Zwilazkowiec Alliancer, June 16, 1980

              I' Florian Śmieja
Nasz świat hołdujący bogo-wi
wolnego rynku i niekrę-powan- ej
inicjatywy prywat-nej
w pogoni aa zyskiem nie
pominął nawet tak mało atra-kcyjnej
zdawać by się mogło
dziedziny jak heraldyka
Sprytne firmy z wyobraźnią
i tupetem rozsyłają oferty li-cząc
na naszą próżność i inne
przypadłości ludzkiej natury
ł No bo kto nie chce być lep-szy?
Pamiętam jak w rodzin- -
nni rc l-o'7T'rt-
1rf nr rin 7rrl n- - i --"J "' tjcjj uwuwy iiiVrf £'
szal się po wypłatę wsparcia
póki nie wywołano go popra-wnie
jako von Stachelskiego
Malowniczo także wygląda ta-kie
np nazwisko jak de Piw-ko
Przetarłem więc sceptycz-ne
oczy czytając list pytający
mnie czy wiem że nazwisko
Śmieja ma obecnie własny
wyłączny i szczególnie pięk-ny
herb Wiadomość ta ciąg-nął
dalej list zapewne mnie
zaskoczy I mówił prawdę
Zbadano że mam bardzo
Rzadkie nazwisko i że mniej
niż pięćdziesiąt rodzin je nosi
w Kanadzie: coś mi to nie
gra Podzieliłbym tę cyfrę
przez dziesięć Ale nie będę
wchodził w drogę statysty-kom
Przedsiębiorcza firma
kopiując moje nazwisko z
imienia zrobiła "Fliran" co
mnie z miejsca ujęło bo
brzmi -- szalenie heraldycznie i
z pewnością niejeden min-str- el
by mi go pozazdrościł
Wprawdzie u nas jeszcze
nic ma przymusu posiadania
herbów ale nie jest wyklu-czone
że w przyszłości jakiś
szalony sarmacki prezes zc-- -
chce na złość Polsce Ludowej
wszystkich nas za granicą u-szlac- hcić
Firma znając nasze
słabostki wysyła listy przewi-dując
w pewnym sensie taką
Jerzy Slaski
Minęło 40 lat od dnia w
którym zginął mjr Henryk
Hubal-Dobrzańs- ki Było to 30
kwietnia 1940 r nad Pilicą
na południowym jej brzegu
między wsiami Anielin i Wól-ka
Kuligowska
Hubal na czele liczącej ok
20 osób grupy jezdnych spę-dzał
noc w gęstym zagajniku
Jego oddział podzielony był
już wtedy na dwie części
Druga stanowiła piechota ok
50 ludzi którymi dowodził
ppor "Sęp" (Marek Szymań-ski)
Obydwie grupy posuwa-jąc
się samodzielnie próbo-wały
znaleźć wyjście z coraz
szczelniej zamykającego się
pierścienia hitlerowskiej ob-ławy
w której uczestniczyły
dwa pułki Wehrmachtu
O godz 530 rano tyraliera
4i Wehrmachtu dotarła do za-gajnika
w którym spał Hu-kb- al
wraz ze swymi kawale-- '
Vzystami Drzemał również
wartownik Ocknął się w
chwili gdy Niemiec przyłożył
j mu bagnet do piersi Warto-- l
wnik desperackim chwytem
s wyszarpnął mu karabin i po-- J
biegł do obozu wszczynając
alarm Doszło do gwałtownej
lecz chaotycznej wymiany og-nia
Zginęło dwóch hubalczy-kó- w
i jeden wehrmachtowiec
Konie rozpierzchły się od-dział
też poszedł w lozsypkę
ale wszystkim udało się prze-dostać
na drugą stronę Pilicy
i uniknąć pojmania Wszyst-kim
z wyjątkiem dwóch po-ległych
w pierwszym starciu
1 z wyjątkiem Kubala
Major został ranny w nogi
(wg innej wersji zginął na
miejscu trafiony w serce
pizeczą temu jednak relacje
dwóch naocznych świadków
ostatnich chwil jego życia)
Niemcy nieśli go w stronę od-ległej
o kilkaset metrów od
zagajnika zagrody Laskow-skich
W pewnej chwili Hu-bal
strzelił z pistoletu do jed-nego
z Niemców (broń miał
pod kożuchem albo w ręka-wie)
i trafił go w głowę Był
to major Wehrmachtu który
wkrótce potem zmarł Na-tychmiast
po strzale Niemcy
izucili Hubala na ziemię i za-Wl- uli
go bagnetami Widzieli
to znajdujący się wówczas w
pobliżu zagrody młodzi chłop-cy
wiejscy — Zygmunt Las-kowski
i Władysław Tomasik
