000391a |
Previous | 2 of 8 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
PKBGBEĘ
f' mm
v " &ii
i--
! m
3
4 {
!tTUk rv a
AR "iii-- !
' -- I h'X At
irJtiirirjf
: ' ii
W' Si hm tf fi w
& tj :' „rj łri CR H r-?- M
itfPSfl
f-i3rrW-krlsfo
Xl --
T
ttftff f -- ni" "Y"~''r"ł J!7?! -- r
"Ttl -- —łwg-p' H" '
v
r jt' 4v IkJ r- - dt-- Wl Jł w ńftt -- 'I Jl vf T'Jł(ił 02 wjiK "' _ #ypi łv MK 1r7Vy '
ffiM VKfT im "& A i' ł"? l&JTti'--? 4' V fcJ :? %%k msz-- jMm Jl-4- - "1 £- - ' L
''ZWIĄZKOWIEC" GRUDZIEŃ HDecember) rigtefcF3 — 1971
w "Związkowiec" (The Alliancer)
Printed and Publbhed for etery Tueidiy
und Frlday by
POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED
wnelłl Orgłn of TTie Pollih AlUnca Frltndly Soclety of Cnda- -
K i MarurUeirlci Chalrman of the
hlltor-tn-CŁI- e B Hłjdeokorn —
Board H Lopifiikl
General Manager — 8 T Konopka
Bunlneia Mana£r — R rrikke
SubtcripUon: Id Cinada J5 0O per year In otber Coontrlea flOOO
' iSeeend cUft mail reglttratlon nomber 1673
475 QuMn St W Toronto 156 Ontario Tel 531-249- 1 531-249- 2
PRENUMERATA
Roc2oa w Kanadzie $900
Póh-oczn- a $5 00
Kwartalna $300
Porachunki
SecreUry
delegacji chińskiej do ONZ wiceminister
Chiao Kuan-hu- a w "dziewiczej" mowie zaatakował rów-nocześnie
Stany Zjednoczone l ZSRR ale zachował dyplo-matyczną
dyskrecję nic wymieniając ich z imienia Jednakże
ten wstępny występ wyraźnie wskazał u Chińczycy nie maja
zamiaru szanować swego onegdajszego wielkiego brata prze-wodnika
i sojusznika to jest Związku Sowieckiego ale będą
toczjć z nim nadal walkę polityczną zyskawszy jescze jedną
dogodną platformę
W przeciągu tygodniowego pobtu --w ONZ Chińczycy
zdołali już trzykrotnie uderzyć w ZSRR i stoczyć ostry poje-dynek
ze stałym delegatem Moskwy wieloletnim dyplomata
bvłvm wiceministrem spraw zagranicznych Malikiem Chiń
czycy starają się dyskredytować Moskwę przede wszystkim
wobec całego zespołu mlodjch państw afro-azjatyckic- h Na-turalnie
iz nie jest trudno ujawniać cynizm zakłamanie poli-tyki
sowieckiej ale Chińczycy nie są oczywiście lepsi Postę-pują
dokładnie tak samo w podobnych okolicznościach Po
prostu przygaduje kocioł garnkowi
Rónica polega jednak na tym że Chińczycy są bardziej
brutalni i bezwzględni — przynajmniej w obecnej fazie —
w swoim rewolucyjnym transie podczas gdy Moskale porośli
już w tłuszcz a wobec tego są bardziej powściągliwi Chiń-czycy
są jeszcze ciągle w natarciu biedni i zacofani gospo-darczo
podczas gdy stopa życiowa ludności ZSRR jest wpraw-dzie
bardzo niska ale proces uprzemysłowienia kr?ju jest
zaawansowany technologia rozwinięta i nie ma wątpliwości
iż ZSRR jest jednym z największych mocarstw ba super-mocarstw
świata
Przywódcy sowieccy nie sa wiec skłonni narażać na
szwank swoich zdobyczy swojej międzynarodowej pozycji
A więc nie każda rewolta zasługuje na ich pomoc uwagę
Mieszają się tylko w większe afery w poważniejsze rozgryw-ki
zawsze jednak pilnie bacząc by nie doszło za wcześnie do
konfrontacji z równym sobie przeciwnikiem czy też zespołem
przeciwników
nic tylko stać na odsłanianie prawdziwego
oblicza polityki sowieckiej nazywania jej po imieniu
lecz jest to dla nich konieczne Naturalnie świetnie wiedzą
iż ta ofensywa propagandowa nie wpłynie na zmianę w Mos-kwie
ale wywołuje tam zdenerwowanie zmusza przywódców
kremlowskieh do kontrakcji a tym samym osłabia ich aktyw-ność
na Innych odcinkach Niezależnie od tego — a to jest
może jeszcze bardziej istotne — Chińczycy systematycznie
zdobywają sojuszników w tak zwanym trzecim świecie a więc
wśród państw afro-azjatyckic- h
Kiedy Chiny na posiedzeniu ONZ stwierdzają iż ZSRR
prpwadi politykę imperialistyczna podporządkowując sobie
inne państwa i realizuje swoje egoistyczne wielkomocarstwo- -
ve plany 'lo ma naturalnie' inną1) wymowę aniżeli gdy z taki-mi
zarzutami wystąpiłby np delegat Stanów Zjednoczonych
"Moskwa przecież nie może powiedzieć że w Chinach są fa-szyści
i reakcjoniści wrogowie ludu jego ciemiężyciele i dla-tego
zieją nienawiścią do "państwa postępu i socjalizmu"
Wodzowie obu państw obu partii rządzących powołują się
przecież na tych samych "proroków" Mara Lenina i Sta-lina
Oczywiście Moskwa uważa siebie za wiernego interpre
które
— Roczni $1030
Półroczna 600
Pojedynczy numer 15
ry rejon jest strefą pokoju
i że prowadzić będą polity-kę
Nie będą za-wierać
układów z
innymi państwami które by-łyby
so rzeczne z
zmian w systemie podatko-- w
ym
Rząd jednak traktuje pro-jekt
reformy podatkowej
całość i zapewne nie zgo-dzi
się jego parcelację
bardziej iż będzie mógł
opozycję za ob
niżenia podatku dochodowe
przemysłowego w
tatora ich nauk podczas gdy Pekin jest skrajnie odmiennego
zdania Stąd "ideologiczny spór" ale system rządzenia zasa-dnicze
założenia zarówno gospodarki narodowej jak i ustroju
są wyrosły z jednego pnia
Moskwy iż Pekin chce stanąć na czele "trze-ciego
świata" nic jest żadnym zarzutem i nie może też sta-nowić
obarczenia Chińczycy przecież o tym stale sami mó-wią
Twierdzą że należą do tego świata i wraz z nim walczą
o poprawę swojej sytuacji gospodarczej Silą faktu jako naj-liczebniejs- ze
i najsilniejsze państwo w tym gronie nadają
jakiś kierunek
Błędne byłoby obecnie utrzymywać iż ów trzeci świat
jednolita grupę Wiadomo przecież iż mniejsze
zespoły państwowe funkcjonują marnie i nawet kiedy dekla-rują
swoją solidarność nic przestają walczyć ze sobą Cóż
wiec dopiero w tak wielkim gronie państw o różnych ustro-jach
odmiennej strukturze gospodarczej związków społe-cznych
itp Chiny działają wśród tych państw zdobywszy w
poszczególny cli mocniejszą pozycje ale to dopiero początek
Niektóre z państw "trzeciego świata" związane są z poszeze-gólnw- ni państwami europejskimi inne maja różne związki
z ZSRR niektóre jak np Egipt Syria Irak Libia bardzo
Chiny jak wspomnieliśmy znajdują się w pierwszym
etapie działalności politycznej wśród państw afro-azjatyckic- h
i daleko im bardzo daleko od zagrożenia pozycji ZSRR
wśród tych państw Jest to rac?ej etap ostrej walki rywali-zacyjn- ej Ale delegat Chin sranął nie tylko w obronie uciś-nionych
przez ZSRR ale wręcz zarzucił Moskwie sojusz mi
lttarny skierowany przeciwko Chinom Zdaniem jego bowiem
taka jest istota paktu indyjsko-so- w ieckiego Agresja prze-ciwko
Pakistanowi wypływa z tego właśnie sojuszu
Wystąpienia Chińczyków w ONZ dowodzą iż stosunki
chińsko-sowiecki- e nie uległy poprawie że trwa walka i rywa-lizacja
między nimi w międzynarodowym ruchu komunisty-cznym
oraz na arenie międzynarodowej Niewątpliwie ZSRR
jest pęd względem militarny m i gospodarczym grubo silniej-szy
aniżeli Chiny ale na tym etapie rozgrywek to nie jest
decydujące Chińczycy ujawniają obecnie wielki
co właśnie w tym "trzecim świecie" jest niesłychanie ważne
Dlatego też Moskwa nie może pozostać obojętna ale musi
podjąć nucone wyzwanie
Strefa w Azji
Piec państw azjatyckich :
Malazja Indonezja Syjam
Filipiny i Singapur ogłosiły
deklarację pokojową i neu- -
