthorUed u Second Class Mail Post Office Department Ottawa
OD KOGO ZALEŻY DECYZJA?
Chętnie przyznajemy sic do błędów fałszywej oceny zjawisk
Co więcej przyznajemy się iż niejednokrotnie pragnęlibyśmy nie
mieć racji wolelibyśmy by niektóre z naszych ocen okazały się
błędne Nie zamykając jednak oczu na rzeczyw istość nie chowając
głowy w piasek nie hołdując krótkowzrocznej i naiwnej zasadzie
"lepiej o tym nie mówićlepiej poczekać" musimy niejednokrotnie
pisać o rzeczach przykrych i bolesnych dla nas samych
Do tych np należało stwierdzenie w numerze z dnia 9 sty
cznia br że "rzeczywistym dysponentem skarbów wawelskich był
prem Duplessis a teraz stal sie zbiorowo rząd Ouebecu który
może ją załatwić według własnego uznania" Przypomnieliśmy
wówczas tylko stan faktyczny bo pragnęliśmy uzyskać w tej
mierze możliwie najbardziej miarodajne wyjaśnienie Publicznie
przeto na łamach naszego pisma skierowaliśmy raz jeszcze dwu-krotnie
za życia prem Duplessisa oraz bezpośrednio po jego
śmierci odpowiednie zapytania pod adresem polskich czynników
politycznych w Londynie ale — niestety — nie otrzymaliśmy
żadnej odpowiedzi Wolały wówczas milczeć jakkolwiek wyraźnie
wskazywaliśmy że formalnie prom Duplessis jest dysponentem
polskich pamiątek narodowych nieskrępowanym w dodatku w
swych postanowieniach żadnym aktem prawnym Mieliśmy zresztą
podobnie jak czynniki polityczne w Londynie absolutną pewnoić
iż prem Duplessis dotrzyma honorowego zobowiązania i dlatego
też uważaliśmy iż atakowanie go — jak tego niektórzy pragnęli —
jest wręcz nietaktem byłoby uderzeniem na które obiektywnie
nie zasługiwał
Stojąc konsekwentnie od wielu wielu lat na stanowisku że
skarby wawelskie winny być odesłane do Polski jak najbardziej
pragnęliśmy by stało się na skutek odpowiednej decyzji polity-cznych
czynników emigracyjnych Uważaliśmy i uważamy ze
byłaby to niepowetowana szkoda gdyby powrót nastąpił bez
aktywnego udziału Polonii oraz emigracyjnych ośrodków polity-cznych
Nasza akcja na rzecz odesłania skarbów związana była z
ciągłymi apelami pod adresem przedstawicielstwa politycznego na
emigracji Pragnęliśmy by wzięło ono pod uwagę nastawienie
Polonii by nie zostało głuche na polonijną opinię publiczną
Jak wiemy — niestety — czynniki te naogół nie liczą się z opinią
Ale to sprawa znacznie szersza oddzielna
Mimo naszych alarmów Londyn nie wypowiedział się w odpo-wiednim
czasie w sprawie rozmiarów uprawnień prem Duplessisa
ani też nie uzyskał jak to zdaje się wynikać z dalszego rozwoju
wypadków' — żadnych gwarancji
Zapewne w czasie gdy prem Duplessis przejmował pieczę
nad zabytkami ustne zapewnienia picmiera prowincji Quebcc
jego pismo do dr Wacława Babińskiego były całkowicie wystar-czające
Niewątpliwie obie strony sądziły ze to prowizorium po-Itr- wa niedługo A dlaczego nie nastąpiła zasadnicza zmiana po
posłaniu obiektów znajdujących się w Ottawie? Należy przy-puszczać
że okazała się niemożliwa
Odesłanie pierwszej części obiektów nastąpiło za zjotlą i na
zlecenie Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego" Wolno 'przypusz- - lil-- lv w puujęuu iej ważnej uecyzji oucgrai cnizą rolę ówczesny jej przewodniczący Adam Ciolkosz Podkreślamy' jeszcze raz iż
wszelkie próby uzyskania jasnej odpowiedzi z Londynu na temat
rzeczywistym dysponentem się rosyjska
w Muzeum Prowincjonalnym w Qucbcc spaliło na panewce
W londyńskim "Dzienniku Polskim" z dn 4 stycznia br uka- -