Ten drugi wiózł później
furmanką zwłoki majora do
szosy prowadzacej na Toma-szów
gdzie czekał kryty sa-mochód
ciężarowy Wehr-machtu
Niemcy zrobili sobie
przy zwłokach kilka pamiąt-kowych
zdjęć i ruszyli do To- -
i lrirszpwa Majora położono w t garażu tamtejszych koszar
Po kilku dniach zwłoki (chy-ba
w nocy) wywieziono w nie- -
możliwość Komunikuje mi
ona uprzejmie że oczywiście
nie wszystkie rodziny posia-dają
herby ale że ja już ta-kowy
mam To "już" bardzo
mnie ucieszyło Za jedne trzy
dolary mogę nabyć raport na
pergaminie z wyjątkową his-torią
herbu Śmiejów z jed-nej
strony a z jego pięknym
rysunkiem z drugiej Ponoć
stanowi on świetną ozdobę
ścienną a nadaje się nawet na
prezent dla krewnych
Cóż kiedy ja z przekory re-klamowanych
i nie zamawia-nych
artykułów nie poważani
Pozostało mi zatem jedynie
taki herb sobie wyobrazić
Jestem w rzeczy samej jak
powiada mój znajomy czło-wiek
prosty i skiomny ale a
nuż dzieciom w przyszłości
zachce się ubrać w polskie
tarlany i zawiesić herby w
miejscu gdzie najgęściej pa-dają
spojrzenia wścibskich
Po kądzieli mają wszakże do-lodne- go
ciołka na srebrnym
polu ale po mieczu? Myśla-łem
więc i myślałem i wresz-cie
wymyśliłem Tło w kształ-cie
otwartej gazety na pierw-szym
planie emigracyjny
ugór w którym tkwi narzę-dzie
do plewienia w kształcie
ostrego pióra takie motyko-piór- o
Obok niego ścielą się
chwasty: bylina kongresowa
zawilec japoński jadowity
mniszek itp Pod całością wi-dnieje
magiczne słowo "Fli-ran"
Wśród kobiet o zazdrość
nie trudno Ponieważ wynika-ją
z tego nieraz śmieszne sy-tuacje
bo brzydka robi się
zazdrosna o ładna należy
przypomnieć zainteresowa-nym
że to zupełne nieporo
wiadomym kierunku i chył-kiem
pochowano
Nie było — wbrew temu
co pisał Melchior Wańkowicz
opierając się o fałszywe re-lacje
a co do dziś jeszcze
t niektórzy powtarzają — woj-skowych
honorów oddawa-nych
Hubajowi przez wyso-kich
dowódców Wehrmachtu
gen Blaskowitza i gen von
Gienantha Były skłute bagne-tami
zwłoki polskiego ofice-ra
ukradkiem pogrzebane w
miejscu którego do dziś —
mimo kilkakrotnie podejmo-wanych
poszukiwań — nie
udało się odnaleźć
Tak zginął mjr Henryk
Hubal-Dobrzańs- ki ostatni żo-łnierz
II Rzeczypospolitej
pierwszy partyzant minionej
wojny
Miał wtedy niespełna 43
lala Munduru polskiego któ-ry
założył w roku 1914 nie
zdjął do końca życia Nosił go
więc przeszło ćwierć wieku
Zawsze był to mundur pol-skiej
jazdy Przeszedł w nim
wiodący przez Karpaty bojo-wy
szlak 2 Brygady Legio-nów
Polskich gen Hallera
uczestniczył w sławnej bitwie
pod Rarańczą i w wielu in-nych
W latach międzywojen-nych
był zawodowym ofice-rem
kawalerii Zyskał sławę
jako wspaniały jeździec u-czest- nik
i zwycięzca wielu
konkursów międzynarodo-wych
Ostatnim jego pokojowym
garnizonem było Wilno gdzie
pełnił funkcję kwatermistrza
4 p uł Nie dane mu było
pójść z pułkiem do walki Zo-stał
w Wołkowysku jako do-wódca
szwadronu zapasowe-go
Na drogę która wprowa-dziła
go do histoiii wkroczył
dopiero 23 września gdy los
wojny polsko-niemiecki- ej
1939 roku był już przesądzo-ny
W Puszczy Augustow-skiej
stanął na czele około
180 żołnierzy z Rezerwowej
Brygady Kawalerii którzy nie
chcieli składać broni i bra-wurowym
rajdem wiodącym
przez tereny pełne Niemców
przeprowadził ich na odsiecz
i- "-
JAN
zumienie i pomieszanie Bo
brzydka wchodzi w nie swo-je
sprawy Powinna trzymać
się własnej kategorii i pilno-wać
by się nagle jakaś brzy-dsza