tralistyczną
Przywódcy tych państw
stwierdzają iż ich terytorial--
Wątpliwy
Pos Stanfield przywódca
opozycji v Izbie Gmin
oświadczył iż jest gotów
umożliwić przed
świętami tych artykułów
projektowanej reformy skar-bowej
dotyczą obniże-nia
stawek podatkowych pod
warunkiem iż min Benson
zsodzi sic na wyłączenie z
projektu pozostałych artyku
łów w-- cji J
Zagranicą
$
rodzinne
neutralną
żadnych
tymi zało-żeniami
kompromis
ja-ko
na
tym
obarczyć odpowicdzialnaścią
niemożność
go i przy- -
szłyiruroku
społeczno-polityczneg- o podobne
Twierdzenie
silne
dynamizm
pokojowa
uchwalenie
dotyczącychuróżny
ł'-- 4 WoSko
p edziwiamy zachwycamy się wieloma czynami ludz
kimł Skala bohaterów jest
ogromna obejmuje nie tylko
nieustraszonych żołnierzy na
polu bitwy żonierzy działają-cych
na tyłach nieprzyjaciela
w jego własnym kraju kory-feuszy
nauki wynalazców
mocarzy słowa ofiarnych dzia
łączy wielkich artystów fi-lantropów
ale i ofiarnych
skromnych ludzi o których
Jcwiadujemy się przypadko-wo
Napevno nie pretendują
cni do miana bohaterów bro-nić
się będą przed t2kim okre
śleniem ale mimo — albo
właśnie dlatego — znajdują
się w tym gronie
Wydawać się nam mogło
że właściwie już wszystko
wiemy na temat Warszawy w
okresie okupacji niemieckiej
Ogłoszeno zapewne kilkaset
pozycji na ten temat i każdy
usłyszał sporo od mieszkań
ców stolicy od uczestników
Powstania Słuchał relacji au-tentycznych
i zabarwionych
Wiel uprzecież widziało jesz- -
cze zniszczenia Warszawy na
własne oczy a liczne albumy
wiuckowki cią°ie przypomi- -
nają jak miasto wyglądało
przed wrześniem 1939 r i
zk w styczniu 1945 r kiedy
Niemcy ostatecznie uciekli z
niego Ale dopiero publika-cja
dwóch tomów bardzo ob-jętościowych
liczących po-nad
200 stron druku cr2z kil-kaset
ilustracji daje obraz
— najpełniejszy ale jeszcze
nie pełny — strat dóbr kul-tury
polskiej w Warszawie
craz przebieg walk o urato
wanie ich
W tej akcji ratowania pro
wadzonej w niesłychanie trud
nych niebezpiecznych wa-runkach
brało udział sporo
osób Obok wybitnych spe-cjalistów
z poszczególnych
dziedzin jak historycy sztuki
architekci bibliotekarze ar-chiwiści
księgarze pracow-nicy
biurowi i fizyczni mu-zeów
bibliotek itp craz wie-le
osób przygodnych Ochot-ników
do tej wysoce niebez-piecznej
pracy jak wynika z
relacji zawartych w tych to
mach nie brakło Oni wszys- - rt ii rrncłnin nr nint At ui nVt
bohaterów Każdy bowiem
zdawał sobie w pełni sprawę
że ratowanie przed zniszcze
niem rabunkiem zbiorów bi-bliotecznych
obrazów akt
archiwalnych rękopisów ry- sunków rzeźb różnych czę-ści
artystycznych z rozmyśl-nie
niszczonych obiektów ar-chitektonicznych
związane
było z niebezpieczeństwem
życia Lista cfiar jest też nie
mała
Prof Lorentz
postać czołowa i cen
tralna w tym bohaterskim ze
spole ratowników kultury w
Warszawie słusznie pisze we
wstępie " nie ma sposobu
by dostatecznie uwydatnić
obraz klęski ani zapisać w
siewach dość wzruszających
ogrom bohaterstwa tysięcy i
tysięcy bezimiennych bohate-rów"
Dr Lorentz dyrektor Mu-zeum
Narodowego w Warsza-wie
ani był przygotowany
ani zapewne nie przypusz-czał
iż przypadnie mu tak
MIESIĘCZNIK
KULTURA
Nr 10 — październik 1971 r zawiera m in następujące
pozycje:
Aleksander Hertz: Myśli o te- lewizji
Czesław Miłosz: Reakcja
Gustaw Herling-Grudzińsk- i: Małe matowe lusterko
Juliusz Mieroszewski: Rozwa-żania
o nie-święt- ej trójcy
Bruksekzyk: Widziane z Bruk- seli
Adam Kruczek: W sowieckiej
prasie
Józef Gidyński: Skazywanie
bez sqdu
1 M Bocheński OP Rycerz
Niepokalanej w rzeczywi- stości
Alicja Iwańska: O grupach
etnicznych
Wiktor Weintraub: Po co Ta- deusz Zieliński
M BROŃSKI: Przedsięwzięcia
piśmiennicze
Maria Czapska: Kronika żvcia
i twórczości Mickiewicza
Józef Łobodowski: Prof Ku-bijo- w icz
Benedykt Heydenkorn: Publi-2
kaScje SiUemkriaaisńickóow: zOdKpaonwaide-v dzialność i dyscyplina na autostradzie
Zbigntew Byrski: List do Re- dakcji
Numer uzupełniają: Komu-nikaty
Wydarzenia miesiąca
Humor krajowy i Listy do Redakcji
Numer ob je toki UO srron
Cena poicdyńcieao
egzemplarza $150
Do nabvcia w KSIĘGARNI
"ZWĄZKOWCA"
Na składzie jesicze pozosta-ły
egzemplarze "KULTURY"
[ Ąx kilku poprzednich miesięcy
wielka tak odpowiedzialna
rola i że potrafi się z niej tak
doskonale wywiązać Przypu-szczalnie
spadła nań m in z
powciu zaufania jakim da-rzył
go prez Starzyński Dn
28 września prez Starzyński
wezwał do siebie Lorentza na
zebranie dyrektorów wydzia-łów
i przedsiębiorstw miejs-kich
a pod koniec obrad żako
munikował zebranym aby we
wszystkich najważniejszych
sprawach zwracali się do dyr
Lorentza który będzie przy
nim stałe jakoże sam nie zna
języka niemieckiego Pozostał
z nim aż do aresztowania go
poczym po kilku dniach udał
się do Muzeum Narodowego
Dyrektorem został oczywi-ście
Niemiec ale dr Lorentz
pszostał przez cziy czas na
iwoim stanowisku jako jego
zastępca W Muzeum w je-go
gabinecie znajdowały się
różne tajne materiały Dele-gatura
Rządu mianowała gc
kierownikiem Departamentu
Kultury stał się więc człon-kiem
władz podziemia Wytr-wał
na tvm stanowisku rln
końcat dokonawszy przy po
imocy specjalistów i ochotni- - ia„ „„™™n™ ui wi„
-- " " ~o — -- o- - —
dze podziemne bowiem nie
tylko toczyły walkę zbrojną z
okupantem sabotowały jego
rożne akcje ale myślały o
przyszłości
Prof Lorentz we wspomnie
niach pt "W Muzeum i gdzie
indziej" otwierających oma-wiane
dzieło podaje dokładne
dane np o przygotowaniach
do akcji rewindykacyjnej
którą rozpoczęto juz w 194'
r o dokumentacji zniszczeń
dokonywanych przez Niem-ców
na obszarze całego kraju
W lrtach 1941-4- 2 przystąpio-no
do opracowania żądań od-szkodowawczych
cd Niemców
za zniszczenia Przewidywano
iż nie wystąpi się o jakieś su-my
ale o równowarteściach
w dobrach kultury żądania
wiec przewidywały w pierw-szym
rzędzie przekazania Pol-sce
poloników ze zbiorów nie
m'eckich a następnie różne
dzieła sztuki ale oczywiście
z wyłączeniem niemieckich
Znamieny jest następują--
cy pcmysł prof Lorentza od--
no?zący sl? ? Zamu Kto
wskiego w Warszawie który
był i pozostał pasją jego Pi-sał
m in
"Nie może chyba ulegać
wątpliwości że ciężary ma-terialne
związane z cdbudo
wą i rekonstrukcją Zamku
powinien ponieść naród
niemiecki a nie naród pol-ski
Wyrówna to jednak
tylko straty materialne
tym
„ Lj „i-- mC wwauDbcuczy- -
za straty idealne w
wartościach artystycznych
historycznych i pamiątko- -
wych Zadośćuczynienie na
może tylko w
iiuncunjcn wartościach —
w ruchomych dziełach sztu
ki powinny jako ek-wiwalent
przejść z 'nie-mieckiego
w polskie posia-danie
Wydaje mi sfę że
Pi:ók
Podziemna eksplozja nuklear--
na która przeprowadzona zosta--
ła przed niedawnym
przez Stany Zjednoczone na ob- -
szarze wyspy Amchit- -
ka w rejonie Alaski spowodo- -
wała falę protestów na całym
świecie przede wszystkim w
w
uwh
na nii me ZSRR?
to znacznie
do 5 me- - nych skutków
Co ta miała na celu i
dlaczego Waszyngton zdecydowa-nie
odrzucił wszystkie te
dokonał doświadczal-nego
wybuchu?