zai się anyKiii wstępny na temat sKaroow wawelskich w którym
wyraźnie stwierdzono min: "w sprawie drugiej części zabytków
powzięcie decyzji należy w tym wypadku do czynników kanadyi- -
oiulii tu ijt uo rząuu prowincji tucocc unc to w pierwszym
rzędzie obowiązane są starannie rozważyć czy stosunki --w Polsce
zmieniły się do tego stopnia by dawały gwarancję bezpieczeństwa
dla zwróconych zabytków"
Wskazując że "Dziennik Polski" wyraża niewątpliwie opinie
Zjednoczenia Narodowego wyciągnęliśmy logiczny wniosek a mia-nowicie
iż Zjednoczenie Narodowe a właściwie jego organ wy- konawczy nie posiadają wpływu na dalszy los zabytków wawcl- -
SKicn wywodząc ze zależy on "wyłącznie od rządu prowincji
Quebcc --W Biuletynie Egzekutywy Narodowej z dn 29 stycznia
br znajdujemy notatkę pt "Wyłącznie czy niewyłącznie" która
cytując wypowiedź "Związkowca" z dn 9 1 br głosi żeśmy
mylnie zrozumieli stwierdzenie zawarte w artykule wstępnym
"Dziennika Polskiego" jakoże "oczywistą jrat rzeczą że decyzja
nie zależy wyłącznie od rządu prowincji Quebec nieuzasadniony
jest też pogląd "Związkowca" jakoby "Londyn uznał iż nie posiada
już żadnego wpływu na dalsze losy obiektów wawelskich" Jeżeli
w sprawie ottawskicj części zabytków wawelskich wystarczała
decyzja samej tylko Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego w
sropwraiwiierząqduoewbicckpircojwinczcęjiściCjufoenbcncaln—a todejceydznjaak pwrzyjesdłungyumje i pdrreumgiiem-wypadku
prawo do powzięcia decyzji przysługiwało i" przysługuje
w pierwszym rzędzie polskim kierowniczym czynnikom niepodle-głościowym"
Przyjmujemy to oświadczenie z zadowoleniem jakkolwiek —
niestety brak mu należytego uzasadnienia Wiecei! Nie' iest ono
konsekwentne w treści Głosi bowiem ze "formalna decyzja przy- sługuje picmierowi i rządowi prowincji Quebcc" poczym jednym
tchem dodaje że "przysługuje w piciwszjm rzędzie polskim kie-rowniczym
czynnikom niepodległościowym" A my chcielibyśmy
wiedzieć czy rząd prowincji Quebec który posiada formalne prawo
decyzji może powziąć decyzje bez lub wbrew zgodzie "polskich
kierowniczych czynników niepodlcglościowych'"czy też nic
Zmarły premier Same jasno i wyraźnie oświadczył ze zamie-rza
odesłać do Polski obiekty wawelskie prowadził na ten temat
rozmowy z wszystkimi Wysłuchiwał opinie i zastrzeżenia również
Polaków reprezentujących takie czy inne ośrodki ale nie w tym
celu by zmienić swą decyzję Szukał jedynie możliwie najmniej
wdeime opnosstmraackyujnepgoolityrcozznwegiąozainisatądnisezuckhacł iatłakbieojwfieomrmynadkatwóraaćbyspjraa-k
najmniej naruszała stanowisko polskiego Londynu
Jeśli jednak jak głosi komunikat Egzekutywy Zjednoczenia
Narodowego decyzja "przysługuje w pierwszym rzędzie polskim
kierowniczym czynnikom niepodległościowym" to wolno oczeki-wać
ze poweźmie ją szybko zgodnie z życzeniem znakomitej więk-szości
wszystkich Polaków Prem Barrette następca Same- - za- pewnił Witolda Małcużyńskiego iż sprawa odesłania zostanie nie-bawem
załatwiona
Lepiej by stało się to — jak w styczniu 1959 r — z udziałem
Egzekutywy Zjednoczenia Narodowego — a więc by dr Witold
Cdnziekrawińaskniie nnaasśtęlapdcoawapł pCioAlkuogszuastapoZsazleedskł iewgoślakdtyórysweswgoą pnoegparztye--
wną odpowiedź nadesłał po przesądzeniu zwrotu pierwszej części Wnioski z tego chyba się same narzucają -
Mądrej głowie dość po słowie!
W każdym domu - polski śpiew
i polska muzyka
—
Niemcy są narodem
wybranym przez Boga?