na horyzoncie nie po-kazała
At y '
"Pamiętaj: bez względu na
to czy cię ganią- - czy darzą
chlebem czy kamieniem ty
masz iść naprzód i robić to
co do ciebie należy nie zwra-cając
uwagi na gwizdy i okla-ski"
życie bowiem nie polega
na znalezieniu wygodnego
dołka w którym można spo-kojnie
przechrapać tych kilka
krzyżyków a potem odejść
nie zrobiwszy nic złego być
może ale i nie zrobiwszy nic
dobrego Nie po to przyszed-łeś
na świat aby się czaić po
kątach życia ale po to aby
odkryć zgłębić i dać świa-dectwo"
(Z Ławrynowicz Więź)
Adam Nasielski w artykule
"Podróż do Afryki" (Kultura
kwiecień 1980) donosi ze or-ganizacje
polonijne w Afryce
Południowej przystąpiły do
organizowania budowy Pom-nika
Katyńskiego i że już ma-ją
upatrzone dwa miejsca
Nieco dalej w artykule swoim
pisze że wobec groźby krwa-wych
walk rasowych "wielu
przygotowuje się psychicznie
i finansowo do opuszczenia
Afryki" I że nie spotkał ni-kogo'
"który by wyraził go-towość
walki o swą nową oj-czyznę"
A jakże Pomnik zostanie
Wśród obrazoburczych opi-nii
Karola Zbyszewskiego
znalazłem garść na czasie
Oto co pisze on o problemie
broniącej się jeszcze stolicy
Zanim doszli — Warszawa
padła Wtedy Hubal postano-wił
przebijać się na Węgry
wkrótce jednak zmienił decy-zję
Doszedł do wniosku —
jak wynika z relacji tych
którzy byli wówczas przy nim
— że właśnie teraz gdy na-ród
porażony został klęską
jego miejsce jest w Kraju 1
to nie w cywilnym ubraniu
nie w konspiracji lecz w
mundurze na czele umundu-rowanych
i uzbrojonych żoł-nierzy
żeby wiedziano że
Polska nic zginęła lecz trwa
i walczy
1 października przeprawili
się przez Wisłę pod kościusz-kowskimi
Maciejowicami i
stanęli na Kielecczyźnie Wte-dy
lozpoczęła się epopea Od-działu
Wydzielonego Wojska
Polskiego mjra Hubala
Trwała dokładnie pól roku
(aczkolwiek po śmierci mjra
Dobrzańskiego oddział' na
którego czele stał ppor "Sęp"
jeszcze istniał i rozwiązany
został dopiero w ostatniej de-kadzie
czerwca)
Nie miejsce tu na odtwa-rzanie
dziejów Hubala i jego
żołnierzy Są one znane Prze-de
wszystkim dzięki książce
"Sępa" tzn Marka Szymań-skiego
— "Oddział majora
Hubala" Szczególna też w
tym zasługa niezapomnianego
Melchiora Wańkowicza któ-rego
"Hubalczyków" z pew-nością
czytały co najmniej
setki tysięcy Polaków Sporo
tam nieścisłości to prawda o
co zresztą autora winić nie
można bo pisał tę opowieść
na obczyźnie czerpiąc infor-macje
z drugiej ręki lecz
zawsze trzeba pamiętać że to
właśnie dzięki niemu słowo
"Hubal" przestało być dla
ogółu społeczeństwa pustym
dźwiękiem Do zrozumienia
przez młode pokolenia wiel-kiego
sensu straceńczej po-zornie
beznadziejnej i niepo-tizebn- ej
walki jaką podjął
mjr Dobrzański — walnie też
przyczynił się wstrząsający
film Bohdana Poręby pt "Hu-bal"
NOWAK
KURIER Z WARSZAWY
Pamiętnik Jana Nowaka nalepy bezwzględnie do tych których
przeoezjć nie wolno Dotyczy spraw dla każdego Polaka
najistotniejszych i mówi o nich otwarcie
Cena $3000 z przesyłką $3150
Do nabycia w księgarni „Zwiakowca" 1638 Bloor St W
Toronto Ont M6P 4A8 Wjsjtamy po uprzednim nadesłaniu
należności Czeki lub Money Order prosimy wystawiać na
Polish Alliance Piess
jednomyślności i zgody:
Uzgodnione poczynania
dwóch półgłówków nie dadzą
akcji jednej tęgiej głowy "
Na głupie posunięcia moż-na
uzyskać powszechną zgo-dę
Ale mądre trzeba zaryzy- kować w pojedynkę
Zgoda tworzy cuda Ale w
polityce cudów nie rna
