000122a |
Previous | 2 of 6 | Next |
|
small (250x250 max)
medium (500x500 max)
Large
Extra Large
large ( > 500x500)
Full Resolution
|
This page
All
|
r'j
8- - I
B
©
tjtrte3-t -
Ml
iS3fŁc~'ł A™ OS
B'
i' 11
i
Mi
ifc
?i
sfrcr
li" ii
"ZWIĄZKOWIEC"
OFFICIAL PUBLICATIOŃ OF THE POLISH ALLIANCE
OF CANADA
Published for Every Sunday
ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE
Wychodzi na każdą niedzielę
Redaktor A J STiNIEIfSKI
łtimiuhiraor K J MJZURKIEIPICZ
PRENUMERATA:
Roczna w Kanadzie 9 150
Półroczna hu f
W Stan Zjed i Europie $ 200
Pojedynczy Numer 5 c
Printed and Published by PolKh Alliance of Canada
Adres:
"ZWIĄZKOWIEC"
G9C Queen St W Toronto Tel WA: 0334
NIEPODLEGŁOŚĆ KANADY
Od czasu poczęcia Kanady jako zamorskiej prowincji
angielskiej do chwili zakończenia ostatniej wojny świa
towej nigdy nie zdarzył się wypadek w historji tego za-morskiego
kraju aby Kanada jako zamorska kolonia
angielska pozwoliła sobie wystąpić odrębnie u boku An- -
gli w sprawach własnego państwa i narodu — jako kraj
nie zależny i nie podległy
Szczególnie w decydujących sprawach światowych i
na forum polityki międzynarodowej
Takie same warunki dotyczyły i drugich zamorskich
angielskich prowincji jak Australji Nowej Zelandji
Południowej Afryki w układach jakie były kiedyś na-rzucone
przez Anglię prowincjom podbitem — powie-dziane
było — że wszelkie sprawy tyczące sie brityiskich
zamorskich ziem finansowych lub ekonomicznych zała
twia jeciyme specjanie powotanc do tego ministerstwo
pod nazwą "Colonjal"
Zaś w sprawach ochrony granic i polityki międzynaro
dowej reprezentuje angielskie ministerstwo spraw za-granicznych
Takie układy i obowiązek trwał całe stulecia Do cza-su
zakończenia wojny
Ostatnia wojna dużo zmieniła w świecie zniosła tro
ny i korony skruszyła dyspotyzmy zmieniła zasadniczą
myśl i pojęcie Imperjalizm i serwilizm angielski uległ
przeisioczpniu
Za wielką ofiarność w wyczynach wojennych i za ob
ficie przelaną krew narodu kanadyjskiego w obronie in-teresów
brityjskicjh jako całości Imperjum naród ka-nadyjski
uwolnił się z opieki jarzma angielskiego
Kanada zdała egzamin dojrzałości swojej na dalekich
polach Belgji Egiptu i Salonik wywalczyła swoją nic
podległość
W ostatnich latach powojennych dało się zauważyć
jasne i wyraźne stanowisko Kanady w stosunku do An
gli i międzynarodowego forum JAKO NARÓD WOLNY
l NIEPODLEGŁY
Dziś John Buli nie reprezentuje siebie w Kanadzie a-- ni
nie dyktuje tu praw i woli tronu Lecz Kanada jest re-prezentowana
w Angli przez swego Wysokiego Komisa
rza który może zamknąć gościnną bramę kanadyjska
dla angielskiej emigracji eksportu i surowców
Takie same nie zależne stanowisko posiada Kanada i
w Lidze Narodów jako naród i państwo decydujące o so
bie gdzie kraj utrzymuje stałego członka przy Lidze
Narodów i w biurze międzynarodowej Pracy
Oprócz tego — posiada w niektórych krajach pełno-mocnych
przedstawicieli jak w Stanach Zjednoczonych
Danji Szwecji w Australji w Nowej Zelandji i w Chi-nach
Ud W ostatniem roku była poważnie sprawa oma-wiana
o wysłaniu stałego reprezentanta do Sowieckiej
Rosji i niektórych państw europejskich z którumi Kana
da posiada zawarte handlowe traktaty
Ewentualnie wszystkie po wojenne handlowe trakta
ty zawarte pomiędzy Kanadą a drugiemi państwami nie
były sankcjonowane przez żadne kolonjalne angielskie
ministerstwa jak to miało miejsce w dawnych latach
lecz każdy zawarty traktat handlowy był ratyfikowany
przez własny parlament krajowy nie patrząc czy to się
Angli podoba czy me
Dziś mówi się w Kanadzie poważnie o zmianie starej
narzuconej autonomji konstytucyjnej przed sześćdzie
sięciu laty Co prawda jest jeszcze kilka nie potrzebnych
"antyków" i zabytków z ery panowania lwa brityjskie-g- o
w Kanadzie Jak prowincjonalni i domrnjnlny gene
rał gubernator którego kroi angielski mianuje a izba
lordów zatwierdza Lecz wszystkie wydatki związane z utrzymaniem takich stanowisk ponosi odnośna kraj
oiuuuwisKu uuuego guoernatora jest mało znaczące
zuiiiyha 1 rozwiera legisiaturę reprezentuje koionc an
gielską kilka razy w roku "kiknie football" przy otwar-ciu
sezonu sportowego i srebrna kielnia podłoży wapno potdo wwęszgyiesltnkyo kamień jakiegoś filantropijnego gmachu
Wpływu na państwo na kierunek ustawodawstwa nie
ma żadnego
— Cierpliwości trochę a miejmy nie złomna nadzieje
zp chwilą naruszenia starych konstytucyjnych fundamon
iuw caia wieKowa strantu ra w cruzy sie rozleci ipszp w biezącem dziesięcioleciu W miejsce jakichś obowiąz-ków
1 praw pozostaną tylko historwznp nnfnfi- - ™ patyczne odnoszenie narodu kanadyjskiego — dó wład-nej
Macierzy
Tak kulturalne narody rozwiązują najtrudnieje