W torontonskim dzienniku państwo polskie mogło okrzepnąć
& Mail" z dnia 4 lutego po wskrzeszeniu go po pierwszej
br na stronie redakcyjnej uka- - zał się list p p t -- nj światowcj kledy pakt Ber
"Arc Germans God's Choscn Im— Moskwa w 1939 roku sprowa-People'- "
jdził na niego nową inwazję i roz--
Autorka jest dobrze znana biory Mimo beznadziejnej sytua- -
nie ijiko roioriH w ruitnencr cjj ttkłatl wojskowy Polski do ale i loronto Jest to znana
działaczka katolicka wykładała
na jednym z katolickich uniwer-sytetów
Zajmuje się również
problemami Polski które zna
doskonale Panna Maiy Nowak
córka imigrantów urodzona i
w j kształcona w Kanadzie jest
wzorem dla młodego pokolenia
które będąc kanadyjskie ró-wnic
dobrze może służyć naro- dowi swych rodziców Oto tekst
jej listu
Podczas swej ostatniej audiencji
u Papieża kanclerz Adcnauer o-świad- czył: "Wierzę że w t j eh cięż-kich
czasach w jakich znaleźliśmy
się Bóg zlecił specjalną misję na-rodowi
niemieckiemu — przedmu-rza
Zachodu przeciwko potężnemu
zalewowi jaki prze na nas ze
Wschodu" Jest więcej niż dziwne
że demokracje Zachodu miałyby
oprzeć swój system obronny na
państwie w którym rząd i system
demokratyczny są stosunkowo bar-dzo
niedawne i utrzymywanie się
demokratycznych form rządu za-wdzięczać
należy raczej ekonomicz
nie dobrym czasom (economy
boom) a nie wewnętrznemu prze-konaniu
i zwyczajom
Autorka lego listu zdecydowa-na
wielbicielka osiągnięć niemiec-kich
w muzyce i innych działach
kultury absolutnie nie kieruje się
jakimikolwiek uprzedzeniami do
narodu niemieckiego Nic mniej je
dnak uważa że określenie jakoby
Niemcy byli narodem vy branym
przez Boga zatrważa ją Co praw
da inne narody miały również me
sjaniczne wizje i wydarzenia nie
że
kultem
na
pod
prze- -
j
jak
raum"
Suiat stara się zapomnieć
że i
Wschodniej zostało we-pchniętych
w komunistyczna
' te na sktltolr ninv
kto przez
oraz że te w rzeczywisto-ści
historycznie politycznie i
należą do
si się to szczególnie do
Ironią jest że
nic tego
Wschodowi a
samym i który przez
długie wieki zwycięsko bronił Eu-ropę
Tur-ków
i
bastion został
z w
osiemnastym wieku przez
niemieckich przy pomocy
Rację
ma lord któiy oświad-czył:
"Hozbioiy zachwiały
euiopejską równowagę i wprowa-dziły
zwycięstwo gwałtu oraz za-sad- y "Siła jest
leonskich XIX
w ™ l2t"7ch-- '
"ZWIĄZKOWIEC" LUTY (Fcbruary) Środa 10 1960
Czy
'Globe
zwycięstwa zachodnich
jest więcej wyjątkowy
to
G K Chesterton: "Jest je-dyny
naród — Polacy — wśród
wszystkich ludów wjthodniej Eu-p- y
na na może
orientacja polityczna
nie jest tak
pewna Co się stanie gdy
się z
Wiele wskazuje na to że
jego jest sporo "Associated z 22
takich ze wartałoby ich
stary sojusz Rosją aby do medytacji
w
wschodniej niekorzyścią
dla zachodnich sojuszników) W
Starcie opozycji i rząde
w Izbie Gmin
poseł liberalny b imi
gracji Jack Pickersgill oskarżył
premiera Diefenbakera o prze- dłożenie Izbic nieuczciwego ra-poit- u
o w kanadviskiei
telewizji Na skutek protestu
premiera poseł ten wyjaśnił że
"nieuczciwy" nie chciał
urazić przywódcę konserwaty
wobec czego wycofuje to
słowo lecz w dalszym' nie
uważa aby sprawozdanie- - bvlo
opracowane Miano-- 1 iS'bkie U
wicie z dumą
mai ze wpiaiy na tz ubezpie-czenia
$300000000 lecz pominął fakt
ze $300000000 z nich
P71 ClfA rriT-łnv- i ! n1!ln 1 mniej wizje te u narodu Iccn rzarln lihpmlńu- - Mninmini)
niemieckiego były zawsze "zapomniał"
ne z militaryzmu Prawie konserwatywny podniósł
1000 lat temu wschodnia polityka1 podatki o $352000000 do-Niemi-ec
na wyniszczeniu ! kalkowe ubezpieczenia socjalne
słowiańskich °Solem wic zręcznie
ką religii Tradycję manPuloVal cyfianu omijając r &££ BfSSaSSJSjSSK
krzyżaków W niedawnej jakie ten może osiągnąć szłosci religijne Minister Flnning ostro
zastąpione 'przez polityczne zaatakował przywódcę opozycji
"Drang nath Oslen" czy "Lebcns-IL- - 1'earsona zarzucając mu ze
wolny
wiele narodów środkowej
Europy
orbi--
u iininlnnl
jost obiektów znajdujących strategię niemiecko
narody
kul-turalnie
Zachodu Odno
Polaków
właśnie Niemcy
doceniali przedmurza
przeciwko
tym narodu
przed zalewem Tatarów
Moskali
Polski
wykieślony mapy Europy
wscho-dnich
despotów rosyjskich
Eerslcy
(Polski)
prawem" Zaledwie
J"1?