Jednomyślność ślepe po- słuszeństwo wobec swych
przywódców — a więc te ee-ch- y które sobie tak zaleca-my
— są konsekwentnie sto-sowane
przez barany No i ba-rany
mają zasłużoną opinię
najgłupszych istot na świecie
Nie jesteśmy mocarstwem
które stać na luksus zgody
Rozbicie nie zapewnia samo
przez się sukcesu Ale daje
więcej szans ktoś któraś
grupka gdzieś kiedyś jakoś
przypadkiem? może 'jednak
stosownie trafi trąci we wła-ściwą
strunę
Bezmyślną jednomyślnością
nie odzyskuje się niepodleg-łości"
V
Aforyzmy wschodnie Remi-giusza
Kwiatkowskiego od
kilkudziesięciu lat cieszą się
zasłużoną popularnością Chy-ba
najbardziej zapadł nam w
pamięć wierszyk: "Parasol
noś i przy pogodzie" A oto
inny tekst także godny zapa-miętania
i szerokiego stoso-wania:
Kobiety nie bij
nawet kwiatem
nie wolno nie masz prawa
czyś jej kochankiem
mężem bratem
kobiety nie bij
nawet kwiatem
Czyn ten ohańbi cię
przed światem
okryje cię niesławą —
kobiety nie bij
nawet kwiatem
nie wolno nie masz prawa
i-- a o
Nie wszyscy jednak lubią
wiersze Kisielewski w jed-nym
z felietonów w "Tygo-dniku
Powszechnym" zaape-lował:
"Proszę nie przysyłać mi
wierszy Poezji nie lubię nie
potrzebuję i nie znam się na
niej Na moje potrzeby wy-starczy
"Pan Tadeusz" "Be-niowski"
Leśmian i trochę
pojedynczych utworów z Dru-giej
Rzeczypospolitej Dla
reszty nie mam psychicznego
czasu na listy nie odpowia-dam
a nadesłane wiersze zni-szczę
choćby były pisane
lęcznie"
s- - f
Szóste doroczne pokazy lot-nicze
połączone z wystawą
samolotów i helikopterów w
London Ont (obchodzącym
w tym roku 125 lat) ściągnęły
znowu dużo ciekawego sprzę-tu
i wielu amatorów lotnict-wa
Obok najbardziej nowo-czesnych
odrzutowców i groź-nych
maszyn bojowych stały
powolne ale zwrotne awio-net-ki
i niepokaźny wiotki
szybowiec Ten szybowiec
kaikołomnymi akrobacjami
bez towarzyszącego im grzmo-tu
i łoskotu swoich rywali ze
znanych eskadr wyczyno-wych
kanadyjskich Snow-bird-s
i amerykańskich Thun-derbird- s
zaskarbił sobie ser-ca
widzów Polski górnopłal
Wilga pilotowany przez Bog-dana
Wolskiego z Peterbo-roug- h
holował szybowiec Da-ło
to okazję by publicznie po-kazać
wartościowe polskie o-siągni- ęcie
którego walory
czynią z czteroosobowej ma-szyny
atrakcyjny samolot dla
Kanady
W pałacu Beaulieu w Lo-zannie
(Szwajcaria) odbędzie
się wkrótce wielki kongres
futurologów z całego świata
pod nazwą "Przyszłość Czło-wieka"
Organizatorką tego
interesującego spotkania jest
dr Dali Schindler z domu
Koziejowska warszawianka
żona znanego szwajcarskiego
przemysłowca Pani Dali
Schindler jest doktorem me-dycyny
absolwentką Akade-mii
Medycznej w Warszawie
Poza tym studiowała za gra-nicą
filozofię religioznawst-wo
sztuki piękne włada bie-gle
sześcioma językami Zaw-sz- e
pełna inicjatywy założyła
w Szwajcarii przed 30 laty
Międzynarodowy Ośrodek
Twórców Futurologów (Pien-contre- s
Creatives Internatio-nale- s
— RCI) Dziś stowarzy-szenie
skupia ponad 40 tysię-cy
członków ludzi ze świata
nauki kultury sztuki gospo-darki
itp W kongresach któ-re
odbywają się co roku w
Europie i w Ameryce uczest-niczą
również Polacy z Kra-ju
i z zagranicy
Członkowie RCI postawili
sobie za cel — jak głosi sta
Sianhław Pluzak
W czterdziestolecie zsyłek na Syberię
Z okazji czterdziestej rocz-nicy
zsyłek na Sybir z tere-nów
Polsce zagrabionych
przez Związek Sowiecki po
wybuchu drugiej wojny świa-towej
odbyła się w Polskim
Klubie Dyskusyjnym w lu-tym
br dyskusja "panelowa"