swoje problemy bez rozlewu krwi i wzajemnej mordo
warna się- -
siebie SrMbyułbybyrla°j'emtyI" radow°l°nych ilu jest zadowolonych
Trzeba umieć -- robić głupstwa których wymaga nasz charakter
Największy ból jest ten którego nie można wypowied7ieć
HojnoSć jest tylko litością dusz szlachetnych v--
I
I ŚPIEWAJ TO ZE MNĄ
Płyń Moja Pieśni
Płyń moja pieśni na wsze strony
Gdzie lud polski rozrzucony
Dźwiga losu ciężkie brzemię
Tam niech płynie twoje pienie
W Jonie ziemi w polu w lesie
Niech się echo twe rozniesie
Płyń pocieszaj w ciężkiej doli
Raduj starca gdy ich boli
Piacującym bądź pomocą
Utrudzonym stróżem nocą
Silnym zdrowym bądź weselem
A cierpiącym przyjacielem
A gdy będę w przekonaniu
Ześ sprostała swem zadaniu
Ze choć chwilę twoje brzmienie
Zdjęło z czoła li oski cienie
Ulży to i mojej duszy
I nie jeden ból zagłuszy
A gdy spocznę w ciemnym grobie
błogosławię seicem tobie
Wycinanki Prasowe
g Wycina dla "Związkowca" Jacek Rolnik
&vvavvvvvvvvvvvvvvv%w!v'S
NOWOCZESNE PAŃSTWA W Nie jest to rzecz bardzo łatwa
świetle kultury zachodniej przeży dla najeźdźców Europlanami w ta
wają głębokie przesilenia inic- -
omal we wszystkich tych pań-stwach
i narodach toczą się na-miętne
polityczne walki o nowy
ustrój i ład społeczny o nowe for
my bytowania i egzystencję ludz-ką
Zwykłe piawo walki o byt
# #
Walki te zbyt często połączone
są ze zbrodniami krew się leje
bn uia obficie marnuje się do
I ze ogólne uouro obywateli a co
najważniejsze pękają podstawy
prawne 1 moralne
Daremnie ludzie szukają jakie-goś
zbawczego kierunku innej za
sady na której mógłby oprzeć u-pragn- iony ład i porządek rzeczy
To utopia
# #
Nie przywróci ładu i równowa-gi
w życiu pańslwowem społecz-ne- m ludzkiem ani dyktatura naj
wybitniejszych jednostek i najpo
tężniejszych głów nie da ich też
najdemokratyczniejsza forma rzą
dów Jezeu moralne podstawy dzi
siejszego bytowania zbiorowego
nie ulegną gruntownej rewizji
Jeżeli ludzkość nie podda się
bez zastrzeżeń tej całkowitej no
wej myśli realnej o równości ludz
kiej i równem podziale bogactw
doczesnych
A WIĘC WOJNA! W ubiegiem
tygodniu włoskie agencje Węgra
ficzne rozniosły po calem świe- -
cie o wielkich włoskich militar-nych
posunięciach wojennych zdo
byczach Podobno mieli zabrać
miasto Aduwę 1 święte miasto
Adigrat 1 Aksum
Z tego włoskiego krzyku — wy inka wielkie zero Qdyż — jak A-du- wa Adigrat i Aksum nie nale
żą do wielce strategicznych pozycji
wojennych Sa to zwykłe trzecio
rzędne miasteczka na podobień
stwo naszych Kozich i Wronich
Wólek na wschodnich kiesach
A w Abisynji jest każda taka
dziura Święta Jeżeli włosi w tern
tępię będą się tak dalej posuwać
w głąb Abisynji to wojnę włosko
abisyńską trzeba rozłożyć na kilka
lat Gdyż w polowie każdego stycz
nia zaczynają się ponownie desz
czowe i malaryjne pory w któ
rych wszelka operacja wojenna
jest ni nioźebna:
Z tej strony — z której włosi u
derzyli na Abisynjo nic raa dróg
kilejowych ani kołowych bitych
przez które mógłby nastąpić prze
marsz wojsk i transportu taboro
wego Trzeba tam najsampierw
wycinać dziką puszczę tępić ma-lar- ję
i gady osuszyć 'biota sta-wiać
mosty bić twarde drogi aby
można puścić po nich jaki taki
trok lub armatę
Na to potrzeba czasu i wielkich
wkładów przy ziem i nie stałem
klimacie przy stałych napaściach
i podjazdach półdzikich górskich
plemion w prowincjach Goular i
Harrar
Wydajność pracy robotniczej w
kopalniach węgla kamiennego w
Polsce wzrasta stale w szybkim
stopniu poczynając już od roku
1923 Dotychczas brak jednak by
10 szczegółowych zestawień wydaj
ności pracy v kopalniach Dane te
opracował główny Urząd Staty
styczny i mają okazać się one w
najnowszem wydawnictwie Małego
Rocznika Statystycznego na rok
1935
Według tych danych wydoby-cie
węgla na jedna robotniko--
Ko-m- ar
kich pustyniach wielkich rzeczy
nie doKona
Równocześnie bombardowanie z
p o w i e t r z a miast regular-ne
formacje muszą się posuwać
aby zakładały lad i porządek
Przytem do takiego najazdu no
wietrznego długo dystansowego
potrzeba używać nie małych awia
netek lecz transatlantyckich dwu
platowców aby można było odbvć
podróż tam i z powrotem przy ob
ładowaniu maszyny nie tylko pa liwem lecz ładunkiem bomb z których każda posiada do 300 fun
ty wagi A distans pomiędzy Adu
wą i Addis Ababa jest troszkę
mniejszy jak pomjędzy Toronto i
Winnipegiem
O przystanku nie ma mmw
gdyż z każdego lotnika włoskiego
zrobiłyby abisynscy górale "irish
stew
Dopokąd najeźdźcy nio przybli
ża sie ao Aclchs Ababa na 200 do
300 mil wszelkie wiadomości Do dawanie o powietrznem ataku na
stolicę abisyńską należy uważać
za wielką bujdę na resorach!