A więc był on konieczny z
uwagi na wypróbowanie
głowicy nuklearnej która
w rakietach ma za
zadanie niszczenie wystrzelo-nych
śmiercionośnych rakiet nie-przyjacielskich
Dodać tu trzeba
iż zagadnienie to rozwiązane już
zostało pomyślnie irzez ZSRR
przed 10 laty
Głowica ta prze u
dla rakiet przeciw 'ełowyc- - "Spartan" i "Sprink posiada
siłę wybuchu 5 megiU-aó- w co
odpowiada sile nisze
[50001000 dynam iti Krótko
mówiąc wybuch ten silniejszy
jest 25Q razy od pierwszej boni
by atomowej zrzuconej w
1945 na'Hifós3Hnę w"'Ja"po-ni- it
Opinia całego świata przepo-wiadała
nader smutne konse
kwencje tego próbnego wybuchu
spontanicznie
Twierdzono ii wywoła on nie- -
d@bra
zadośćuczynienie to nastą--
pić powinno w dziełach
sztuki antycznej odbarwio
nej ciągu wieków cd
aktualności narodowych
czy naroaowcsciowycn
przyswojonych przez całą
ludzkość"
Jak wiemy ten pcmysł nie
został zrealizowany Odbudo-wa
Zamku została odwleczo-na
do bieżącego roku i ciężar
materialny nie obarcza Niem
ców ani też nie otrzymała
Polska żadnych dzieł sztuki
cd Niemców Wszystko posz-ło
po innej linii
Zasadnicze tezy w sprawie i rewindy-kacji
zostały slormulowane
iak podaje pref Lorentz
przez prof Wacława Borowe-go
w bruszurze ogłoszonej w
1945 r Komorka dr Lcrentza
przekazywała do Londynu
mikrofilmy obrazujące postę-powanie
okupanta wobec
dóbr kultury w Pclsce Na
podstawie tych materiałów
egłeszeno w Londynie w ję
zyku angielskim książki o ra-bunkach
i zniszczeniach doko
nywanych przez Niemców
Ta dokumentarna publika-cja
jest tym bardziej warto-ściową
iż nie stanowi tylko
zestawienia dokumentów ma
teriałów relacje osób
""zynnie zaangażowanych
to wysoce eksponowanych -
tej rozgałęzionej akcji do
kumentacji strat szkód ra-bunku
jak i ratowania dóbr
ułtury Oczywiście w wię- -
kszcsci zcstaly spsane
po latach ale niektóre opie-rają
się na zachowanych no-tatkach
zapiskach i nie brak
również i aktualnie pisanych
relacji więzłe dramatyczne
pamiętniki prowadzone przez
lata miesiące doprowadzo-ne
do różnych ckresów i za-kończone
z różnych powo-dów
w różnych okolicznoś-ciach
O ardzo ważnym odcinkiem D działalności tego depar-tamentu
Delegatury Rządu
na czele którego stał prof
Lorentz była opieka nad ar- -
tystórii r -- pisarzami Wydano
hp"pówszecłińy zakaz WyŚte
pcwania muzyków i aktorów
w lokalach dla Niemców ale
udzielano poszczególnym oso
bom zezvvolen Najczęściej
miały one na celu przeniknie
cie do erganów okupacyj-nych
zdobycie pewnych in-formacji
względnie umożli-wiały
konspiracyjną działal-ność
Organizowano tez kon-certy
występy w tajnych lo
kalach (mieszkaniach
nych) nrnU-3H7nr- t c?lnlnn!r f- - v " ~oiv £iUXClllC
„-- ał Edmund RrtnirVi Huvwfo
miodyCh itp
" Udzielano oczy-nieme- m
WlSCle pomocy matenalne- -
cr£z chrcniono zagrożonych
w artystów żydów Od-stąpić
rów-jcinkie- m muzycznym kiero--
uCluie
które
czasem
arktycznej
O DOBRA
1945 pod
str str
krajach najbliżej położonych wano przed 10 laty gdy takie sa-Ni- e zdały sie one jednak próby przeprowadzał
i eksperyment ten odbył się nie I silniejsze docho-powodują- c żadnych dzące mocy nie ale 6
próba
prote-sty
i tego
potęż-nej
zastospwana
-- jona jrst
i a
cielskiej
ton
sierp-niu
protestowała
ale
—
(i
one
prywat
która odbyć się
chjbnie katastrofalne trzęsienie
ziemi powstanie gigantycznych
niszczycielskich fal na oceanio
przedostanie sic spod ziemi wy- -
soce niebezpiecznej radioaktyw- -
ności Nic z tego sie nie spraw- -
dzilo Nawiasem mówiąc należy
zapytać dlaczero niP nrntpstn
gatonow
Uczeni przygotowujący i prze
prowadzający t? próbę dobrze
jednak wszystko obliczyli i prze-widzieli
z góry wiedząc iż nie
nastąpi żadna katastrofa
Wybuch który odbył się na
głębokości 5875 stóp pod ziemią
spowodował jedynie lekkie drga-nie
skał Nic więcej W wyniku
tego eksperymentu Stany Zje
dnoczone są obecnie w
skonstruować należytą obronę
przeciwrakietową i zorganizować
skutecznie działający pas obro
ny Budowa jego ma rozpocząć
się już wkrótce i zostać zakoń-czona
w październiku 1974 r
Wybuch ten zdecydowany zo-
Stał przez prez Nuxona 26 paz- -
dziernika-- z następujących powo
dów:
ZSRR prowadzi próby tego ro
dzajuod 1961 r i osiągnął bar
dzo dobre ich wyryiki Niektóre
z próbnych wybuchów miały
dniach 2 września i 14 na
dziernika nie wywołały żadnych
katastrofalnych następstw dla- -
amerykańska -sł- ab-1
kuityry
ktor muzyczny Radia Pols-kiego
a literackim Władys-ław
Zawistowski ostatni na- -
wydziału sztuki w M-inisterstwie
Wyznań Religij-nych
i Oświaty który pomcc
dla pisarzy przekazywał za
pośrednictwem Jarosława
Iwaszkiewicza i Jerzego And-rzejewskiego
z wy-mienionych
miał naturalnie
szereg pomocników
Przygotowanie tej pracy
rozpoczęło się w 196o r aie
ukazała się dopiero pod ko-niec
ubiegłego roku Składa-jąc
się na nią poza wymienio-nym
już wspomnieniem prof
Lcrentza redaktora tego
dzieła wspomnienia relacje
następujących osób które
brały czynny udział — i to
wybitny — w ratowaniu
dzieł kultury: Jan Zachwato-wicz
Stanisław Herbst Ju-lian
Krzyżanowski Jarosław
Iwaszkiewicz Alodia Kawe-cka-Gryczc- wa
Józef Grycz
Edward Assbury Wanda So-kołowska
Stanisława Sawic-ka
Marian Toporów ski Wac-ław
Borowy Marian Lodyń-sk- i
Ryszard Przelaskowski
Elżbieta Skierkcwska Witold
Suchodolski Marian Serejs-k-i
Adam Słomczyński Tade-usz
Manteuffel Czesław Gut-r- y
Piotr Hniedziewicz Ju-liusz
W Gomulicki Antoni
Trepiński Monika Żeromska
Jan Mcrawiński Tadeusz Ma
kowiecki Bohdan Korzenie-wski
Bohdan Urbanowicz
Bogdan Horodyski
Wspomnienia i relacje wy-mienionych
uzupełniają doku
menty wybrane i opracowa-ne
przez Władysława Barto-szewskiego
bodajże najwy-bitniejszego
specjalisty tej
dziedziny autora szeregu do
kumentarnych prac o okupa-cji
niemieckiej
Bardzo cenna jest biblio
grafia opracowana przez Ma-rię
Jasińską Nie sposób oczy
wiście nie wspomnieć o wiel
kiej ilości dokładnie 339
zdjęć które stanowią warto-ściowe
uzupełnienie tekstów
Dzieło to jest swoistego ro-dzaju
podręcznikiem niez-będnym
dla każdego który
chce dokładnie wiedzieć ja-ki- e
sfftty poniosła Polska w
szczególności Warszawa gdy
chodzi o dobra kultury co i
w jakich warunkach uratowa
no
Prof Lorentz stwierdza
jednak że o wielu zbiorach
sztuki księgozbiorach nic nie
wiadomo poza tym iż zniknę-ły
Przepadły ponadto mniej-sze
zbiory różnych osób pry-watnych
zarówno w Warsza-wie
jak i poza nią Pełnych
rozmiarów strat dóbr kultu-ralnych
nie można ustalić ale
wystarczy co wiemy by oce-nić
należycie postępowanie
okupantów niemieckich w
Polsce ich stosunek do dóbr
kultury
BH
musiała
sza — miałaby być niebezpircz
na?