aliantów
Najle-piej
określił niedawno zmarły
tylko
którym prawdę po-legać
zachodnia Europa"
Przyszła
Zachodnich Niemiec
kanc-lerz
Adenauer wycofa polity-ki?
ziomków niesienie
wezwaniu
odnowić
otrzymac koncesje Europie
nawet z
Podczas debaty
minister
sytuacji
słowerr
stów
S'ł°
picmier wspom
socjalne wzrosły
zawdzię--
jednak
połączo-- l piemier podać
'rząd
polegała
plemion pokryw-- 1
Srei„„„
rzyście
slogany zostały skarbu
Za-chodu
wolności
władców
łjuunupuje zauianie ao Kanady
zaiówno w kraju jak i za grani-cą
-
Rozprawiając się z
argumentami przywódcy
liberałów Fleming stwierdził że
zrost imigracji włoskiej
Imigranci włoscy po raz dtu-g- i stanowią największą grupę
iiunuprzyuyiycn wecuug oticjal-njc- h ostatecznych danych przy-był- o w 1959 roku ogółem 106-92- 3 imigrantów to jest o 144°Ó
Na pieiwszym miejscu znaj-dują
się Włosi 26822 stano-wiąc
grupę o 309o wyższa
brytyjskiej która wyniosła' tyl-ko
19361 Na trzecim miejscu
co jest bardzo ciekawe znaleźli
się obywatele Stanów Zjedno-czonych
Osiedliło się ich 11338
w Kanadzie a więc o 492 więcej
niż w 1958 r Na dalszych miej-scach
znaleźli sie Niemcy Ho-lendrzy
Giecy i Poiłualc7vcv
W tei r I)
1 '
i : '"„ iJi Y-i- w w
tym j v'na iw 'a nicvy wrh
fikow im
BRYTYJSKIE KOLONIE W PoLNCCMEJ AMERYCE
DOMAGAJĄ SIĘ AUTONOMII
AdnmoecrzWyokniy: mMi aris1itt8inm1i4aełsyw ttNrozkoyvreasgirSeucpozyatikakoNońlocenzwieiniBnarauwnksoowjnniytcyknezenPciSiientacncPaómEłnidowcZ?njieed-j
iksoiamnudn)ikaUcojiwepr omCaięndazdya di wUopmpear KCaannaaddaami NiieMbałnotimwcóswczjaaks itnylnkeoj
drogą wodną przez izeke sw Wawrzyńca (St Lawrence) albo
przezNiteeryitsotnriiaałaciąwgólwecznaiseprżzaydjanzanyucjhednSotlaincoónwa Zajeddmnioncizstornaycjcah Lo
w er Canada tobecny Quebec) z jej francuskim prawodawstwem
i społecznymi instytucjami różnił się od ininch kolonii które w
większości posługiwały się prawem i zwyczajami jakie obowią- zywały w brytyjskich koloniach
Władzę w koloniach sprawował gubernator przvslanv z Wiel- kiej Brytanii Do pomocy miał iCounrill 7łn7ńns mmin
wpływowych osób mianowanych dożywotnio "oraz Zgro- - uidiuenie ussemoiyj wybierane na podstawie dość liberalnego
Sjmwhu wyuorczego Kacia naogol składała sie bardziej konci-watywnyc- h elementów Zgromadzenie zaś z bardziej liberalnych Ci ostatni wypowiadali sie coraz cześciei za iizvkamom hi i-ni"- ™ większych uprawnień do decydowania o swoich sprawach telf government)
Problem ten zaostrzyły jeszcze tnidnnn oL-rm„rm- -m Lower Canada wzrastające taicia narodowościowe pomiędzy „
francuską daoanpgoileolwskya Okrwesie3k5u lat — od zakończenia yyojen napo
niż
do
od
przyniósł pierwsza fale maso
zdwuoelwjtaatiłemamigjąrabcyzjałiyczayponoawKjąaacżnanaensyipęrzptearmzmeiwarnaeyżwnoiseloucczjjaaWlnepieilzkieimenjpyrsiBlrosrytaaniki tóSrpeojwore--
Na spotęgowanie emigracii z wvsd bntvii-iPii'ii-rHnoJ- 3 t taniość przejazdu do Kanady Wówczas bowiem natapilv tez duz°
zmiany w dziedzinie handlowej Eksport futer pr7e'tal"cdrvwać