WŁOCHOM NIE O TO CHO-d- zi Chodzie im o szerszą ekspan-zj- ę w Afryce i wywołanie ruchaw
ki w kolonjach angielskich
Po drugiej stronie Abisynji znaj
tdeukjteorsaitęiemEgiApnt glkitórWy łojessit opdodkilpkruo
nastu lat -- przez swoich śpiegów
gparonwdęadzwili Egainptciieangniaelsnkiąe koprrozpyaś-ć
mrtiiKiiuLnŁiKłJiuujaniie Drnunn tprn - t snkjaAuwjijcaemlui odzuyjsnkcanwiaiosskwoo'jaeuj isnyine
podległości
Prawie wszystkie polityczne par
tje w Egipcie które dawniej oba
wiały się nie przyjemnych na-stępstw
ze strony anglików obec
nie podżegani przez wlochów za
chęcani szumnemi zwycięstwami
tychże zaczynają się buntować
Na to włosi czekają i nie śpie-szy
im się bardzo iść' w głąb Abi
synji Dopokąd z drugiej strony
nie zrobi się ruchawka na korzyść
wlochów
a Egiptem pójdzie Arabia Irak
budan Wahabity 1 rożne małe i du
że szczepy mahometarskie które
pozostają dziś pod panowaniem
lwa o lyjskiego
Wtedy --— Anglia będąc zajętą
utrzymaniem porządku swoich
posiadłościach nie będiie moyla
ayiienwiiii: się wjocnon w icn za narach
Wtedy włosi podkurza — pew-nego
razu trochę żółtego lub wod
nistego gazu abisyńczykom pod
nos i wytrują waleczne wojska a-bisyń- skie co do nogi tak jak de
swtrrakuodicljineohiesjWmzciznteeuicdorzyysącibwękndupaąlrtzupsyrrzszęlteiadnzjzieaaisceczhhcokzdernzmiyoąpżro-
__Mog{jLzajŚć i inne posunięcia
Wydainość Węgla w Polsce
dniówkę wynosiło w roku 1913
licząc wedłutr rnlpi jJntr? 1 ij
kg licząc tylko załogę na dobę iuo kg licząc górników 5
576 kg
Po wojnie wydajność pracy w
Kopalniach węgla gwałtownie
zmniejszyła się i' wydobycie wę- gla na jedną robotnikodniówkę oo w roku 1923 cała zało
ra: on kg załoga na dole 912 kg
górnicy — 4106 kg Jednak inż"
sWilor:okcual"1aHr9z"Sałor"rg~ufaAwn9uj3cSickgn10 wyno--
Pisma wkraju zwracają co raz
więcej uwagi na obliczenie majat
ku narodowego Polski Obliczenia
te nie są dotychczas dość ścisłe wa
hają się w różnicach kilkunastu
a nawet kilkudziesięciu miljar-dó- w
złotych
Majątek narodowy Polski na
podstawie Rocznika ministerjum
skarbu na r 1924 obliczany był na
sumę 884 miljardów złotych fran
ków czyli średnio na głowę miesz
kanca wynosiło około 3 tys złotych
franków
Kierownik biura ekonomicznego
Canku Polskiego dr M Szawlew
ski w pracy swej p t "Polska na
tle gospodarki światowej oceniał
polski majątek narodowy w 1925
r na kwotę około 18 miljardów do
larów złotych Licząc po przecię-tnym
kursie 9 złotych za jednego
dolara otrzymalibyśmy sumę 102
miljardy obecnych złotych pol-skich
Taka miała być wartość maiat- -
ku narodowego Polski przed dzie- -
rfięc-i- u miy xa głowę mieszkańca
dr Szawiewski obliczał ówcześnie
r sześćset dolarów w zlocie czyli
po 5400 złotych obecnych
Pp J Wąsowicz i AZierhoffer
w roczniku 1935 "świat w cyfrach
majątek polski ustalają na 137 mil
iardów złotych a na głowę miesz
kańca po 4615 złotych:
W ciągu dziesięciu lat majątek
narodowy spadłby w swej wartoś
ci o 2o miliardów złotych każdv
zaś Polak byłby teorety-zni- e bfrd
niejszy o Y85 złotych
Tak głoszą cyfry statystyczne
Nie można nie odnosić się do nich
z dużym krytycyzmem Absolutnie
ścisłych obliczeń nie ma i być nie
może Ale jt-żel- i mamy operować
icsytfnriaemjąicąpolidteawraatnuermę i eknoanmomicpzrnząez
troacdha"neuzanuatćorórwaczej"śwnaialetażałwobycyfz-a optymistyczne Najprawdopodob-niej
wartość majątku Polski w eta
gu ostatnich lat dziesięciu snadła
więcej niż o 25 miliardów złntvph
Mająfcsk narodowy na głowę mie
3zkańca w Czechosłowacji wynosi
7500 zł czyli i 2S85 złotych wię- - lcj iuz w roisce — w Niemczech
wypada na głowę 8500 zł We
Francji 15000zł w Angli 21000
zł„ we Włoszech 6500 zł
Niższe sumy na głowę niż Pol-ska
posiada Rumunia 4420 zł
Jugosławja 3570 i ZSRR 2500 zł
Dla porównania warto jeszcze
przytoczyć Stany Zjednoczone Ich
majątek narodowy liczono w roku
WZA na S 340 miljardów a w roku
1932 tylko na $ 247 miljardów Spa
(bk o 27 procent gdy w Polsce spa dek w 10 latach był 15 procent
Wzrost majątku świadczy o po
mnażaniu zamożności Oszczędnoś
ci jakie wostatnich latach nagro
madzały się w bankach i kasach
Wiele jest chorób zaraźliwych
które sie przenoszą od tfhoreiro
człowieka xlo zdrowego ale jeszcze
więcej jest chorób które się sze
rza za pomocą powietrza wody
lub pokarmów
W każdym razie choroba zaraź
liwa jost spowodowaną specjal-nym
zarazkiem zwanym bakterją
która różni się kształtem i sposo- bem rozwoju ale tak jest maleń
ka tak drobniutka że trzeba je po
większyć 500 a nawet tysiąc ra-zy
żeby oko lekarza mogło przez
mikroskop rozróżnić jeden gatu-nek
zarazków od gatim
ku Istnieje specjalna nauka zwa
na Bakterjologją która ogromny
ma już dziś zakres i która w dal-sz}'- m ciągu podlega wspaniałemu
rozwojowi wiedzy ku dobrodziej
stwu ludzkości
W tej krótkiej pogadance chcę
zaznajomić nasze czytelniczki jak
walczyć z ebecną epidcmją gry
py o czem co azienme w około sły
szymy że ta choroba na nas lub
na nasze dzieci czyha Nie jest to
straszna 1 niebezpieczna choroba
jak wiele innycsh jak n p szkarla
tyna dyfteryt tyfus itp ale gry
pa choć na pozór nie winna lek
kmaienjiećdnwak nmieożebezsipęiecczznaasemnapwrzeet
śmiertelną chorobę Często tak c-sl- abi tak wymęczy organizm do- tryogsłoedgnoiamluib cdazłieemckia ażeo ciiląegsnaie kosimę
plikacje płucne to zaziębiona gry npmiaićcmwdoożsreuocshsłyioęcthywplułpubocdndaeztnieyccmzi vlpiorrzggeramunźlielźi
cę
Epidemje grypy pojawiają się szczególnie przy gwałtownych
zmianach temperatury a więc na
na dole 1473 kg górnicy 6035
kg Przedwojenne wydobycie wę
gla na jsedną robotnikodniówkę
przekroczone zostało w roku 1927
kiedy wynosiło: cala rałoga 1191
kg załoga na dole 1814 kg gór
nicy 7414 kg
Lata następne dały coraz szyb
szy postęp we wzroście wydajno
ści pracy w kopalniach węgla 1
wydobycie węgla na jedną robotni
kodniówkę w roku 1934 wynosiło:
cała załoga 1703 kg rałoga na do
Ie 2611 kg górnicy 9336 kg
znamienna
JJŁfcaŁjJjiAWgl tfc-- W
v £ S£ mfitti riia l-artiŁ%Cs-vtl
POLSKI MAJĄTEK NARODOi
KANADY
uoisKicn nie wyrńmi- - dobrej części strat Ł
nroodonwa esgpoadku wartości ta?