Sprawa obrony przeciwrakie-towej
musi być jak najszybciej
rozwiązana i próba jest koniecz-na
ponieważ bez jej przeprowa-dzenia
ryzykowałoby się wyda-nie
miliardów dolarów na próż-no
bo nie byłoby żadnej gwa- rancji skuteczności działania gło-wicy
przeznaczonej dla przeciw-rakietowej
rakiety
Stany Zjednoczone posiadają
obecnie w swym arsenale broni
obronnych dla pocisku tego ro-dzaju
które już powyżej wymię- -
lummy: rasiety "Spartan" i
"Sprint" Pierwsza z nich posia
da zasięg cło 600 mil i przezna
"°"lJ"t- -
d?niacze 'akict
""jjaweiaML-i- i na tym puła- pie druga zaś mająca zasięg
łSmiłA4nireojszn„yi„c dioosiuan-iyicestz-wuKiewniiaaowtav'nceh '
przez "Spartan" na wysokim pu łapie i obniżyły już lot w drno
do celu znajdując się w obsza
rze ziemskiej atmosfery
Główne zadanie obronne spo-fc-
zSyDwaartaonc"zywninśnciime nn „:iłTiał:„
nieprzyjacielskie pociski bardzo
wysoko ponad Ziemia i wnika
jąca stad śmiercionośna radia- cja nie dociera na jej powierz-chnię
Akcja "Sprbt" nie może
juz temu zapobiec Tvm nie mmeJsnoi to znacznie mniej- -
j j
-- pI
Obie te rakiety posiadała
OCZyWISCie rńinoan -- „) __
wice nuklearne Głowica SS r--
WALKA KULTURY — Warszawa 1939 _ — Księga zbiorowa redakcja Stanisława
Lorentza Państwowy Instytut Wydawniczy War-szawa
1970 r Tom I - 585 łom II - 636
katastrofal- -
możności
tzegraiec
czelnik
Każdy
Wieści z PolsS
Oszacowane aa poditaiaie bZait e
MŁODZI RADNI
W ciągu dwóch ostatnich
kadencji udział młodzieży w
składzie rad narodowych wy-kazuje
tendencję wzrostu Ra-dni
w wieku do 29 lat stano
wili w 1965 r 120 proc a w
1969 r 125 proc ogółu rad- -
nych Większy natomiast byl nej
4 m4 nir ri% HTTrirł iii4t!nln w lyiu I Ti i -- £cuic wziit uuiiuiu jruzysKanie Hr f rlnMi łt umoUmi nn lnt O A r --i:i "Cii
(w 19G5 r stanowili oni 44 m' i było n~ ł pr_oc_ a_ w imaouna i ao oo pioc
ogółu radnych)
ROZBUDOWA PORTU
Budowa największej inwes-tycji
portowej Wybrzeża —
Portu Północnego w Gdańsku
postępuje naprzód — północ-ny
falochron brzegowy osiąg-nął
juz długość 380 metrów
Wbito w dno morskie
pierwsze próbne pale żelbe-towe
w celu dokonania eks
pertyz
W sukurs budowniczym
przypłynęła z NRD nowoczes-na
pogłebiarka "Ostsee" któ-ra
pracuje wspólnie z polską
pogłebiarka "Mątwa" przy
tzw refulowaniu dna i usy-pywaniu
terenu pod przyszłe
place składowe węgla
ZWOLNIENI
ZA PIJAŃSTWO
W siedzibie Przedsiębior-stwa
Budownictwa Rolniczego
w Kościanie urządzono libację
obficie zakrapianą alkoholem
Uczestniczył w niej m in dy-rektor
przedsiębiorstwa oraz
dyrektor Kościańskich Zakła-dów
Budowy i Remontów
Urządzeń Chemicznych Na-stępnego
dnia obaj dyrekto-rzy
opuścili podlegle
sobie zakłady przed za-kończeniem
godzin urzędowa-nia
i udali sie do ośrodka
wczasowego w Debcu k Koś-ciana
gdzie znów raczyli się
wódką
Postanowiono wyciągnąć
wobec winnych surowe kon-sekwencje
Za łamanie dyscy-pliny
nadużywanie alkoholu
oraz zaniedbanie obowiązków
służbowych dyrektor Kościań-skich
Zakładów Budowy i Re-montów
Urządzeń Chemicz-nych
został wykluczony z sze-regów
PZPR oraz odwołany 'z
zajmowanego stanowiska
Wystąpiono też z wnios-kiem
o odwołanie ze stanowi-ska
dyrektora Przedsiębior-stwa
Budownictwa Rolniczego
w tym mieście Jego sprawa
rozpatrywana będzie przez
wojewódzki sąd partyjny
Stronnictwa Ludowego
ZALESIANIE KRAJU
Obszar lasów wynosił w
1970 r w Polsce 84 min ha
i był o 19 min ha większy niż
w 1946 r W wyniku zalesień
oraz zagospodarowania tere-nów
uprzednio tylko częścio--
łwo zadrzewionych lesistość
Polski określona jako stosu-nek
powierzchni leśnej do
ogólnej powierzchni geogra-ficznej
kraju wzrosła z 208
proc w 1946 r do 270 proc
w 1970 r
Pracami z zakresu odno- -
tan" wytwarza pas niezwykle sil-nych
promieni X które z szyb-kością
światła (300000 klmsek)
kładą się na drodze lotu nieprzy-jacielskiej
rakiety Gdy znajdzie
Ziadnoczonjch
rsnl
ważne rozbrajają się automa-tycznie
wchodząc spowrotem w
atmosfery ziemskiej i
swą śmiercionośną siłę
Dokładne i wyczerpujące prze-analizowanie
przeprowadzonego
na Amchitka eksperymentu na-zwanego
"Cannikin" nastąpi do--
tpiero za kilka miesięcy Ale już
obecnie jak stwierdził dyrektor
Atomie Energy Commission Ja-mes
R Schlesinger odniosła
ona pełny sukces i jest rzeczą
absolutnie pewną zarówno
"Spartan" jak i "Sprint" wejdą
do arsenału obronnych środków
amerykańskich sił zbrojnych
Nie brak oczywiście różnych
sceptyków i pesymistów którzy
twierdzą próbą ta nic w grun-cie
rzeczy nie dała i że przyszłe
głowice tych rakiet są obec-nie
przestarzałe i wiele war-te
Zarzuty te zostały zdecydo-wanie
odrzucone przez kierow-nictwo
doświadczeń Stwierdziło
ono iż dalsze próby nad dałsz?
slniejszą głowicą są w pełnym
toku i że czekać aż zostanie ona
skonstruowana było
dłużej Poza tym przekonano się
ii ta którą wypróbowano jest w
chwili obecnej wystar-czająco
silna Próba "Cannikin"
dała wszystkim
obrazujący prawidłowość kon-sfnikcjrfe- go
rodzajfc
wień i zalesieniu
O e PPnan-:- ' r1 Zfl objęto° ok'J"y55n6u8 1
1 oo pr&
Podczas
takie m 59 Proc po
_ „"„" L iianbU„ r n ' u ml
Wartość tottswwl
czonych przez goJ
V il"V-njev'- l "tusia ogoleni min ?ł u _ im
portu drewna 2&$
Ł
I
0F'ARY POu I
W czasie mmirl
zanotowano j--
1 p"oż"aroójw DiaWtoestoekiaj
4 barakowozy
Przedsiębiorstwa
' lioracyjnego ff śmierć w
sn: 4o-iet- m Ant™
62-let- ni Wacław ćsj
Podczas pożaru
mieszkalnego we pj
w woj białostocko"
poparzeń doznała V
na Jolanta Shczyisi
powstał w pozostai dozoru włączonej
elektrycznej
W czasie pozan
ma zginęła w pł0Ł
nies£uwicacn w '
kowskim 69 letnia
Piętka
ZIMA W PEtl
W Szczecińskiem
wa pogoda Silnra
dochodzącym do 9
Beauforta towarzjtl
opady śniegu ijl
ruch statków zai
stka nie wypływaj
morze Prace szce
portu przerwano i
łączono wszystkie d:
Na drogach w}
powstały zaspy
W woj wrocłam
dy śniegu polacaa
mi wiatrami ukfl
wielu odcinkach dn
nach podgórskich™
zne Grubość pokrł
nej na terenach
wynosi 10 cm zaś i
podgórskich pomi
Na drogach Dolne:
pracowało 38 piugf
kilka ciężkich) ora
karek
W województw
skim wystąpiły zasi
wieje śnieżne Zasjj
gach dochodzą do 15
tomiast na szosaca
ubitego śniegu ra
i więcej cm co litra
kołowy Autobusy
do Koszalina i innycM
dużym opóźnienie!
trasie Miastko - f
Koszalin autobus t
śniegu W zaspach
także autobusy na t
szalin — Darłów -
Nieorzeiezdne sa to
gard — RusowoiT
— Rąbino
i stwierdzenie ii b£l
stanie skutecznie w
ty nieprzyjacieL-li-Ł
wszystkim wzmacnJ
miei mierze stan- o-is
§
szyngtonu i zmus9ii
znacznie większego "
„m Rpzte2onii- -
7ie do odnoszenia?
żąco do Waszjngtoa
wania go są Wk
dziedzinie
Jeżeli nie M1
_ „- - nrńhiaB
Wiazianegui j"- "-
tę skale praJ
„cttnia OCZTVrkCf?
