Zwilazkowiec Alliancer, May 18, 1968

              m
'Wwęm?'-- -- ~ ?
j-2-
Ss- r łj MM miygcr£Is&ŹR£&J3'f _ - i ' ' — iv T B r - ł 'tf iłi"iił - jew LVf iifj'łŁ' rt r rii w't jrvp -- a 3s - Mir fMt£B li c b ""—o T _" _____ JJ (May) ft& 18 — 1968 ™~ - # - J lwu i—f —---- -w- - SfflHI
- :lniMr i 1¥
li' J &
gOT5E5sM T
V f=ł
Jj Jwaaiiih
Wizej zamieszczone trzy wiersze pochodzą z tomiku
-- Ciemnv czas" który ukazał się w tym miesiącu nakła-lfa- ]
instytutu Literackiego w Paryżu
jLtto kolejno trzeci tom poezji Iwaniuka wydany w
i-m-ach
biblioteki "Kultury" Poprzedni "Wbór wier- -
V aany w isuo i iiuuai duiuiowi nagrodę Li-jc- Ką Kultury" za rok 1964 r
MITY
m[(ofC ł"e bolą
„nnusuna bez rozlewu krwi
siinja sif miękko jak nić z kłębka
no kot potrąci pazurem —
i nntistna z pastelowego zetknięcia su- - tnkimn
2'ona nad "" pochyla się jak w lustrze
Ąąmdzic i uzgoamc w mm własne oblicze
i-- f mity Które suziecą za szeDie jaK płetwa w słońcu
t rybim ruchem przetrząsają czas
'CTi coś mc dopisze skóra pęknie tryśnic krew
fdton 1 dogoni wstrzyma udobrucha —
ymstC drzewo skurczy zapomni o własnym cieniu
yjprog odejdzie od ścian zatoczy się
MC grillu IJJU uuiuriii
ir porp przibeteie czujne pogotowie
I Iw l„ --„„„11 rtiwoui uittiy "u piua
nio dolej rozdzielać będzie plony
ftm urucnomi siutcwe zugory
bilu m czas i były szczęśliwe —
uf mili głoszone przez klepto-piorokó- w
KTÓRYCH NOC
Honfi noc uwalnia niosą z sobą ciemność
famk chmury dymów z pogorzelisk
wędy przechodzą przez próg hoiyzontu
men odwraca się do nich plecami jak człowiek
Kri mmi drzewo poci się i drży
nU kształt liścia ciemnieje od wnętrza
korę o skórze pomarszczonych ropuch
negaja z hukiem krople rosy
hhodzi noc zatrzaskując drzwi
iHMotci noc uwalnia niosą z sobą ciemność
pod:q w nasze wnętrza sitryiymi kruchtami
iras z menacka nakryć zapomnieniem
USlaut
ELEGIA
Istnieją we mnie noce tak bezsenne
Że ciało moje zamieniają w popiół
A potem leżę zgubiony jak wymiar
Istnieją we mnie noce jak pająki
Razem z powietrzem wchodzą w moje płuca
I niszczą oddech
Istnieją we mnie dni nieprzebudzone
Czas za progiem o wypaczonym sensie
l ju dobijający się o własne istnienie
JJobch
prawdziwego emigranta to jest takiego człowieka któ
ry opuścił ojczyznę nic mogąc pogodzić się z obcym mu
icm wierność jest cnotą podstawową Wierność daw- -
nasom wierność zaciągniętym zobowiązaniom wierność
łaIPfI7P Ra nłirrł tAe-vrrt-- ń błninKi"iłAłiri M ł- -
pienicmu sie nm nndohn hrznzv narhna inaezei słońce
a skrzywione wschodzi za wcześnie Ludzie natural
nie mają pojęcia o prawdziwych wartościach życia Wszy--
Uhm dobre szlachetne wartościowe pozostało poza usko- -
arasu Pozostało tak jak je opuścił
'ioze lu zabrzmi jak paradoks ale właśnie z tej lrracjo- -
BCI Ulprnnćpi nmimnni „-„„- „„ -- „„ -- !„ „ nrio s-7n- ćA BP z'auletjw imgiuui i£ii£Jii awuju Duy i yiciołu vyok
Trudno sobie wyobrazić taką cnotę jak wierność z wiel- -
nosem z nachylonym iak do uderzenia bykiem czołem
Rpcą prędko bezładnie wymachującą rękami tak "e p piaszcz wieje niby kruk skrzydłami A jednak -- v
!P Przekonaniu tak właśnie wygląda prawdziwa wierność
rd S1? zgmunt Kozon mieszka w dużym mieście na
)'v}sp brytyjskich z zawodu iest fryzjerem z istoty
!Ir' utr„wania naiwiprnini:7vm 7 virrnvrh imiprailtMT1 - J - --"- vj"v - -- - --- — o- - — — -- -