Taniość akcji doinCtfj jest świadkiem ubożenia!
5rr £"" n?™1
Im większa jest taniości
lumyKu tern laiwiej pf mogą w ręce nie powo}
może powolne wwil dóbr majątku narodowej
Najważniejszym i „!
szym odcinkiem będzie 7$
roisKi ziemia tsM
zieUmłiędlneeżećjesmtożpeojęwcieinuhi-Ufl- i u
pa Ppioorlwskcijengo Lfllpln „i- -i 1C"4f?
lnaictyza głoogsłioszżoenaroliprzuendr a
kach posiadaczy nonad 1&!
ło zaledwie 286 proc p uroima wiasnosc Od roM rjjs rozparcelowano w }p 187100 ha Stosunek VM
szcze bardziej przesunął Jl ""'-- iaiuuuwj iiiiupsn iiuitiuiji jJUiuaiuje JUZ J rokiem coraz mniej ziemi
Dziś wypada się mniej
t) u Ljuii cu iimju KiedJUSS
ziemię njz o posiadająmllJ!®
mię A w interesie tych ! g
ziemia nie była tania J ~M Obszernie i z wielka
cią rzeczy na ten temat rlf ais
Senacie referent budżetu feft
sen August Popławski _W{
cianin jest zainteresowany! $
ko w cenie nabywanej g§
iJizuuuwszysiKiem w ccnfi iftj
nęj i sprzedawanej ziemi LI
nin iest nrzprln tiniwfalM
Polsce T)nsijidnn7Pin nvrt?S
nych któremi obraca któ!!
nnmiędzy członków rodziniK?
służą dla' Jako podsta!l£l§
tu" m I z innych jeszcze W7?I!#a§
na ziemi odgrywa ważną iF{ffi
obniżaniu ceny — mówił £}§&
pławski — niebeznieczniptS
siaj mówić jeśli sie nic ń$'m
dwszystkiem banków pGJ§
wych narazić na niebezjt'4p
stwo a ustawy oddłu?eniwvg
po nrostu na zaprzepaszrzt hm
Leny nie tylko ziemi Mt
tość domów i fabryk mają p
stwa i dla obliczeń mająllg
doweero S
Nie ma takiego kraju Hglj
nie dziś to jutro nie był i"&
ny na poszukiwanie nie tylfM
dytów wewnętrznych ale UaB
nicznich Wartość majątkiM
dowęgo państwa jest braniES
za podstawę zdolności kretmf danego kraju Im ten majaiM
większy tern poważniejsza
rancja cioorego ulokowania?
ozy Jak Ustrzec się od Grypy
drugiego
ZNAMIENNY GŁOS
jesien i lub na wiosnę nlbotM
"3 ™my jeżeli ona jest nM wtlinijliziyvii usłuo~ltiAyun T_zamkaianwyłaśmnireoz!ó1:- -fjijyl dzie w obecnym roku i ipl ze wszech stron się skarż? Hi
P?_ czasem parę osób na n:S dżinie Bo zmiany u™&V
sprzyjają
grypy w
r - 'r-"M- s rozwojowi
powietrzu
- Ł
oUinul„ulHum _przeniKJiwem1"I"1VZi ggrayrpdyła z powietrza dostają 1 tą droga rozchodt
za pomocą krwi no en hm n-- :s mie Pózatem sami phom-- f szn zarazki grypy za porno? #
szlu przez rozpylanie śliny i4-sa- mą jedzeniaelinwę sppórlzneezmci nłoływżaknafemf tJóJ
przy wspólnej misce czy talĄ%
Ażeby ustrzec się grypy M
więc utrzymywać jaknajctjlg?
jamę ustną a szczególniej (&£&
bo głęboko umieszczone raf W siedliskiem częstym róźnjiJ!
razkow a szc7Ptrinioi nMSśc
Plejnji grypy szkarlatyny ife tewtu Stąd nauka: trzyim'} %
tylko jamę ustną i gardło lĄM
ca płókania sama woda aekM dy trZPhT Hnrln? 'nil WS3T
nej pól łyżeczki szklankill iej wouy albo kropli KW
ćuuo jeaną łyżkę stołowa m tlenione} — ! temi Intwómi
mi środkami plókać zawsze
1 wieczór irardln? n w 1 epidemji lub bliskn nns mi
cych się chorydh plókać gafl
uu 4 razy dziennie szczep
przea 1 po jedzeniu
Po zatem nie calnwał sie
rytni i odsuwać się od nici
Kaszia
Dr Z Bud7ińska-Tjli- i
łucję na forum Lici Narodói
magał się aby Liga potępił C
sywne Włochy i ogłosiła
miczny bojkot towarów wi
Wniosek delegata kana
KU UZVSITAł ntlfnhnfo trTCf
nia Jrinncr}n£n KK rnńłR iii po-- t7ępił:o°'ym"titlii?tarun"e "w"ys"u?j
loch przeciw Abisynji x
Kiem Węgier Austrji i $
wrocnow którzy wstnyn1 od głosowania
Wobec tef nnaHłpf irhwłJf
decjdowano znieść dotvch
stniejące embargo wywozn
vji 1 Drom palnej do Abisynji
W tych dniach rozeszła Ą
aomosc w Ottawie rzM
ayjski postanowił sprzed
SjTlJl 200000 knrsliinów tt
itoss Morę od ostatniej Ubiegłego tygodnia kanadyjski featpwej leżą w arsena!ł
przedstawiciel w Aa xrA-nennv- rł Rr ' rivki!