_ j- -i tiWpnii K-- ™
S7P duainou-- — ™a mipisce w
znacznie słabej?!
'p będzie o&n&M
ziemia na pustjtfl3
'stanu Nettada
D-oimniacto- 31!
dzić można ze Pl
ny Zjednoczone PB
}y przepraw!!
własne i cao
'bezpieczeństwFll
ie wszelkie -
Kimś 101—7 jjw
ne pnez w- --f
ta w-pierw-sff
protestować umr?r':lvlnaSii kim i c "-- "" T
są nieowi""—
pniu zatruwa
dioaktywnośó
się ona w ich wiązce powstanie
tzw termomechaniczny wstrząs 'nych rozmowach i
który ją rozbraja Głowice te ZSRR Poprostu vcm
DOnadtn m ipcf nlo-rmiorni- n „ „ jww uimui IV-- cn™L-im " —cfnDrMU C- - I
pas tracą
iż
iż
już
nie
nie-możn- a
zupełnie
przede materiał
głowicy
endu
płomienś'
Object Description
| Rating | |
| Title | Zwilazkowiec Alliancer, December 03, 1971 |
| Language | pl |
| Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
| Date | 1971-12-03 |
| Type | application/pdf |
| Format | text |
| Identifier | ZwilaD2000860 |
Description
| Title | 000391a |
| OCR text | PKBGBEĘ f' mm v " &ii i-- ! m 3 4 { !tTUk rv a AR "iii-- ! ' -- I h'X At irJtiirirjf : ' ii W' Si hm tf fi w & tj :' „rj łri CR H r-?- M itfPSfl f-i3rrW-krlsfo Xl -- T ttftff f -- ni" "Y"~''r"ł J!7?! -- r "Ttl -- —łwg-p' H" ' v r jt' 4v IkJ r- - dt-- Wl Jł w ńftt -- 'I Jl vf T'Jł(ił 02 wjiK "' _ #ypi łv MK 1r7Vy ' ffiM VKfT im "& A i' ł"? l&JTti'--? 4' V fcJ :? %%k msz-- jMm Jl-4- - "1 £- - ' L ''ZWIĄZKOWIEC" GRUDZIEŃ HDecember) rigtefcF3 — 1971 w "Związkowiec" (The Alliancer) Printed and Publbhed for etery Tueidiy und Frlday by POLISH ALLIANCE PRESS LIMITED wnelłl Orgłn of TTie Pollih AlUnca Frltndly Soclety of Cnda- - K i MarurUeirlci Chalrman of the hlltor-tn-CŁI- e B Hłjdeokorn — Board H Lopifiikl General Manager — 8 T Konopka Bunlneia Mana£r — R rrikke SubtcripUon: Id Cinada J5 0O per year In otber Coontrlea flOOO ' iSeeend cUft mail reglttratlon nomber 1673 475 QuMn St W Toronto 156 Ontario Tel 531-249- 1 531-249- 2 PRENUMERATA Roc2oa w Kanadzie $900 Póh-oczn- a $5 00 Kwartalna $300 Porachunki SecreUry delegacji chińskiej do ONZ wiceminister Chiao Kuan-hu- a w "dziewiczej" mowie zaatakował rów-nocześnie Stany Zjednoczone l ZSRR ale zachował dyplo-matyczną dyskrecję nic wymieniając ich z imienia Jednakże ten wstępny występ wyraźnie wskazał u Chińczycy nie maja zamiaru szanować swego onegdajszego wielkiego brata prze-wodnika i sojusznika to jest Związku Sowieckiego ale będą toczjć z nim nadal walkę polityczną zyskawszy jescze jedną dogodną platformę W przeciągu tygodniowego pobtu --w ONZ Chińczycy zdołali już trzykrotnie uderzyć w ZSRR i stoczyć ostry poje-dynek ze stałym delegatem Moskwy wieloletnim dyplomata bvłvm wiceministrem spraw zagranicznych Malikiem Chiń czycy starają się dyskredytować Moskwę przede wszystkim wobec całego zespołu mlodjch państw afro-azjatyckic- h Na-turalnie iz nie jest trudno ujawniać cynizm zakłamanie poli-tyki sowieckiej ale Chińczycy nie są oczywiście lepsi Postę-pują dokładnie tak samo w podobnych okolicznościach Po prostu przygaduje kocioł garnkowi Rónica polega jednak na tym że Chińczycy są bardziej brutalni i bezwzględni — przynajmniej w obecnej fazie — w swoim rewolucyjnym transie podczas gdy Moskale porośli już w tłuszcz a wobec tego są bardziej powściągliwi Chiń-czycy są jeszcze ciągle w natarciu biedni i zacofani gospo-darczo podczas gdy stopa życiowa ludności ZSRR jest wpraw-dzie bardzo niska ale proces uprzemysłowienia kr?ju jest zaawansowany technologia rozwinięta i nie ma wątpliwości iż ZSRR jest jednym z największych mocarstw ba super-mocarstw świata Przywódcy sowieccy nie sa wiec skłonni narażać na szwank swoich zdobyczy swojej międzynarodowej pozycji A więc nie każda rewolta zasługuje na ich pomoc uwagę Mieszają się tylko w większe afery w poważniejsze rozgryw-ki zawsze jednak pilnie bacząc by nie doszło za wcześnie do konfrontacji z równym sobie przeciwnikiem czy też zespołem przeciwników nic tylko stać na odsłanianie prawdziwego oblicza polityki sowieckiej nazywania jej po imieniu lecz jest to dla nich konieczne Naturalnie świetnie wiedzą iż ta ofensywa propagandowa nie wpłynie na zmianę w Mos-kwie ale wywołuje tam zdenerwowanie zmusza przywódców kremlowskieh do kontrakcji a tym samym osłabia ich aktyw-ność na Innych odcinkach Niezależnie od tego — a to jest może jeszcze bardziej istotne — Chińczycy systematycznie zdobywają sojuszników w tak zwanym trzecim świecie a więc wśród państw afro-azjatyckic- h Kiedy Chiny na posiedzeniu ONZ stwierdzają iż ZSRR prpwadi politykę imperialistyczna podporządkowując sobie inne państwa i realizuje swoje egoistyczne wielkomocarstwo- - ve plany 'lo ma naturalnie' inną1) wymowę aniżeli gdy z taki-mi zarzutami wystąpiłby np delegat Stanów Zjednoczonych "Moskwa przecież nie może powiedzieć że w Chinach są fa-szyści i reakcjoniści wrogowie ludu jego ciemiężyciele i dla-tego zieją nienawiścią do "państwa postępu i socjalizmu" Wodzowie obu państw obu partii rządzących powołują się przecież na tych samych "proroków" Mara Lenina i Sta-lina Oczywiście Moskwa uważa siebie za wiernego interpre które — Roczni $1030 Półroczna 600 Pojedynczy numer 15 ry rejon jest strefą pokoju i że prowadzić będą polity-kę Nie będą za-wierać układów z innymi państwami które by-łyby so rzeczne z zmian w systemie podatko-- w ym Rząd jednak traktuje pro-jekt reformy podatkowej całość i zapewne nie zgo-dzi się jego parcelację bardziej iż będzie mógł opozycję za ob niżenia podatku dochodowe przemysłowego w tatora ich nauk podczas gdy Pekin jest skrajnie odmiennego zdania Stąd "ideologiczny spór" ale system rządzenia zasa-dnicze założenia zarówno gospodarki narodowej jak i ustroju są wyrosły z jednego pnia Moskwy iż Pekin chce stanąć na czele "trze-ciego świata" nic jest żadnym zarzutem i nie może też sta-nowić obarczenia Chińczycy przecież o tym stale sami mó-wią Twierdzą że należą do tego świata i wraz z nim walczą o poprawę swojej sytuacji gospodarczej Silą faktu jako naj-liczebniejs- ze i najsilniejsze państwo w tym gronie nadają jakiś kierunek Błędne byłoby obecnie utrzymywać iż ów trzeci świat jednolita grupę Wiadomo przecież iż mniejsze zespoły państwowe funkcjonują marnie i nawet kiedy dekla-rują swoją solidarność nic przestają walczyć ze sobą Cóż wiec dopiero w tak wielkim gronie państw o różnych ustro-jach odmiennej strukturze gospodarczej związków społe-cznych itp Chiny działają wśród tych państw zdobywszy w poszczególny cli mocniejszą pozycje ale to dopiero początek Niektóre z państw "trzeciego świata" związane są z poszeze-gólnw- ni państwami europejskimi inne maja różne związki z ZSRR niektóre jak np Egipt Syria Irak Libia bardzo Chiny jak wspomnieliśmy znajdują się w pierwszym etapie działalności politycznej wśród państw afro-azjatyckic- h i daleko im bardzo daleko od zagrożenia pozycji ZSRR wśród tych państw Jest to rac?ej etap ostrej walki rywali-zacyjn- ej Ale delegat Chin sranął nie tylko w obronie uciś-nionych przez ZSRR ale wręcz zarzucił Moskwie sojusz mi lttarny skierowany przeciwko Chinom Zdaniem jego bowiem taka jest istota paktu indyjsko-so- w ieckiego Agresja prze-ciwko Pakistanowi wypływa z tego właśnie sojuszu Wystąpienia