główną relę a miejsce jego zajęło drzewo Z Anglii niewiele
eksportowano tak więc spółki okrętowe ofiarowvwa!v niezamoż-nniyembyemłaigtroanptoodmróżprzweyjagzoddnnaa
pałlyenązcayctoh bpaursdtzoo sttaatnkiaach" Co prawda CyfraWlficez"bysP5°0Jó0b000totowoś1ć81K5anraodkyu zpaocdzsękłaocgzwałałtódwo n2ie00w0zr0a0s0taćw:
lBoU roku Urządzenie sie w tvm ciasle rjrvmin-n---- m i-r-ai „ I
- - -- - j----
-- Płvłv i książki Hn nahvma ff7rianTirr" naleło J° łłi muju nc k
li-tów
roku
Rade
Ł _ — — „ „w „ w u zęsio słusznie aie częściej niesłusznie osadnicy winili ojczy
każdym wypadku Niemcy w dal-szym
ciągu politycznie nie są zró-wnoważone
i co gorzej niebezpiecz-nie
zamroczone kierujące się stra-tosferycznymi
abstrakcjami i ab-solutami
ideologicznymi często
zupełnie oderwanymi od realnych
warunków politycznych
Przez błaganie Boga "o wybór
i pociech szlachetnego na- - powiedź nie jest prosta
rodu niemieckiego" Watykan jeśli kogoś nie stać na dary to
hł pewnej zachęty dawnym ni-- ! całe zagadnienie nie istot-szczycielski- m
i niepokojącym ma-jn- e jeśli uznamy ze istnieją
rżeniom Niemiec o "misji"-n- a nie tylko materialne dary
arenie międzynarodowej
Prawda że w sprawach dyplo-matycznych
stosuje się czasem fi-nezje
wyglądają bardzo za-gadkowo
Niemniej jednak liczne
ofiary hitlerowskiej którym
udało się uratować życie na pe-wno
przeczytały z zaniepokoje-niem
o błogosławieństwie udzielo-nym
"wszystkim ukochanym sy-nom
niemieckim" (jak głosi do- -
wsrod Press"
którzy sądzą stycznia) zamiast o
z chrześcijańskiej po- -
poszczegól-nymi
ifrClrnrrr
z
grupa
kuty i ogólnej poprawy
Mary Nowak
Kitchcncr
opierają się one na półprawdzie
ćwierćprawdzie lub w ogóle mi-jają
się z nią
Pcarson twierdzi jakoby wyj-ście
z lecesji gospodarczej było
wolniejsze w Kanadzie niz w Sta-nach
Zjednoczonych Recesja
zdaniem ministra była mniejsza
w Kanadzie niz w Stanach Zje-dnoczonych
stąd należałoby
przypuszczać że 'wyjście z nici
nyioby wolniejsze W rzeczywi
niewłaściwie !±ł jak
Prem)er
J1UUU łlU pUlUUillUt
Inny zarzut dotyczy liczby bez-robotnych
Pcarson twierdzi że
348000 ludzi bez pracy to w po- równaniu do Stanów Zjednoczo-nych
stanowczo za wysoki odse-tek
Fleming natomiast uważa
ze liczba ta dotyczy tylko sezo-nowego
bezrobocia podczas zi-my
a więc nie można ją przy- jąć za daną przez cały rok
zarzut ze rm7n i
w Kanadzie panuje kryzys pie
mężny a samym zaufanie
do znacznie spndlo nie
wytrzymuje krytyki Obywatele
maja daleko większe zaufanie do
państwa niż kiedykolwiek
świadczą o dobitnie obliga-cje
państwowe W ostatnich 15
miesiącach obywatele zakupili je
na $2750000000 tak ze
w chwili obecnej państwo
dłużnikiem obywatela do
$10750000000"
Charakterystyczne że wśród
przybyszów z brytyjskich
najpoważniejszy odsetek siano-wi- a Anglicy przybyło ich 11938
Dalej idą Szkoci z liczbą 4508
Irlandczycy 2489 i Walijczy- ków
Ontario wchłonęło największa
część imigrantów 55976'
podczas Quebec 24816 a
Brytyjska Kolumbia 11000 W
Yukon i Northwest Tenitorics
znalazło 125 imigrantów