eireusl0n'zpoparciem angielskich Kuż-Wa-na
aioga deleąatów imiAi _ na—leży do- najle? 1 O "litrKi
(A
zie- -
są
nlK
na
10
ie
mi
1
-
? JT
Object Description
| Rating | |
| Title | Zwilazkowiec Alliancer, October 20, 1935 |
| Language | pl |
| Subject | Poland -- Newspapers; Newspapers -- Poland; Polish Canadians Newspapers |
| Date | 1935-10-20 |
| Type | application/pdf |
| Format | text |
| Identifier | ZwilaD2000012 |
Description
| Title | 000122a |
| OCR text | r'j 8- - I B © tjtrte3-t - Ml iS3fŁc~'ł A™ OS B' i' 11 i Mi ifc ?i sfrcr li" ii "ZWIĄZKOWIEC" OFFICIAL PUBLICATIOŃ OF THE POLISH ALLIANCE OF CANADA Published for Every Sunday ORGAN ZWIĄZKU POLAKÓW W KANADZIE Wychodzi na każdą niedzielę Redaktor A J STiNIEIfSKI łtimiuhiraor K J MJZURKIEIPICZ PRENUMERATA: Roczna w Kanadzie 9 150 Półroczna hu f W Stan Zjed i Europie $ 200 Pojedynczy Numer 5 c Printed and Published by PolKh Alliance of Canada Adres: "ZWIĄZKOWIEC" G9C Queen St W Toronto Tel WA: 0334 NIEPODLEGŁOŚĆ KANADY Od czasu poczęcia Kanady jako zamorskiej prowincji angielskiej do chwili zakończenia ostatniej wojny świa towej nigdy nie zdarzył się wypadek w historji tego za-morskiego kraju aby Kanada jako zamorska kolonia angielska pozwoliła sobie wystąpić odrębnie u boku An- - gli w sprawach własnego państwa i narodu — jako kraj nie zależny i nie podległy Szczególnie w decydujących sprawach światowych i na forum polityki międzynarodowej Takie same warunki dotyczyły i drugich zamorskich angielskich prowincji jak Australji Nowej Zelandji Południowej Afryki w układach jakie były kiedyś na-rzucone przez Anglię prowincjom podbitem — powie-dziane było — że wszelkie sprawy tyczące sie brityiskich zamorskich ziem finansowych lub ekonomicznych zała twia jeciyme specjanie powotanc do tego ministerstwo pod nazwą "Colonjal" Zaś w sprawach ochrony granic i polityki międzynaro dowej reprezentuje angielskie ministerstwo spraw za-granicznych Takie układy i obowiązek trwał całe stulecia Do cza-su zakończenia wojny Ostatnia wojna dużo zmieniła w świecie zniosła tro ny i korony skruszyła dyspotyzmy zmieniła zasadniczą myśl i pojęcie Imperjalizm i serwilizm angielski uległ przeisioczpniu Za wielką ofiarność w wyczynach wojennych i za ob ficie przelaną krew narodu kanadyjskiego w obronie in-teresów brityjskicjh jako całości Imperjum naród ka-nadyjski uwolnił się z opieki jarzma angielskiego Kanada zdała egzamin dojrzałości swojej na dalekich polach Belgji Egiptu i Salonik wywalczyła swoją nic podległość W ostatnich latach powojennych dało się zauważyć jasne i wyraźne stanowisko Kanady w stosunku do An gli i międzynarodowego forum JAKO NARÓD WOLNY l NIEPODLEGŁY Dziś John Buli nie reprezentuje siebie w Kanadzie a-- ni nie dyktuje tu praw i woli tronu Lecz Kanada jest re-prezentowana w Angli przez swego Wysokiego Komisa rza który może zamknąć gościnną bramę kanadyjska dla angielskiej emigracji eksportu i surowców Takie same nie zależne stanowisko posiada Kanada i w Lidze Narodów jako naród i państwo decydujące o so bie gdzie kraj utrzymuje stałego członka przy Lidze Narodów i w biurze międzynarodowej Pracy Oprócz tego — posiada w niektórych krajach pełno-mocnych przedstawicieli jak w Stanach Zjednoczonych Danji Szwecji w Australji w Nowej Zelandji i w Chi-nach Ud W ostatniem roku była poważnie sprawa oma-wiana o wysłaniu stałego reprezentanta do Sowieckiej Rosji i niektórych państw europejskich z którumi Kana da posiada zawarte handlowe traktaty Ewentualnie wszystkie po wojenne handlowe trakta ty zawarte pomiędzy Kanadą a drugiemi państwami nie były sankcjonowane przez żadne kolonjalne angielskie ministerstwa jak to miało miejsce w dawnych latach lecz każdy zawarty traktat handlowy był ratyfikowany przez własny parlament krajowy nie patrząc czy to się Angli podoba czy me Dziś mówi się w Kanadzie poważnie o zmianie starej narzuconej autonomji konstytucyjnej przed sześćdzie sięciu laty Co prawda jest jeszcze kilka nie potrzebnych "antyków" i zabytków z ery panowania lwa brityjskie-g- o w Kanadzie Jak prowincjonalni i domrnjnlny gene rał gubernator którego kroi angielski mianuje a izba lordów zatwierdza Lecz wszystkie wydatki związane z utrzymaniem takich stanowisk ponosi odnośna kraj oiuuuwisKu uuuego guoernatora jest mało znaczące zuiiiyha 1 rozwiera legisiaturę reprezentuje koionc an gielską kilka razy w roku "kiknie football" przy otwar-ciu sezonu sportowego i srebrna kielnia podłoży wapno potdo wwęszgyiesltnkyo kamień jakiegoś filantropijnego gmachu Wpływu na państwo na kierunek ustawodawstwa nie ma żadnego — Cierpliwości trochę a miejmy nie złomna nadzieje zp chwilą naruszenia starych konstytucyjnych fundamon iuw caia wieKowa strantu ra w cruzy sie rozleci ipszp w biezącem dziesięcioleciu W miejsce jakichś obowiąz-ków 1 praw pozostaną tylko historwznp nnfnfi- - ™ patyczne odnoszenie narodu