Chińczyków w ONZ dowodzą iż stosunki chińsko-sowiecki- e nie uległy poprawie że trwa walka i rywa-lizacja między nimi w międzynarodowym ruchu komunisty-cznym oraz na arenie międzynarodowej Niewątpliwie ZSRR jest pęd względem militarny m i gospodarczym grubo silniej-szy aniżeli Chiny ale na tym etapie rozgrywek to nie jest decydujące Chińczycy ujawniają obecnie wielki co właśnie w tym "trzecim świecie" jest niesłychanie ważne Dlatego też Moskwa nie może pozostać obojętna ale musi podjąć nucone wyzwanie Strefa w Azji Piec państw azjatyckich : Malazja Indonezja Syjam Filipiny i Singapur ogłosiły deklarację pokojową i neu- - tralistyczną Przywódcy tych państw stwierdzają iż ich terytorial-- Wątpliwy Pos Stanfield przywódca opozycji v Izbie Gmin oświadczył iż jest gotów umożliwić przed świętami tych artykułów projektowanej reformy skar-bowej dotyczą obniże-nia stawek podatkowych pod warunkiem iż min Benson zsodzi sic na wyłączenie z projektu pozostałych artyku łów w-- cji J Zagranicą $ rodzinne neutralną żadnych tymi zało-żeniami kompromis ja-ko na tym obarczyć odpowicdzialnaścią niemożność go i przy- - szłyiruroku społeczno-polityczneg- o podobne Twierdzenie silne dynamizm pokojowa uchwalenie dotyczącychuróżny ł'-- 4 WoSko p edziwiamy zachwycamy się wieloma czynami ludz kimł Skala bohaterów jest ogromna obejmuje nie tylko nieustraszonych żołnierzy na polu bitwy żonierzy działają-cych na tyłach nieprzyjaciela w jego własnym kraju kory-feuszy nauki wynalazców mocarzy słowa ofiarnych dzia łączy wielkich artystów fi-lantropów ale i ofiarnych skromnych ludzi o których Jcwiadujemy się przypadko-wo Napevno nie pretendują cni do miana bohaterów bro-nić się będą przed t2kim okre śleniem ale mimo — albo właśnie dlatego — znajdują się w tym gronie Wydawać się nam mogło że właściwie już wszystko wiemy na temat Warszawy w okresie okupacji niemieckiej Ogłoszeno zapewne kilkaset pozycji na ten temat i każdy usłyszał sporo od mieszkań ców stolicy od uczestników Powstania Słuchał relacji au-tentycznych i zabarwionych Wiel uprzecież widziało jesz- - cze zniszczenia Warszawy na własne oczy a liczne albumy wiuckowki cią°ie przypomi- - nają jak miasto wyglądało przed wrześniem 1939 r i zk w styczniu 1945 r kiedy Niemcy ostatecznie uciekli z niego Ale dopiero publika-cja dwóch tomów bardzo ob-jętościowych liczących po-nad 200 stron druku cr2z kil-kaset ilustracji daje obraz — najpełniejszy ale jeszcze nie pełny — strat dóbr kul-tury polskiej w Warszawie craz przebieg walk o urato wanie ich W tej akcji ratowania pro wadzonej w niesłychanie trud nych niebezpiecznych wa-runkach brało udział sporo osób Obok wybitnych spe-cjalistów z poszczególnych dziedzin jak historycy sztuki architekci bibliotekarze ar-chiwiści księgarze pracow-nicy biurowi i fizyczni mu-zeów bibliotek itp craz wie-le osób przygodnych Ochot-ników do tej wysoce niebez-piecznej pracy jak wynika z relacji zawartych w tych to mach nie brakło Oni wszys- - rt ii rrncłnin nr nint At ui nVt bohaterów Każdy bowiem zdawał sobie w pełni sprawę że ratowanie przed zniszcze niem rabunkiem zbiorów bi-bliotecznych obrazów akt archiwalnych rękopisów ry- sunków rzeźb różnych czę-ści artystycznych z rozmyśl-nie niszczonych obiektów ar-chitektonicznych związane było z niebezpieczeństwem życia Lista cfiar jest też nie mała Prof Lorentz postać czołowa i cen tralna w tym bohaterskim ze spole ratowników kultury w Warszawie słusznie pisze we wstępie " nie ma sposobu by dostatecznie uwydatnić obraz klęski ani zapisać w siewach dość wzruszających ogrom bohaterstwa tysięcy i tysięcy bezimiennych bohate-rów" Dr Lorentz dyrektor Mu-zeum Narodowego w Warsza-wie ani był przygotowany ani zapewne nie przypusz-czał iż przypadnie mu tak MIESIĘCZNIK KULTURA Nr 10 — październik 1971 r zawiera m in następujące pozycje: Aleksander Hertz: Myśli o te- lewizji Czesław Miłosz: Reakcja Gustaw Herling-Grudzińsk- i: Małe matowe lusterko Juliusz Mieroszewski: Rozwa-żania o nie-święt- ej trójcy Bruksekzyk: Widziane z Bruk- seli Adam Kruczek: W sowieckiej prasie Józef Gidyński: Skazywanie bez sqdu 1 M Bocheński OP Rycerz Niepokalanej w rzeczywi- stości Alicja Iwańska: O grupach etnicznych Wiktor Weintraub: Po co Ta- deusz Zieliński M BROŃSKI: Przedsięwzięcia piśmiennicze Maria Czapska: Kronika żvcia i twórczości Mickiewicza Józef Łobodowski: Prof Ku-bijo- w icz Benedykt Heydenkorn: Publi-2 kaScje SiUemkriaaisńickóow: zOdKpaonwaide-v dzialność i dyscyplina na autostradzie Zbigntew Byrski: List do Re- dakcji Numer uzupełniają: Komu-nikaty Wydarzenia miesiąca Humor krajowy i Listy do Redakcji Numer ob je toki UO srron Cena poicdyńcieao egzemplarza $150 Do nabvcia w KSIĘGARNI "ZWĄZKOWCA" Na składzie jesicze pozosta-ły egzemplarze "KULTURY" [ Ąx kilku poprzednich miesięcy wielka tak odpowiedzialna rola i że potrafi się z niej tak doskonale wywiązać Przypu-szczalnie spadła nań m in z powciu zaufania jakim da-rzył go prez Starzyński Dn 28 września prez Starzyński wezwał do siebie Lorentza na zebranie dyrektorów wydzia-łów i przedsiębiorstw miejs-kich a pod koniec obrad żako munikował zebranym aby we wszystkich najważniejszych sprawach zwracali się do dyr Lorentza który będzie przy nim stałe jakoże sam nie zna języka niemieckiego Pozostał z nim aż do aresztowania go poczym po kilku dniach udał się do Muzeum Narodowego Dyrektorem został oczywi-ście Niemiec ale dr Lorentz pszostał przez cziy czas na iwoim stanowisku jako jego zastępca W Muzeum w je-go gabinecie znajdowały się różne tajne materiały Dele-gatura Rządu mianowała gc kierownikiem Departamentu Kultury stał się więc człon-kiem władz podziemia Wytr-wał na tvm stanowisku rln końcat dokonawszy przy po imocy specjalistów i ochotni- - ia„ „„™™n™ ui wi„ -- " " ~o — -- o- - — dze podziemne bowiem nie tylko toczyły walkę zbrojną z okupantem sabotowały jego rożne akcje ale myślały o przyszłości Prof Lorentz we wspomnie niach pt "W Muzeum i gdzie indziej" otwierających oma-wiane dzieło podaje dokładne dane np o przygotowaniach do akcji rewindykacyjnej którą rozpoczęto juz w 194' r o dokumentacji zniszczeń dokonywanych przez Niem-ców na obszarze całego kraju W lrtach 1941-4- 2 przystąpio-no do opracowania żądań od-szkodowawczych cd Niemców za zniszczenia Przewidywano iż nie wystąpi się o jakieś su-my ale o równowarteściach w dobrach kultury żądania wiec przewidywały w pierw-szym rzędzie przekazania Pol-sce poloników ze zbiorów nie m'eckich a następnie różne dzieła sztuki ale oczywiście z wyłączeniem niemieckich Znamieny jest następują-- cy pcmysł prof Lorentza od-- no?zący sl? ? Zamu Kto wskiego w Warszawie który był i pozostał pasją jego Pi-sał m in "Nie może chyba ulegać wątpliwości że ciężary ma-terialne związane z cdbudo wą i rekonstrukcją Zamku powinien ponieść naród niemiecki a nie naród pol-ski Wyrówna to jednak tylko straty materialne tym „ Lj „i-- mC wwauDbcuczy- - za straty idealne w wartościach artystycznych historycznych i pamiątko- - wych Zadośćuczynienie na może tylko w iiuncunjcn wartościach — w ruchomych dziełach sztu ki powinny jako ek-wiwalent przejść z 'nie-mieckiego w polskie