Ministerstwo obywatelstwa i i- -
migracji uttzymuje że imi-gracyj- ny
wzmógł się w ostatnich
tygodniach i że latem zaieje-clru- c so dwumilionowego imi-gran- tr
który przy będzie po dru-gi
jj wojnie światowej
sprawia większą jem- - falsyfikaty znalazł dzieła zapoa
ność: przyjmowanie aarow
też dawanie ich? oczywiście ou
łask taka
udzie- - jest
Ale
wów
które
czas sprawa znacznie pro-stsza
Każdego bowiem człowie-ka
na jakiś w
stosunku wyświadczenia przy-sługi
która ma częstokroć więk-szą
wartość aniżeli bardzo
prezent
Sw Wincenty a Paulo głosił
ze największe zadowolenie daje
przyjęcie pomocy przez biedne-go"
to święty natomiast
zwykli śmiertelnicy chętniej
przyjmują dary nawet jeśli ich
potrzebują w myśl zasady iż
od przybytku głowa a-niż- eli
obdarzają innych swoimi
dobrami Są jednakże i wyjątki
W wielu' państwach zachod-nich
działają milionowe funda-cje
powstałe z darów różnych
zamożnych Coprawda nie-które
fundacje amerykańskie
nie powstały li tylko ze
chetnego porywu dopomożenia
innym mniej jednak speł-niają
wysoce pożyteczną
umożliwiają studia naukowe
prace badawcze
Uniwersytet Columbia w
Yorku otrzymał ostatnio $5000
od milionera Williama Blac-k- a
jako dotację na zbudowa-nie
budynku dla wydziału me-dycznego
to największa
indywidualna dotacja dla tego
uniwersytetu od osoby żyjącej
Notuje bowiem znacznie wyż-sze
ale przekazane w testamen-cie
Ofiarodawca absolwen-tem
Columbia University ale
nie wydziału medycznego i
najmniej należał do najbar-dziej
utalentowanych studen- -
(ńu nr7Pfivnip
Wreszcie Pearsona mini „in7i-'i- n nrm-nrii- t
tym
rządu
tym
sumo
jest
sumv
wysp
426
gdy
pracę
ruch
przy
jest
stać krok czy
cen-ny
Ale był
nie
nie boli
osób
szla
nie
rolę
itp
New
000
Jest
się
jest
by
nie
VrnP7 stnrlln
"11" '-'- ""' rUUV
warunków materialnych Byl
biedny pracował fizycznie jako
i l- - t' opiauc uiiwuiku d k ś
Dzis jet właścicielem Podziemia W restauracyjnego blio(ccznych przecite sa ]ini
pod cinlTMili P°' jak a ksiażki
przednio medyczne- - bud w pan'uj laróchpiv
u- - pon(inajacy kJolejowe
niw
Co
czy
dla bo
ich
ery
bo
tano
Biit-i-u zaiadowane
go o hojności się w różne powiedział z uśmiecham: Stwicr
dziłem że po ciężkiej pracy zdo-byciu
fortuny największą przy-jemnością
jest dawanie innym
Daje to poczucie zadowolenia z
życia"
Najznakomitszym amerykań-skim
historykiem sztuki a jedno-cześnie
najlepszym znawcą rene-sansu
włoskiego był zmarły
przed kilkoma miesiącami dr
Bernard Berenson Ten syn emi-granta
z Kowna po ukończeniu
studiów w Harvard University
w 21 roku życia opuścił Stany
Zjednoczone by osiąść na stale
we Włoszech
Wkrótce dr Berenson zasły
nął jako najwybitniejszy znawca
sztuki renesansowej On to u-sta- lił autorstwo licznych obra-zów
na których brakło podpi-sów
odrzucił 'szereg dziel jako
-- 'w'sd w odległym za trudności yv jakich się znaleźli
Gniew ich zwracał się przeciwko grupie rządzącej w kolonii
W Lower Canada zwano "chateau cliąue" w Upper Canada
"lfuabmnialyniceodmbapłaocstc" o Zlaorsóywsnwoycjhednmąnijeajk sizcdzręuśgliąwyocshkawrżsapnóołzioomsakmóow-