kanadyjskiego — dó wład-nej Macierzy Tak kulturalne narody rozwiązują najtrudnieje swoje problemy bez rozlewu krwi i wzajemnej mordo warna się- - siebie SrMbyułbybyrla°j'emtyI" radow°l°nych ilu jest zadowolonych Trzeba umieć -- robić głupstwa których wymaga nasz charakter Największy ból jest ten którego nie można wypowied7ieć HojnoSć jest tylko litością dusz szlachetnych v-- I I ŚPIEWAJ TO ZE MNĄ Płyń Moja Pieśni Płyń moja pieśni na wsze strony Gdzie lud polski rozrzucony Dźwiga losu ciężkie brzemię Tam niech płynie twoje pienie W Jonie ziemi w polu w lesie Niech się echo twe rozniesie Płyń pocieszaj w ciężkiej doli Raduj starca gdy ich boli Piacującym bądź pomocą Utrudzonym stróżem nocą Silnym zdrowym bądź weselem A cierpiącym przyjacielem A gdy będę w przekonaniu Ześ sprostała swem zadaniu Ze choć chwilę twoje brzmienie Zdjęło z czoła li oski cienie Ulży to i mojej duszy I nie jeden ból zagłuszy A gdy spocznę w ciemnym grobie błogosławię seicem tobie Wycinanki Prasowe g Wycina dla "Związkowca" Jacek Rolnik &vvavvvvvvvvvvvvvvv%w!v'S NOWOCZESNE PAŃSTWA W Nie jest to rzecz bardzo łatwa świetle kultury zachodniej przeży dla najeźdźców Europlanami w ta wają głębokie przesilenia inic- - omal we wszystkich tych pań-stwach i narodach toczą się na-miętne polityczne walki o nowy ustrój i ład społeczny o nowe for my bytowania i egzystencję ludz-ką Zwykłe piawo walki o byt # # Walki te zbyt często połączone są ze zbrodniami krew się leje bn uia obficie marnuje się do I ze ogólne uouro obywateli a co najważniejsze pękają podstawy prawne 1 moralne Daremnie ludzie szukają jakie-goś zbawczego kierunku innej za sady na której mógłby oprzeć u-pragn- iony ład i porządek rzeczy To utopia # # Nie przywróci ładu i równowa-gi w życiu pańslwowem społecz-ne- m ludzkiem ani dyktatura naj wybitniejszych jednostek i najpo tężniejszych głów nie da ich też najdemokratyczniejsza forma rzą dów Jezeu moralne podstawy dzi siejszego bytowania zbiorowego nie ulegną gruntownej rewizji Jeżeli ludzkość nie podda się bez zastrzeżeń tej całkowitej no wej myśli realnej o równości ludz kiej i równem podziale bogactw doczesnych A WIĘC WOJNA! W ubiegiem tygodniu włoskie agencje Węgra ficzne rozniosły po calem świe- - cie o wielkich włoskich militar-nych posunięciach wojennych zdo byczach Podobno mieli zabrać miasto Aduwę 1 święte miasto Adigrat 1 Aksum Z tego włoskiego krzyku — wy inka wielkie zero Qdyż — jak A-du- wa Adigrat i Aksum nie nale żą do wielce strategicznych pozycji wojennych Sa to zwykłe trzecio rzędne miasteczka na podobień stwo naszych Kozich i Wronich Wólek na wschodnich kiesach A w Abisynji jest każda taka dziura Święta Jeżeli włosi w tern tępię będą się tak dalej posuwać w głąb Abisynji to wojnę włosko abisyńską trzeba rozłożyć na kilka lat Gdyż w polowie każdego stycz nia zaczynają się ponownie desz czowe i malaryjne pory w któ rych wszelka operacja wojenna jest ni nioźebna: Z tej strony — z której włosi u derzyli na Abisynjo nic raa dróg kilejowych ani kołowych bitych przez które mógłby nastąpić prze marsz wojsk i transportu taboro wego Trzeba tam najsampierw wycinać dziką puszczę tępić ma-lar- ję i gady osuszyć 'biota sta-wiać mosty bić twarde drogi aby można puścić po nich jaki taki trok lub armatę Na to potrzeba czasu i wielkich wkładów przy ziem i nie stałem klimacie przy stałych napaściach i podjazdach półdzikich górskich plemion w prowincjach Goular i Harrar Wydajność pracy robotniczej w kopalniach węgla kamiennego w Polsce wzrasta stale w szybkim stopniu poczynając już od roku 1923 Dotychczas brak jednak by 10 szczegółowych zestawień wydaj ności pracy v kopalniach Dane te opracował główny Urząd Staty styczny i mają okazać się one w najnowszem wydawnictwie Małego Rocznika Statystycznego na rok 1935 Według tych danych wydoby-cie węgla na jedna robotniko-- Ko-m- ar kich pustyniach wielkich rzeczy nie doKona Równocześnie bombardowanie z p o w i e t r z a miast regular-ne formacje muszą się posuwać aby zakładały lad i porządek Przytem do takiego najazdu no wietrznego długo dystansowego potrzeba używać nie małych awia netek lecz transatlantyckich dwu platowców aby można było odbvć podróż tam i z powrotem przy ob ładowaniu maszyny nie tylko pa liwem lecz ładunkiem bomb z których każda posiada do 300 fun ty wagi A distans pomiędzy Adu wą i Addis Ababa jest troszkę mniejszy jak pomjędzy Toronto i Winnipegiem O przystanku nie ma mmw gdyż z każdego lotnika włoskiego zrobiłyby abisynscy górale "irish stew Dopokąd najeźdźcy nio przybli ża sie ao Aclchs Ababa na 200 do 300 mil wszelkie wiadomości Do dawanie o powietrznem ataku na stolicę abisyńską należy uważać za wielką bujdę na resorach! WŁOCHOM NIE O TO CHO-d- zi Chodzie im o szerszą ekspan-zj- ę w Afryce i wywołanie ruchaw ki w kolonjach angielskich Po drugiej stronie Abisynji znaj tdeukjteorsaitęiemEgiApnt