Panel dyskusyjny stanowiło
pięciu członków Klubu: pani
Irena Twaróg i panowie: Ban-drows- ki
Władysław Chodas
(Chodasiewicz) Zygmunt Plu-za- k
Stanisław i Więckowski
Antoni Dyskusja na powyższy
temat w czterdziestolecie ha-niebnego
aktu bezprawia
Związku Sowieckiego na pol-skim
narodzie — w chwili kie-dy
ekspansja sowieckiego im-perializmu
stała się chyba już
widoczną dla najbardziej za-gorzałych
sympatyków komu-nistycznego
systemu w Sowie-tach
i jego polityki — była
bardzo na czasie
Wspomnienia przeżyć w so-wieckim
raju tej szczęśliwie
ocalałej piątki znamionowała
groza której u niektórych pa-nelistó- w
nie potrafił osłabić
upływ czasu — blisko juz pół
wieku Dla wielu ludzi wspo-minanie
przeżytych chwil w
tym piekle na ziemi co się
zwie Związkiem Radzieckim
i zaznanej w nim gościnności
wyzutych z ludzkich uczuć ko-munistycznych
władz nie mo-że
się odbyć bez uczuciowego
zaangażowania Emocja party-cypantó- w
w tej dyskusji była
widoczna Dyskutanci opuścili
granice Polski nie w tym sa-mym
czasie i w warunkach
zupełnie odmiennych Jedy-nie
p Irena Twaróg licząca
sobie 15 lat w dniu zaareszto-wania
i opuszczenia stron ro-dzinnych
została zesłana z ro-dziną:
ojcem matką starszą
siostrą lat 17 i młodszą lat 12
w dniu 10 lutego 1940 r Ro-dzinę
aresztowano pod pre-tekstem
przechowywania bro-ni
przez ojca której nie zna-leziono
bo broń tę potrzebną
ojcu do wykonywania służbo-wych
obowiązków przed wy-buchem
wojny ojciec p Ire-ny
zdał władzom sowieckim
po zajęciu miejscowości przez
wojska sowieckie Po grunto-wnym
przeszukaniu domu za-ładowano
matkę z dziećmi na
sanie — (ojca zaaresztowano
już wcześniej i dołączył on do
transportu później) — i od-transportowano
na stację ko-lejową
Antonówka gdzie zgro-madzono
już poaresztowane
rodziny z pobliskich okolic Z
Antonówki przewieziono are-sztowanych
pociągiem do mia-sta
Sarny które było głów-nym
punkiem zbornym zsy-łanych
W Sarnach przełado-wano
więźniów: mężczyzn ko-biety'
i nawet małe dzieci na
pociąg sowiecki — wagony do
przewożenia bydła — i przez
Gomel Brańsk Moskwę Ja-rosław
i Wołogdę transport
polskich zesłańców zatrzymał
się na małej stacyjce Haro-wie- c
położonej w połowie
drogi pomiędzy Wołogdą a
Arehangielskiem Z Harowca
przewieziono więźniów cięża-rówkami
do posiołka (wioski)
oddalonego 30 kilometrów od
stacji Wioskę stanowiło zgru-powanie
baraków które dla
zesłanych miały stanowić od-tąd
dom rodzinny
Zima była ostra a praca do
której zmuszone zostały ko-biety
i dzieci polegała na wy--
tut — budowę lepszej przy-szłości
świata dialog ludzi nie
krępowany żadnymi granica-mi
Władze Genewy nadały
RCI status organizacji uprzy-wilejowanej
Figuruje ona ja-ko
stowarzyszenie apolitycz-ne
zajmujące się "badaniem
problemów aktualnie zasadni-czych
nawiązywaniem więzi
kulturalnych tworzeniem
banku informacji o postępach
nauki troski o losy świata
i całowieka"
Nasza Rodaczka jest od lat
prezydentem tej organizacji
Pod jej kierownictwem wy-chodzi
w Genewie pismo futu-rologiczne
"Futur" w wersji
francuskiej angielskiej i nie-mieckiej
Tegoroczny kongres
w Lozannie budzi szczególne
zainteresowanie Obok nau-kowców
130 raz pierwszy ma
w nim uczestniczyć młodzież
Czynne będą stoiska instytu-cji
klubów i towarzystw pre-zentujących
swe cele i osiąg-nięcia
A wszystko pod ha-słem:
"Forum braterskie
tych którzy pracują dla po-koju
i lepszego jutra ludzko-ci- " £
Wrszawianka prezydentem