Malkontenci znaleźli sobie przywódców yy osobach Louis-Josep- h Papineau w Lower Canada i William Lyon Mackenzie w Upper Canada Polityczną ich bronią odmowa Zgromadzeń
uchwalenia kredytów na administracyjne wydatki kolonii do czasu przepiowadzenia leform Odmowa ta nie miała wielkiej prakty-cznej
doniosłości ponieważ gubernator rozporządzał bezpośrednio
wpływami ze sprzedaży ziemi cel ale za to powiększała rozbież- ności grupą konseiwatywną i reformatorska
spięcie nastąpiło yv 1837 roku yv nieudanych rewoltach w Mon-trealu
w Richelieu Valley i yy Toronto Rewolty te łatwo zostały
miały bowiem raczej charakter tragikomedii ninmnioi
jkeodnniaekcznuojśaćwnzimałiyan panujące nastroje yy kraju i wskazywały na
mu zRbzaąddaniberytwyjasrkuinkwówysłayył Bwryttyymjskiceejlu AlmoredrayceDuPrhóałmnoacnepjolecając
liberalnycphrojektu reformzwaDnourhagmo nyay wAent g"l"iiR" azdnicaaniy Jbaycł kz'e (Jwayccehk
penwej Busytlawoyn jwedynbyomrczezj autyoyrópyroywtadzzyayjacReejfordmem" oBkirlal tyzcz1n8e32 zra- sady w tej dziedzinie yy Anglii
czasie swego krótkiego piastowania stanowiska General-nego
Gubernatora (1838-39- ) opracował sławnv "Raport Durhama" ktoiy zalecał yyprowadzenie rządów odpowiedzialnych przed miej- wscaomwiymwewprnzęedtrsztanyyymiciielsktoyylocnmii i wyreaaźłnkyWpieoideziapłozpoostmawięidoznye spra-ciałom
ustawodawczym i wjkonawczym a problemami
izzmjaerpdóenwroinacolzneynwmiaityKmjaankcaedlouybrNobnyiżaszzmeijnspiierjasWwzyyyćższztaeagjrrca(inLaiocnwzanereor dioDwUaolpśeocjieowrwzCeyawnajaałdkad)oi
przygotować grunt pod zjednoczenie całej Brytyjskiej Amervki
Północnej yy jeden organizm co iuż wówczas nr7Pu-H™-- 3ł ♦- - nie się koniecznością " '
Chociaż z zaleceń '-RaD-ortu
Durhama" łvltn ™A„n „t „„„„„ zjednoczenia dwóch Kanad zostało zrealizowane w pełni w 1840 r"
w iajuU jtsu uući wieiKie znaczenie K-- ł hnu-ic- m nA-- t „„
I której rjo wielu ywsiłkaeh r 97 lat nń-f- n -- „"- „ -- - - — : ~ fwjitj a met rt JOnAD- _r - zrodziła się suwerenność Kanady (Canadian Scenę)
iwU!dniniun wnsrruVmiiunivirct T1miu#pon0ff££j
mu stanowisko rzeczoznawcy
największych galeriach prywj
nych ale dr Berenson ódn
wił Jemu Stany Zjednoczone
zawdzięczają nabycie najcennieŁ
szych obrazów Skupywał — j dobierał — na prośbę kolekcjo
nerów amerykańskich obrazy j rzeźby stanowiące dziś ozdobę
różnych galerii w Bostonie Ne
Yorku Waszyngtonie i innych
miastach
Napisał szereg zasadniczych
dzieł z zakresu historii sztuki i estetyki oraz zgromadził olbm
bibliotekę Najyyiększy sp cjalistyczny zbiór książek Osiadł
pod Florencją we wspaniałya
zamku I Tatti zamienionym na muzeum Obok biblioteki znaj duje się tu bowiem wspaniała
galeria dziel sztuki
Zmarł jesienią ubiegłego roku
w wieku lat 92 przekazując te-stamen-tem
I Tatti swojej maci-erzystej
uczelni Harvard Univer-sit-y
z prośbą wykorzystania ja-k- o ośrodka studióyy historii szt-uki
Nie sposób ustalić wartości
materialnej tego zapisu Napen-n- o przekracza kilka milionów