glkitórWy łojessit opdodkilpkruo nastu lat -- przez swoich śpiegów gparonwdęadzwili Egainptciieangniaelsnkiąe koprrozpyaś-ć mrtiiKiiuLnŁiKłJiuujaniie Drnunn tprn - t snkjaAuwjijcaemlui odzuyjsnkcanwiaiosskwoo'jaeuj isnyine podległości Prawie wszystkie polityczne par tje w Egipcie które dawniej oba wiały się nie przyjemnych na-stępstw ze strony anglików obec nie podżegani przez wlochów za chęcani szumnemi zwycięstwami tychże zaczynają się buntować Na to włosi czekają i nie śpie-szy im się bardzo iść' w głąb Abi synji Dopokąd z drugiej strony nie zrobi się ruchawka na korzyść wlochów a Egiptem pójdzie Arabia Irak budan Wahabity 1 rożne małe i du że szczepy mahometarskie które pozostają dziś pod panowaniem lwa o lyjskiego Wtedy --— Anglia będąc zajętą utrzymaniem porządku swoich posiadłościach nie będiie moyla ayiienwiiii: się wjocnon w icn za narach Wtedy włosi podkurza — pew-nego razu trochę żółtego lub wod nistego gazu abisyńczykom pod nos i wytrują waleczne wojska a-bisyń- skie co do nogi tak jak de swtrrakuodicljineohiesjWmzciznteeuicdorzyysącibwękndupaąlrtzupsyrrzszęlteiadnzjzieaaisceczhhcokzdernzmiyoąpżro- __Mog{jLzajŚć i inne posunięcia Wydainość Węgla w Polsce dniówkę wynosiło w roku 1913 licząc wedłutr rnlpi jJntr? 1 ij kg licząc tylko załogę na dobę iuo kg licząc górników 5 576 kg Po wojnie wydajność pracy w Kopalniach węgla gwałtownie zmniejszyła się i' wydobycie wę- gla na jedną robotnikodniówkę oo w roku 1923 cała zało ra: on kg załoga na dole 912 kg górnicy — 4106 kg Jednak inż" sWilor:okcual"1aHr9z"Sałor"rg~ufaAwn9uj3cSickgn10 wyno-- Pisma wkraju zwracają co raz więcej uwagi na obliczenie majat ku narodowego Polski Obliczenia te nie są dotychczas dość ścisłe wa hają się w różnicach kilkunastu a nawet kilkudziesięciu miljar-dó- w złotych Majątek narodowy Polski na podstawie Rocznika ministerjum skarbu na r 1924 obliczany był na sumę 884 miljardów złotych fran ków czyli średnio na głowę miesz kanca wynosiło około 3 tys złotych franków Kierownik biura ekonomicznego Canku Polskiego dr M Szawlew ski w pracy swej p t "Polska na tle gospodarki światowej oceniał polski majątek narodowy w 1925 r na kwotę około 18 miljardów do larów złotych Licząc po przecię-tnym kursie 9 złotych za jednego dolara otrzymalibyśmy sumę 102 miljardy obecnych złotych pol-skich Taka miała być wartość maiat- - ku narodowego Polski przed dzie- - rfięc-i- u miy xa głowę mieszkańca dr Szawiewski obliczał ówcześnie r sześćset dolarów w zlocie czyli po 5400 złotych obecnych Pp J Wąsowicz i AZierhoffer w roczniku 1935 "świat w cyfrach majątek polski ustalają na 137 mil iardów złotych a na głowę miesz kańca po 4615 złotych: W ciągu dziesięciu lat majątek narodowy spadłby w swej wartoś ci o 2o miliardów złotych każdv zaś Polak byłby teorety-zni- e bfrd niejszy o Y85 złotych Tak głoszą cyfry statystyczne Nie można nie odnosić się do nich z dużym krytycyzmem Absolutnie ścisłych obliczeń nie ma i być nie może Ale jt-żel- i mamy operować icsytfnriaemjąicąpolidteawraatnuermę i eknoanmomicpzrnząez troacdha"neuzanuatćorórwaczej"śwnaialetażałwobycyfz-a optymistyczne Najprawdopodob-niej wartość majątku Polski w eta gu ostatnich lat dziesięciu snadła więcej niż o 25 miliardów złntvph Mająfcsk narodowy na głowę mie 3zkańca w Czechosłowacji wynosi 7500 zł czyli i 2S85 złotych wię- - lcj iuz w roisce — w Niemczech wypada na głowę 8500 zł We Francji 15000zł w Angli 21000 zł„ we Włoszech 6500 zł Niższe sumy na głowę niż Pol-ska posiada Rumunia 4420 zł Jugosławja 3570 i ZSRR 2500 zł Dla porównania warto jeszcze przytoczyć Stany Zjednoczone Ich majątek narodowy liczono w roku WZA na S 340 miljardów a w roku 1932 tylko na $ 247 miljardów Spa (bk o 27 procent gdy w Polsce spa dek w 10 latach był 15 procent Wzrost majątku świadczy o po mnażaniu zamożności Oszczędnoś ci jakie wostatnich latach nagro madzały się w bankach i kasach Wiele jest chorób zaraźliwych które sie przenoszą od tfhoreiro człowieka xlo zdrowego ale jeszcze więcej jest chorób które się sze rza za pomocą powietrza wody lub pokarmów W każdym razie choroba zaraź liwa jost spowodowaną specjal-nym zarazkiem zwanym bakterją która różni się kształtem i sposo- bem rozwoju ale tak jest maleń ka tak drobniutka że trzeba je po większyć 500 a nawet tysiąc ra-zy żeby oko lekarza mogło przez mikroskop rozróżnić jeden gatu-nek zarazków od gatim ku Istnieje specjalna nauka zwa na Bakterjologją która ogromny ma już dziś zakres i która w dal-sz}'- m ciągu podlega wspaniałemu rozwojowi wiedzy ku dobrodziej stwu ludzkości W tej krótkiej pogadance chcę zaznajomić nasze czytelniczki jak walczyć z ebecną epidcmją gry py o czem co azienme w około sły szymy że ta choroba na nas lub na nasze dzieci czyha Nie jest to straszna 1 niebezpieczna choroba jak wiele innycsh jak n p szkarla tyna dyfteryt tyfus itp ale gry pa choć