Międzynarodowej Organizacji
rębie lasu budowie dróg ob-słudze
maszyn spływie drze-wa
wiosną itd Makabra któ-rej
Kanadyjczyk nie jest w
stanie nigdy zrozumieć nawet
ten który był poza granicami
Kraju
Po umowie Sikorski — Maj-sk- i
zaczęła się druga faza ge-henny:
'szukanie na własną rę-kę
tworzącego się wojska pol-skiego
w Rosji Przedsięwzię-cie
wymagające nadludzkiego
wysiłku niebywałego sprytu
i przysłowiowego "łutu szczę-ścia"
aby do tego wojska do-jechać
Wielu nie dojechało
i ślad po nich zaginął Irena
miała szczęście — dojechała
A potem już szlakiem polskie-go
żołnierza przez Iran Irak
Palestynę Egipt Włochy An-glię
i w końcu Kanada — ży-ciowa
przystań i spokojne już
życie
P Bandrowski Władysław
został aresztowany kilka dni
wcześniej od p Ireny bo w
dniu 3 listopada 1940 r za
działalność religijną — propa-gowanie
modlitwy do Boga o
silę do przetrwania Osadzony
w więzieniu w Samborze Po
trzytygodniowym przesłuchi-waniu
w dzień i w nocy skaza-ny
na 3 lata "lagru" i 3 lata za-kazu
powrotu do Kraju Ape-lacja
spowodowała obniżenie
wyroku do 3 lat łagru i półto-ra
roku zakazu powrotu do
Kraju Z Sambora przewiezio-no
go do Brygidek we Lwowie
a potem do więzienia w Kijo-wie
i w Charkowie Z Charko-wa
zesłany do rejonu Obłoc-kieg- o
do wyrębu lasów Po od-byciu
półtorarocznej kary od-mówiono
zwolnienia go z obo-zu
i z niedobitkami (czytaj:
jeszcze nie wykończonymi) w
ilości dwóch roboczych bry-gad
złożonych z Polaków
Ukraińców Łolyszów 'Litwi-nów'it- d
przerzucony w rejon
Archąngielska Dopiero w Ar-cbangiels- ku
— znajdując się
już jedną nogą na tamtym
świecie — został z obozu zwol-niony
Dostanie się do ppl-skieg- o
wojska stanowiło dla
wycieńczonego i chorego ze-słańca
zadanie przechodzące
jego siły Dzięki jednak deter-minacji
i przysłowiowemu łu-towi
szczęścia w momencie
gdy juz stracił nadzieję na-tknął
się na polskiego oficera
który mu pomógł dotrzeć do
wojska Dalsze losy to już
szlak żołnierski 5 Dywizji Pie-choty
w 2 Korpusie az do
chwili jego rozwiązania i w
końcu Kanada — kraj wolny
naprawdę
Odmiennym szlakiem ze-słańców
szedł Zygmunt Cho-das
(Chodasiewicz) i Stanisław
Pluzak do chwili uwięzienia
przez bolszewików Od tej
chwili w tułaczce po Związku
Sowieckim szlaki te zbiegły
się i szły razem Chodas Zy-gmunt
z bronią w ręku prze-kroczył
granicę łotewską w
dniu 19 października 1939 r
i został internowany przez
władze łotewskie w obozie in-ternowanych
w Dźwińsku na
Łotwie Stanisław Pluzak z
bronią w ręku przekroczył
granicę litewską w rejonie
Ląndwarowa w dniu 19 paź-dziernj- ka
1939 r Internowa-ny
w obozie Połonga nad Bał-tykiem
a potem w Wiłkowisz-kac- h
na Litwie Internowani
Polacy w obozach na Litwie
Łotwie i Estonii po zagrabie-niu
tvch krajów przez Zwią-zek
Sowiecki dostali się w rę-ce
bolszewików
W roku 1940 obozy zlikwi-dowano
a ich mieszkańców
przewieziono do obozu jeńców
na terenie Związku Sowiec
kiego do miejscowości Pawli-szcze- w
Bór w rejonie Juch-now- a
W obozie tym byli tyl-ko
Polacy aresztowani w Pol-sce
— żołnierze — i Polacy
z różnego rodzaju obozów na
terenach zajętych przez bol-szewików
Po pewnym okre-sie
pobytu w obozie Pawlisz-cze- w
Bór więźniów obozu za-pakowano
do bydlęcych wago-nów
i przetransportowano do
Murmańska W Murmańsku
dołączyło około 1000 polskich
policjantów i żonierzy Korpu-su
Ochrony Pogranicza Po
kilkudniowym pobycie w Mur-mańsku
— w warunkach po
prostu straszliwych ten mały