Ale znacznie większą jest wa-rtość
artystyczna W ten sposób
wielki uczony który opuścił
swój kraj rodzinny jako mlo-dzienie- c nie zapomniał go Dr
Berenson pisał zawsze w języ-ku
angielskim jakkolwiek świ-etnie
władał innymi Pozostał tei
wierny syyej uczelni którą ucz-ynił
jedynym spadkobierca nie
zwykle cennego dorobku całego
swego życia
Harvard University posiada
największą bibliotekę na konty
nencie amerykańskim ale na-jobszerniejszy
księgozbiór na
świecie znajduje się w Londy-nie
British Museum posiada p-onad
600000 dziel (nie tomów
gdyż tych jest znacznie więcej)
Olbrzymi zbiór rękopisów dziel
muzycznych i w oddzielnym bu- - iraRaw oy m j j zbiór
kiego koncernu wiel- -' gmachów
nazwą Chock ONuts m Metalowe
Pólki
mu instytutowi badawczemu
uuuhuui uuv py- - p0C2l0WC Wozkl powody od- - książkami posuwają
Londynie
także
ją
była
i
pomiędzy Gwałtowne
zgniecione
cowanie i opra-poglądów
"rtadykaP
W
które beda
lokalnym
4n
mią
strony Na uzyskane ksiażki
trzeba czekać dzień a więc zama-wi- a
się yv przeddzień czytania
Dla pracy nad tak zwanymi "bia-łymi
krukami" a więc starymi
albo rzadkimi książkami prze-znaczona
iest oddzielna sala
znacznie mniejsza od głównej
Nowy katalog księgozbioru
British Museum będzie liczjl
auu tomoyy ale znalezienie Książ i
ki nie przedstawia trudności I
Obok bowiem doskonale opraco- - f
wanyun Kaiaiogow pomocą mu-ż-ą
bibliotekarze
W zbiorach British Museum
znajduje się bardzo wiele dziel
polskich poloniców w tym wie-le
unikatów
Pozostańmy tym razem przy
sztuce i nauce a skoro poprzed-nie
uwagi poświęciliśmy Stanom
Zjednoczonym i Wielkiej Bryta-nii
zakończmy je Polską
Każdemu czytającemu znany
jest Zakład im Ossolińskich
Niejeden przypomni sobie wsp-aniałą
bibliotekę zbiory rycin te-go
zakładu we 'Lwowie Mieściła
się tam istna kopalnia naukowa
do dziejów kultury nauki i lit-eratury
polskiej Zakład im Oss-olińskich
proyyadził również dzi-ałalność
wydawniczą Ukazywały
się yv doskonałym krytycznym
opracowaniu klasyczne dzieła
literatury polskiej i obcej Za
kład ten poniósł dotkliwe stra-ty
yy czasie wojny Brak ścisłych
danych odnośnie rozmiarów
tych strat Nie ogłasza się tego
ze względów politycznych ja-koże
Rosjanie fzaopiekoyvali się"
Zakładem Ossolińskich Wydaje
się jednak że po wojnie udał?
się znaczną część zbioróyy Oss-olineum
odzyskać 1 znajdują si?
one obecnie we Wrocławiu
gdzie — jak yyiadomo — pracu-je
yyiększość dayvnych większych
uczelni lwowskich!
Zakład Ossolineum podjął v°
yyojnie i akcje yvydayvniczą Po-djęto
serie "Biblioteki Narod-owej"
oraz "Naszej Biblioteki
W pienvszych latach powojen-nych
Ossolineum yvydayvalo rocz-nie
dwa tytuły objętości 30 ar-kuszy
druku w ostatnich latach
yyydawano rocznie 220 tytulo
obejmujących około 4000 arku-szy
Nową specjalnością Ossol-ineum
sa dzieła z zakresu dziejów
Śląska Ziem zachodnich Wyda
no także szereg prac zbiorowycn
wreszcie takie monumentaliie
dzieła jak słowmik biograficzny
słownik łaciny średniowieczne]
i słownik staropolski
M Szpak
¥--
fr