posia-danie Wydaje mi sfę że Pi:ók Podziemna eksplozja nuklear-- na która przeprowadzona zosta-- ła przed niedawnym przez Stany Zjednoczone na ob- - szarze wyspy Amchit- - ka w rejonie Alaski spowodo- - wała falę protestów na całym świecie przede wszystkim w w uwh na nii me ZSRR? to znacznie do 5 me- - nych skutków Co ta miała na celu i dlaczego Waszyngton zdecydowa-nie odrzucił wszystkie te dokonał doświadczal-nego wybuchu? A więc był on konieczny z uwagi na wypróbowanie głowicy nuklearnej która w rakietach ma za zadanie niszczenie wystrzelo-nych śmiercionośnych rakiet nie-przyjacielskich Dodać tu trzeba iż zagadnienie to rozwiązane już zostało pomyślnie irzez ZSRR przed 10 laty Głowica ta prze u dla rakiet przeciw 'ełowyc- - "Spartan" i "Sprink posiada siłę wybuchu 5 megiU-aó- w co odpowiada sile nisze [50001000 dynam iti Krótko mówiąc wybuch ten silniejszy jest 25Q razy od pierwszej boni by atomowej zrzuconej w 1945 na'Hifós3Hnę w"'Ja"po-ni- it Opinia całego świata przepo-wiadała nader smutne konse kwencje tego próbnego wybuchu spontanicznie Twierdzono ii wywoła on nie- - d@bra zadośćuczynienie to nastą-- pić powinno w dziełach sztuki antycznej odbarwio nej ciągu wieków cd aktualności narodowych czy naroaowcsciowycn przyswojonych przez całą ludzkość" Jak wiemy ten pcmysł nie został zrealizowany Odbudo-wa Zamku została odwleczo-na do bieżącego roku i ciężar materialny nie obarcza Niem ców ani też nie otrzymała Polska żadnych dzieł sztuki cd Niemców Wszystko posz-ło po innej linii Zasadnicze tezy w sprawie i rewindy-kacji zostały slormulowane iak podaje pref Lorentz przez prof Wacława Borowe-go w bruszurze ogłoszonej w 1945 r Komorka dr Lcrentza przekazywała do Londynu mikrofilmy obrazujące postę-powanie okupanta wobec dóbr kultury w Pclsce Na podstawie tych materiałów egłeszeno w Londynie w ję zyku angielskim książki o ra-bunkach i zniszczeniach doko nywanych przez Niemców Ta dokumentarna publika-cja jest tym bardziej warto-ściową iż nie stanowi tylko zestawienia dokumentów ma teriałów relacje osób ""zynnie zaangażowanych to wysoce eksponowanych - tej rozgałęzionej akcji do kumentacji strat szkód ra-bunku jak i ratowania dóbr ułtury Oczywiście w wię- - kszcsci zcstaly spsane po latach ale niektóre opie-rają się na zachowanych no-tatkach zapiskach i nie brak również i aktualnie pisanych relacji więzłe dramatyczne pamiętniki prowadzone przez lata miesiące doprowadzo-ne do różnych ckresów i za-kończone z różnych powo-dów w różnych okolicznoś-ciach O ardzo ważnym odcinkiem D działalności tego depar-tamentu Delegatury Rządu na czele którego stał prof Lorentz była opieka nad ar- - tystórii r -- pisarzami Wydano hp"pówszecłińy zakaz WyŚte pcwania muzyków i aktorów w lokalach dla Niemców ale udzielano poszczególnym oso bom zezvvolen Najczęściej miały one na celu przeniknie cie do erganów okupacyj-nych zdobycie pewnych in-formacji względnie umożli-wiały konspiracyjną działal-ność Organizowano tez kon-certy występy w tajnych lo kalach (mieszkaniach nych) nrnU-3H7nr- t c?lnlnn!r f- - v " ~oiv £iUXClllC „-- ał Edmund RrtnirVi Huvwfo miodyCh itp " Udzielano oczy-nieme- m WlSCle pomocy matenalne- - cr£z chrcniono zagrożonych w artystów żydów Od-stąpić rów-jcinkie- m muzycznym kiero-- uCluie które czasem arktycznej O DOBRA 1945 pod str str krajach najbliżej położonych wano przed 10 laty gdy takie sa-Ni- e zdały sie one jednak próby przeprowadzał i eksperyment ten odbył się nie I silniejsze docho-powodują- c żadnych dzące mocy nie ale 6 próba prote-sty i tego potęż-nej zastospwana -- jona jrst i a cielskiej ton sierp-niu protestowała ale — (i one prywat która odbyć się chjbnie katastrofalne trzęsienie ziemi powstanie gigantycznych niszczycielskich fal na oceanio przedostanie sic spod ziemi wy- - soce niebezpiecznej radioaktyw- - ności Nic z tego sie nie spraw- - dzilo Nawiasem mówiąc należy zapytać dlaczero niP nrntpstn gatonow Uczeni przygotowujący i prze prowadzający t? próbę dobrze jednak wszystko obliczyli i prze-widzieli z góry wiedząc iż nie nastąpi żadna katastrofa Wybuch który odbył się na głębokości 5875 stóp pod ziemią spowodował jedynie lekkie drga-nie skał Nic więcej W wyniku tego eksperymentu Stany Zje dnoczone są obecnie w skonstruować należytą obronę przeciwrakietową i zorganizować skutecznie działający pas obro ny Budowa jego ma rozpocząć się już wkrótce i zostać zakoń-czona w październiku 1974 r Wybuch ten zdecydowany zo- Stał przez prez Nuxona 26 paz- - dziernika-- z następujących powo dów: ZSRR prowadzi próby tego ro dzajuod 1961 r i osiągnął bar dzo dobre ich wyryiki Niektóre z próbnych wybuchów miały dniach 2 września i 14 na dziernika nie wywołały żadnych katastrofalnych następstw dla- - amerykańska -sł- ab-1 kuityry ktor muzyczny Radia Pols-kiego a literackim Władys-ław Zawistowski ostatni na- - wydziału sztuki w M-inisterstwie Wyznań Religij-nych i Oświaty który pomcc dla pisarzy przekazywał za pośrednictwem Jarosława Iwaszkiewicza i Jerzego And-rzejewskiego z wy-mienionych miał naturalnie szereg pomocników Przygotowanie tej pracy rozpoczęło się w 196o r aie ukazała się dopiero pod ko-niec ubiegłego roku Składa-jąc się na nią poza wymienio-nym już wspomnieniem prof Lcrentza redaktora tego dzieła wspomnienia relacje następujących osób które brały czynny udział — i to wybitny — w ratowaniu dzieł kultury: Jan Zachwato-wicz Stanisław Herbst Ju-lian Krzyżanowski Jarosław Iwaszkiewicz Alodia Kawe-cka-Gryczc- wa Józef Grycz Edward Assbury Wanda So-kołowska Stanisława Sawic-ka Marian Toporów ski Wac-ław Borowy Marian Lodyń-sk- i Ryszard Przelaskowski Elżbieta Skierkcwska Witold Suchodolski Marian Serejs-k-i Adam Słomczyński Tade-usz Manteuffel Czesław Gut-r- y Piotr Hniedziewicz Ju-liusz W Gomulicki Antoni Trepiński Monika Żeromska Jan Mcrawiński Tadeusz Ma kowiecki Bohdan Korzenie-wski Bohdan Urbanowicz Bogdan Horodyski Wspomnienia i relacje wy-mienionych uzupełniają doku menty wybrane i opracowa-ne przez Władysława Barto-szewskiego bodajże najwy-bitniejszego specjalisty tej dziedziny autora szeregu do kumentarnych prac o okupa-cji niemieckiej Bardzo cenna jest biblio grafia opracowana przez Ma-rię Jasińską Nie sposób oczy wiście nie wspomnieć o wiel kiej ilości dokładnie 339 zdjęć które stanowią warto-ściowe uzupełnienie tekstów Dzieło to jest swoistego ro-dzaju podręcznikiem niez-będnym dla każdego który chce dokładnie wiedzieć ja-ki- e sfftty poniosła Polska w szczególności Warszawa gdy chodzi o dobra kultury co i w jakich warunkach uratowa no Prof Lorentz stwierdza jednak że o wielu zbiorach sztuki księgozbiorach nic nie wiadomo poza tym iż zniknę-ły Przepadły ponadto mniej-sze zbiory różnych osób pry-watnych zarówno w Warsza-wie jak i poza nią Pełnych rozmiarów strat dóbr kultu-ralnych nie można ustalić ale wystarczy co wiemy by oce-nić należycie postępowanie okupantów niemieckich w Polsce ich stosunek do dóbr kultury BH musiała sza — miałaby być niebezpircz na? Sprawa obrony przeciwrakie-towej musi być jak najszybciej rozwiązana i próba jest koniecz-na ponieważ bez jej przeprowa-dzenia ryzykowałoby się wyda-nie miliardów