na pozór nie winna lek kmaienjiećdnwak nmieożebezsipęiecczznaasemnapwrzeet śmiertelną chorobę Często tak c-sl- abi tak wymęczy organizm do- tryogsłoedgnoiamluib cdazłieemckia ażeo ciiląegsnaie kosimę plikacje płucne to zaziębiona gry npmiaićcmwdoożsreuocshsłyioęcthywplułpubocdndaeztnieyccmzi vlpiorrzggeramunźlielźi cę Epidemje grypy pojawiają się szczególnie przy gwałtownych zmianach temperatury a więc na na dole 1473 kg górnicy 6035 kg Przedwojenne wydobycie wę gla na jsedną robotnikodniówkę przekroczone zostało w roku 1927 kiedy wynosiło: cala rałoga 1191 kg załoga na dole 1814 kg gór nicy 7414 kg Lata następne dały coraz szyb szy postęp we wzroście wydajno ści pracy w kopalniach węgla 1 wydobycie węgla na jedną robotni kodniówkę w roku 1934 wynosiło: cała załoga 1703 kg rałoga na do Ie 2611 kg górnicy 9336 kg znamienna JJŁfcaŁjJjiAWgl tfc-- W v £ S£ mfitti riia l-artiŁ%Cs-vtl POLSKI MAJĄTEK NARODOi KANADY uoisKicn nie wyrńmi- - dobrej części strat Ł nroodonwa esgpoadku wartości ta? Taniość akcji doinCtfj jest świadkiem ubożenia! 5rr £"" n?™1 Im większa jest taniości lumyKu tern laiwiej pf mogą w ręce nie powo} może powolne wwil dóbr majątku narodowej Najważniejszym i „! szym odcinkiem będzie 7$ roisKi ziemia tsM zieUmłiędlneeżećjesmtożpeojęwcieinuhi-Ufl- i u pa Ppioorlwskcijengo Lfllpln „i- -i 1C"4f? lnaictyza głoogsłioszżoenaroliprzuendr a kach posiadaczy nonad 1&! ło zaledwie 286 proc p uroima wiasnosc Od roM rjjs rozparcelowano w }p 187100 ha Stosunek VM szcze bardziej przesunął Jl ""'-- iaiuuuwj iiiiupsn iiuitiuiji jJUiuaiuje JUZ J rokiem coraz mniej ziemi Dziś wypada się mniej t) u Ljuii cu iimju KiedJUSS ziemię njz o posiadająmllJ!® mię A w interesie tych ! g ziemia nie była tania J ~M Obszernie i z wielka cią rzeczy na ten temat rlf ais Senacie referent budżetu feft sen August Popławski _W{ cianin jest zainteresowany! $ ko w cenie nabywanej g§ iJizuuuwszysiKiem w ccnfi iftj nęj i sprzedawanej ziemi LI nin iest nrzprln tiniwfalM Polsce T)nsijidnn7Pin nvrt?S nych któremi obraca któ!! nnmiędzy członków rodziniK? służą dla' Jako podsta!l£l§ tu" m I z innych jeszcze W7?I!#a§ na ziemi odgrywa ważną iF{ffi obniżaniu ceny — mówił £}§& pławski — niebeznieczniptS siaj mówić jeśli sie nic ń$'m dwszystkiem banków pGJ§ wych narazić na niebezjt'4p stwo a ustawy oddłu?eniwvg po nrostu na zaprzepaszrzt hm Leny nie tylko ziemi Mt tość domów i fabryk mają p stwa i dla obliczeń mająllg doweero S Nie ma takiego kraju Hglj nie dziś to jutro nie był i"& ny na poszukiwanie nie tylfM dytów wewnętrznych ale UaB nicznich Wartość majątkiM dowęgo państwa jest braniES za podstawę zdolności kretmf danego kraju Im ten majaiM większy tern poważniejsza rancja cioorego ulokowania? ozy Jak Ustrzec się od Grypy drugiego ZNAMIENNY GŁOS jesien i lub na wiosnę nlbotM "3 ™my jeżeli ona jest nM wtlinijliziyvii usłuo~ltiAyun T_zamkaianwyłaśmnireoz!ó1:- -fjijyl dzie w obecnym roku i ipl ze wszech stron się skarż? Hi P?_ czasem parę osób na n:S dżinie Bo zmiany u™&V sprzyjają grypy w r - 'r-"M- s rozwojowi powietrzu - Ł oUinul„ulHum _przeniKJiwem1"I"1VZi ggrayrpdyła z powietrza dostają 1 tą droga rozchodt za pomocą krwi no en hm n-- :s mie Pózatem sami phom-- f szn zarazki grypy za porno? # szlu przez rozpylanie śliny i4-sa- mą jedzeniaelinwę sppórlzneezmci nłoływżaknafemf tJóJ przy wspólnej misce czy talĄ% Ażeby ustrzec się grypy M więc utrzymywać jaknajctjlg? jamę ustną a szczególniej (&£& bo głęboko umieszczone raf W siedliskiem częstym róźnjiJ! razkow a szc7Ptrinioi nMSśc Plejnji grypy szkarlatyny ife tewtu Stąd nauka: trzyim'} % tylko jamę ustną i gardło lĄM ca płókania sama woda aekM dy trZPhT Hnrln? 'nil WS3T nej pól łyżeczki szklankill iej wouy albo kropli KW ćuuo jeaną łyżkę stołowa m tlenione} — ! temi Intwómi mi środkami plókać zawsze 1 wieczór irardln? n w 1 epidemji lub bliskn nns mi cych się chorydh plókać gafl uu 4 razy dziennie szczep przea 1 po jedzeniu Po zatem nie calnwał sie rytni i odsuwać się od nici Kaszia Dr Z Bud7ińska-Tjli- i łucję na forum Lici Narodói magał się aby Liga potępił C sywne Włochy i ogłosiła miczny bojkot towarów wi Wniosek delegata kana KU UZVSITAł ntlfnhnfo trTCf nia Jrinncr}n£n KK rnńłR iii po-- t7ępił:o°'ym"titlii?tarun"e "w"ys"u?j loch przeciw Abisynji x Kiem Węgier Austrji i $ wrocnow którzy wstnyn1 od głosowania Wobec tef nnaHłpf irhwłJf decjdowano znieść dotvch stniejące embargo wywozn vji 1 Drom palnej do Abisynji W tych dniach rozeszła Ą aomosc w Ottawie rzM ayjski postanowił sprzed SjTlJl 200000 knrsliinów tt itoss Morę od ostatniej Ubiegłego tygodnia kanadyjski featpwej leżą w arsena!ł przedstawiciel w Aa xrA-nennv- rł Rr ' rivki! eireusl0n'zpoparciem angielskich Kuż-Wa-na aioga deleąatów imiAi _ na—leży do- najle? 1 O "litrKi (A zie- - są nlK na 10 ie mi 1 - ? JT |
Tags
Comments
Post a Comment for 000122a