obóz przejściowy musiał po-mieścić
ponad 5 tysięcy lu-dzi
— załadowano więźniów
na rozklekotany okręt pod na-zwą
Klara Zetkin Statkiem
tym więźniowie dopłynęli do
malej przystani Ponaj na pół-wyspie
Kola Rozładowanie
ludzkiego transportu mogło
się odbyć tylko przepełniony
mi barkami i trwało blisko
pięć dni W czasie lego rozła-dowania
działy się po prostu
Polski Klub Dyskusyjny w Lontem
dantejskie sceny — piekło W
czasie rozładunku oficer po-lityczny
podekscytowany nie-samowicie
oznajmił że Niem-cy
— cóż lo za okropny dla
niego naród — zaatakowały
pokój miłujący Związek So-wiecki
Wiadomość ta dodała
ludziom siły do przetrwania
na półwyspie z którego jak
opowiadali zamieszkali tam
Lapończycy nie wracał nikt
żywy Po dwutygodniowym
pobycie na półwyspie obóz
przerzucono do Archąngiel-ska
Po wejściu w życie -- umowy-
Sikorski — Majski część
obozu przewieziono do Wiaź-ni- k
a policjantów i żołnierzy
KOP-- u wraz z młodzieżą wro-go
nastawioną do komuni-stycznego
systemu przetran-sportowano
do klasztoru za-mienionego
na obóz więzien-ny
w mieście Suzdal W obo-zie
tym znalazł się Zygmunt
Chodas i Stanisław Pluzak Po-tem
przybycie pułkownika Su-lika
i rejestracja do fyujska
polskiego
Zdrowie nie mogło być wa-runkiem
przyjęcia bo gdyby
było brane pod uwagę lo na-wet
'5 procent nie odpowiada-łoby
tym warunkom Po przy-jęciu
do wojska polskiego na
stąpił dla wymienionych
dwóch żołnierzy nowy etap
ich życia na szlakach doli i
niedoli 5 Dywizji Piechoty w
2 Korpusie zakończony eta-pem
osiedlenia się na stale w
Kanadzie Do Polski wrócić
nie mogli w obozie Pawlisz-cze- w
Bór zasądzono ich admi-nistracyjnie
od 8— 10 lat cięż-kich
robót w łagrach za "nie-błahonadźiożn-ość
do Sowiec-kiego
Sojuza i sowieckiej re-wolucji"
Z jeńców wojen-nych
zostali przemianowani
wtedy na więźniów politycz-nych
którzy gdyby nie było
umowy Sikorski — Majski ni-gdy
by żywi nie wrócili
Na teren na którym Stalin
w okresie 1939 —1941 wymor-dował
15 000 Polaków zesła-ny
został p Antoni Więckow-ski)
zaaresztowany we Lwo-wie
w dniu 9 grudnia 1940 r
za to ze był oficerem rezer-wy
Wyczerpująco opisał ma-kabrę
przesłuchań naiwność
graniczącą z 'fantazją preparo-wanych
oskarżeń wulgaryzm
ordynarność obsługi więziem
nej i( personelu prowadzącego
śledztwo jak również brak
podstawowego wykształcenia
tych którzy śledztwem kiero-wali
Po 9 miesiącach pobytu
w więzieniu we Lwowie któ-re
było wypełnione polskimi
oficerami po 9 miesiącach
przesłuchiwali w dzień i w no-cy
gróźb i wysiłków spowodo-wania
załamania moralnego
więzionych oficerów rozrzuco-no
ich po innych celach i wię-zieniach
złożonych z pospoli-tych
przestępców i krymina-listów
W tym nowym miejscu
więziono p Więckowskiego 15
miesięcy W lutym 1941 r
przesłany został do Starobiel-ska
do obozu polskich ofice-rów
Na dziesięć dni przed wy-buchem
wojny sowiecko-niemiecki- ej
załadowano uwięzio-nych
do wagonów bydlęcych
i koleją transsyberyjską prze-transportowano
ich pod Wła-dywost- ok
stacja kolejowa Po-wolna- ja
Z tej stacji specjal-nym
pociągiem dowieziono
ich do małego portu rozdziel-czego
Buchlamakarta z któ-rego
wysyłano transporty na
Kamczatkę Kolymę i Czuko-tk- ę
i załadowano na siatek
(najprawdopodobniej zrabo-wany
Łotwie) pod nazwą Sov-łatw- ia
Na Morzu Ochockim
burza- - spowodowała zawalenie
się prycz Zginęło wtedy wie-lu
Polaków a bardzo dużo od-niosło
poważne obrażenia Po
przybyciu do portu Magadan