dolarów na próż-no bo nie byłoby żadnej gwa- rancji skuteczności działania gło-wicy przeznaczonej dla przeciw-rakietowej rakiety Stany Zjednoczone posiadają obecnie w swym arsenale broni obronnych dla pocisku tego ro-dzaju które już powyżej wymię- - lummy: rasiety "Spartan" i "Sprint" Pierwsza z nich posia da zasięg cło 600 mil i przezna "°"lJ"t- - d?niacze 'akict ""jjaweiaML-i- i na tym puła- pie druga zaś mająca zasięg łSmiłA4nireojszn„yi„c dioosiuan-iyicestz-wuKiewniiaaowtav'nceh ' przez "Spartan" na wysokim pu łapie i obniżyły już lot w drno do celu znajdując się w obsza rze ziemskiej atmosfery Główne zadanie obronne spo-fc- zSyDwaartaonc"zywninśnciime nn „:iłTiał:„ nieprzyjacielskie pociski bardzo wysoko ponad Ziemia i wnika jąca stad śmiercionośna radia- cja nie dociera na jej powierz-chnię Akcja "Sprbt" nie może juz temu zapobiec Tvm nie mmeJsnoi to znacznie mniej- - j j -- pI Obie te rakiety posiadała OCZyWISCie rńinoan -- „) __ wice nuklearne Głowica SS r-- WALKA KULTURY — Warszawa 1939 _ — Księga zbiorowa redakcja Stanisława Lorentza Państwowy Instytut Wydawniczy War-szawa 1970 r Tom I - 585 łom II - 636 katastrofal- - możności tzegraiec czelnik Każdy Wieści z PolsS Oszacowane aa poditaiaie bZait e MŁODZI RADNI W ciągu dwóch ostatnich kadencji udział młodzieży w składzie rad narodowych wy-kazuje tendencję wzrostu Ra-dni w wieku do 29 lat stano wili w 1965 r 120 proc a w 1969 r 125 proc ogółu rad- - nych Większy natomiast byl nej 4 m4 nir ri% HTTrirł iii4t!nln w lyiu I Ti i -- £cuic wziit uuiiuiu jruzysKanie Hr f rlnMi łt umoUmi nn lnt O A r --i:i "Cii (w 19G5 r stanowili oni 44 m' i było n~ ł pr_oc_ a_ w imaouna i ao oo pioc ogółu radnych) ROZBUDOWA PORTU Budowa największej inwes-tycji portowej Wybrzeża — Portu Północnego w Gdańsku postępuje naprzód — północ-ny falochron brzegowy osiąg-nął juz długość 380 metrów Wbito w dno morskie pierwsze próbne pale żelbe-towe w celu dokonania eks pertyz W sukurs budowniczym przypłynęła z NRD nowoczes-na pogłebiarka "Ostsee" któ-ra pracuje wspólnie z polską pogłebiarka "Mątwa" przy tzw refulowaniu dna i usy-pywaniu terenu pod przyszłe place składowe węgla ZWOLNIENI ZA PIJAŃSTWO W siedzibie Przedsiębior-stwa Budownictwa Rolniczego w Kościanie urządzono libację obficie zakrapianą alkoholem Uczestniczył w niej m in dy-rektor przedsiębiorstwa oraz dyrektor Kościańskich Zakła-dów Budowy i Remontów Urządzeń Chemicznych Na-stępnego dnia obaj dyrekto-rzy opuścili podlegle sobie zakłady przed za-kończeniem godzin urzędowa-nia i udali sie do ośrodka wczasowego w Debcu k Koś-ciana gdzie znów raczyli się wódką Postanowiono wyciągnąć wobec winnych surowe kon-sekwencje Za łamanie dyscy-pliny nadużywanie alkoholu oraz zaniedbanie obowiązków służbowych dyrektor Kościań-skich Zakładów Budowy i Re-montów Urządzeń Chemicz-nych został wykluczony z sze-regów PZPR oraz odwołany 'z zajmowanego stanowiska Wystąpiono też z wnios-kiem o odwołanie ze stanowi-ska dyrektora Przedsiębior-stwa Budownictwa Rolniczego w tym mieście Jego sprawa rozpatrywana będzie przez wojewódzki sąd partyjny Stronnictwa Ludowego ZALESIANIE KRAJU Obszar lasów wynosił w 1970 r w Polsce 84 min ha i był o 19 min ha większy niż w 1946 r W wyniku zalesień oraz zagospodarowania tere-nów uprzednio tylko częścio-- łwo zadrzewionych lesistość Polski określona jako stosu-nek powierzchni leśnej do ogólnej powierzchni geogra-ficznej kraju wzrosła z 208 proc w 1946 r do 270 proc w 1970 r Pracami z zakresu odno- - tan" wytwarza pas niezwykle sil-nych promieni X które z szyb-kością światła (300000 klmsek) kładą się na drodze lotu nieprzy-jacielskiej rakiety Gdy znajdzie Ziadnoczonjch rsnl ważne rozbrajają się automa-tycznie wchodząc spowrotem w atmosfery ziemskiej i swą śmiercionośną siłę Dokładne i wyczerpujące prze-analizowanie przeprowadzonego na Amchitka eksperymentu na-zwanego "Cannikin" nastąpi do-- tpiero za kilka miesięcy Ale już obecnie jak stwierdził dyrektor Atomie Energy Commission Ja-mes R Schlesinger odniosła ona pełny sukces i jest rzeczą absolutnie pewną zarówno "Spartan" jak i "Sprint" wejdą do arsenału obronnych środków amerykańskich sił zbrojnych Nie brak oczywiście różnych sceptyków i pesymistów którzy twierdzą próbą ta nic w grun-cie rzeczy nie dała i że przyszłe głowice tych rakiet są obec-nie przestarzałe i wiele war-te Zarzuty te zostały zdecydo-wanie odrzucone przez kierow-nictwo doświadczeń Stwierdziło ono iż dalsze próby nad dałsz? slniejszą głowicą są w pełnym toku i że czekać aż zostanie ona skonstruowana było dłużej Poza tym przekonano się ii ta którą wypróbowano jest w chwili obecnej wystar-czająco silna Próba "Cannikin" dała wszystkim obrazujący prawidłowość kon-sfnikcjrfe- go rodzajfc wień i zalesieniu O e PPnan-:- ' r1 Zfl objęto° ok'J"y55n6u8 1 1 oo pr& Podczas takie m 59 Proc po _ „"„" L iianbU„ r n ' u ml Wartość tottswwl czonych przez goJ V il"V-njev'- l "tusia ogoleni min ?ł u _ im portu drewna 2&$ Ł I 0F'ARY POu I W czasie mmirl zanotowano j-- 1 p"oż"aroójw DiaWtoestoekiaj 4 barakowozy Przedsiębiorstwa ' lioracyjnego ff śmierć w sn: 4o-iet- m Ant™ 62-let- ni Wacław ćsj Podczas pożaru mieszkalnego we pj w woj białostocko" poparzeń doznała V na Jolanta Shczyisi powstał w pozostai dozoru włączonej elektrycznej W czasie pozan ma zginęła w pł0Ł nies£uwicacn w ' kowskim 69 letnia Piętka ZIMA W PEtl W Szczecińskiem wa pogoda Silnra dochodzącym do 9 Beauforta towarzjtl opady śniegu ijl ruch statków zai stka nie wypływaj morze Prace szce portu przerwano i łączono wszystkie d: Na drogach w} powstały zaspy W woj wrocłam dy śniegu polacaa mi wiatrami ukfl wielu odcinkach dn nach podgórskich™ zne Grubość pokrł nej na terenach wynosi 10 cm zaś i podgórskich pomi Na drogach Dolne: pracowało 38 piugf kilka ciężkich) ora karek W województw skim wystąpiły zasi wieje śnieżne Zasjj gach dochodzą do 15 tomiast na szosaca ubitego śniegu ra i więcej cm co litra kołowy Autobusy do Koszalina i innycM dużym opóźnienie! trasie Miastko - f Koszalin autobus t śniegu W zaspach także autobusy na t szalin — Darłów - Nieorzeiezdne sa to gard — RusowoiT — Rąbino i stwierdzenie ii b£l stanie skutecznie w ty nieprzyjacieL-li-Ł wszystkim wzmacnJ miei mierze stan- o-is § szyngtonu i zmus9ii znacznie większego " „m Rpzte2onii- - 7ie do odnoszenia? żąco do Waszjngtoa wania go są Wk dziedzinie Jeżeli nie M1 _ „- - nrńhiaB Wiazianegui j"- "- tę skale praJ „cttnia OCZTVrkCf? _ j- -i tiWpnii K-- ™ S7P duainou-- — ™a mipisce w znacznie słabej?! 'p będzie o&n&M ziemia na pustjtfl3 'stanu Nettada D-oimniacto- 31! dzić można ze Pl ny Zjednoczone PB }y przepraw!! własne i cao 'bezpieczeństwFll ie wszelkie - Kimś 101—7 jjw ne pnez w- --f ta w-pierw-sff protestować umr?r':lvlnaSii kim i c "-- "" T są nieowi""— pniu zatruwa dioaktywnośó się ona w ich wiązce powstanie tzw termomechaniczny wstrząs 'nych rozmowach i który ją rozbraja Głowice te ZSRR Poprostu vcm DOnadtn m ipcf nlo-rmiorni- n „ „ jww uimui IV-- cn™L-im " —cfnDrMU C- - I pas tracą iż iż już nie nie-możn- a zupełnie przede materiał głowicy endu płomienś' |
Tags
Comments
Post a Comment for 000391a