więźniów przeładowano na sa-mochody
i przewieziono do
obozu w rejonie rzeki Koły-m- y
Klimat i praca którą mu-sieli
-- więźniowie wykonywać
przechodzi ludzkie pojęcie
jest niemożliwe do zrozumie-nia
przez człowieka normalne-go
który nie spotkał się v
praktyce z metodami ustroju
totalitarnego i ze zezwierzęce-niem
władców syberyjskiej
północy Po niebywałych przy-godach
i tarapatach po wej-ściu
w życie umowy Sikorski
— Majski udało się w końcu
p Więckowskiemu dostać do
punktu zborczego wojska pol-skiego
Musiał się jednak zdo-być
na cierpliwość i czekać
ponieważ angażowano naj-pierw
oficerów zawodowych
Po niezbyt długim czasie przy-szła
kolej na oficerów rezer-wy
i p Więckowski znalazł
się w ośrodku tworzenia się
6 Dywizji Piechoty pod Ałma
Atą Został dowódcą kompa-nii
Dalszy ciąg to już epope-ja
żołnierska 2 Korpusu jego
klęski i zwycięstwa niemoż-ność
powrotu do Kraju pod-porządkowanego
Związkowi
Sowieckiemu i wreszcie Ka-nada
Ze wspomnień panclistów
wynikało że życie człowieka
w obozach na północy nie li-czy
się wcale Obozy na pół-nocy
są obozami zagłady i
miejscem eliminowania prze-ciwników
dyktatury proleta-riatu
— paradoksalna nazwa
— są obozami eksterminacyj-nymi
na podobieństwo krema-toriów
które były popularne
w innym ustroju totalitarnym
Obozy te kierowane przez ele-menty
kryminalne zboczeń-ców
różnego rodzaju i zwyro-dnialcó- w
były miejscem gdzie
człowiek jako taki nie istniał
zastąpiony został przez bestię'
Obóz zamieszkiwała więc be-stia
— władza obozu i ofiara
— więźniowie
Na temat Kołymy ukazało
się juz kilka opracowań: pisa-li
Czapski Krakowiecki i hi-storyk
angielski Robert Con-que- st
W oparciu o te opraco-wania
zakłada się że tylko 5
procent Polaków uratowało
się i powróciło z Kołymy
Ciekawy artykuł o Kołymie
pióra St Kowalskiego opubli-kowała
"Gwiazda Polarna" z
dnia 10 maja br Kowalski cy-tując
historyka Conąuesta po-daje
że Stalin wymordował
w obozach syberyjskich po-nad
3 min ludzi Mnie osobi-ście
wydaje się że liczba ta
jest za małą ze chociaż R
Concjuest miał dostęp do pe-wnych
źródeł to każdy kto
miał do czynienia z mentalno-ścią
sowieckiego urzędnika
wie że pisze się co innego a
robi zupełnie co innego Ja-kież
męki jakież tragedie
miały miejsce w tym białym
piekle ileż milionów ludzi po-chłonęły
te białe przestrzenie
w okresie panowania dwóch
caratów? Czerwonemu cara-towi
potrzebne jest złoto i
platyna Ileż krwi ludzkiej
przypada na każdy gram wy-dobytego
na Kołymie krusz-cu?
Krwi niewinnej na tych
metalach nie widać a gdyby
był widoczny jej ślad to czy
cokolwiek by się w politycz-nym
handlu zmieniło? Chy-ba
nic ale świadomość tego
faktu przeraża
JAN STANISŁAWSKI
ANGIELSKO-POLSK- I
I POLSKO-ANGIELS- KI SŁOWNIK
(w jednej książce)
880 stron w twardej luksusowej oprawie wyraźny druk
Cena $17 z przesyłką $1870
Do nabycia w księgarni „Związkowca" Wysyłamy po
uprzednim nadesłaniu należności Czeki lub Money
Order prosimy wystawiać na: Polish Alliance Press
1638 Bloor St West Toronto Onł M6P 4A8
B PRUS
NOWELE WYBRANE
Przygoda Stasia Na wakacjach Kamizelka Powracająca fala
Z legend dawnego Egiptu Nawiócony Milknące głosy Stara
bajka Pieśń świata Dziwna historia Omjłka Z wypracować
małego Frania
Cena $200 z przcsjłką $220
Do nabycia w księgami „Związkowca" 1638 Bloor St W
Toronto Ont M6P 4A8 Wysyłamy po uprzednim nadesłaniu
należności Czeki lub Money Order prosimy wystawiać na
Polish Alliance Press