Byuiu Zygmuncie Kozoniu dzieci w szKotKacn soootmen
'H Pieśni Dorośli opowiadają dowcipy Działacze spo- -
"a 'łTPisują wnioski na ordery których nikt na tej piersi
3cJ me wiesza Politycy na wspomnienie jego imienia
!°sy z głowy
Mo zacznnmy nrl wosols7vrli Inpnnd Zvf?munta Kozonia
Ca wjciikał winogrona w wyżymaczce do bielizny robiąc
uprzednie wino To on gotuje sobie uniwersalną zupę
-- j znajdziemy rybę obok wieprzowiny kapustę z Kar- -
fasolkę i buraczki cebule i cynamon Umiejętne
fJjWic ł}zką obdarza nas bigosem albo barszczem rybą
'oowsku czy pieczenia cielęcą z marchewką i groszkiem
'"'4 potrawą pan Kozoń czestuie swoich przcrazonycii
Pan Kozoń irst cH-m- w 7 u alki nn skrzyżowaniu llicht 'i Union Road Napadło go trzech andrusów a on sic
'IŁ Tublcv if} „ „„: nnitrrfli nlinir-tni- n nio rlicac bĆ
m0Q a nan 7vnmimi vill nn nrrhiolarh i tliacll tCCZka
10 wypchana Nanashiiknm marzłv sic stosy banknotów
'tece a hvłv w tiini lvlL--n rluin nmrłlC llUlelki Z lllio- -
ftasnij roboty Rozbite na głowach liuliganow polały
0QX0
Inn5gc rodzaiu rlolnośni tirzvniosly sławę panu Kozo- -
ina polu sztuki Pan Zygmunt jest czymś więcej iuz fry-- - ji ir}-zjere-m
artjstą Potrafi z włosów oocicijon
aKlienlnm KTnił„A „in„ TT4-- - nr7vfpni koloru wło- -
m cieniowania czy zabarwienia obrazu Więc jego Chry- -
uerniowcj koronie ma włosy jasnej błona} nu orouv
ScSo blonrlvna i-nmi- -m inct u--R7-
łfl włosami bruneta
le ri zrobione są z uwłosicnia rudego Irlandcz}ka
'!lbnanvnl1ri7 -- Bi nr Wn7iń noHarnwał niieiSCOWCniU Franciszkanów Przyjęto ale na widok publiczny
i'"'wszono
Ubok obrazów z włosów nasz przyjaciel produkuje wszel- -
hTJU odznaki pamiątkowe herby państwowe idi
uMcn wieńce laurowe i inne rekwizyty oehoidj"
ale rozipr7a na CTiiota narodowe dekorując sale
l??cSo SL Andrews HaU'u Pod tym względem jest
r03)' ponad miarę Nikomu nic odmawia i przjozdabia
ffUsuinln pi T-_- ii_ „-ijinT-- nil-n 7armT10 laK
ffnrszego maja dla członków PPS
iraa2vrmirł ł-~- „a „4 r„-inrn- m Polskim fn-zicre-m ' ze me krzyże metodą miejscowjch analfabetom
Ctiu-l-a aSewic:
Północno-wschodn- i płat
opierający się
swym zachodnim bokiem o Nu na tej przestrzeni gdzie
r"zneoksa" tawowrszcyhodsnwimój opoMtęożrnzye
Czerwone — to Nubia znana
z map Afryki przede wszyst- kim jako nazwa pustym
Istotnie patrząc z góry z
samolotu widzi sie przede
wszystkim pustjnię — bogata
w loznoioanosc ukształtowa-nia
i wszechwładną Pusty-nia
ta poprzecinana jeit
gizbietami gor z których ster-cza
dziwne formacje skalne
jak długie waskii zebra co z
góry przy pominą szkielety
zwierzątt Między skałami
wrzynają się głęboko wąwozy
tzw wadi czyli koryta wy-schniętych
rzek Cała pusty-ni- a pokryta jest takimi wąwo-zami
v Mon eh woda w y schła
od wieków W ubn bowiem
obecnie deszcz nie pada nigdy
i w od} poza Kilem nie ma'
Dlatego tez ludność nneisco--
Iwa Nil nazywa po prostu
nzeka uizegi Rzeki ujęte
sa w pas zieleni stanowiący
poletka upiawne szerokości
najwyżej 2 km częściej 200
metrów Ten wąski pasek zy-n- a
ciągnie się od Morza Śród-ziemnego
poprzez Egipt az
po stepy środkowej Atrjki —
blisko 3000 km Z tego 500
km — to Nubia kraj między
pierwszą a czwartą kataraktą
nilową
Ludność Nubii fanatycznie
przywiązana do Rzeki upra-wia
z zaparciem się siebie owe
poletka przybrzeżne pokry-wając
je siecią kanalików na-wadniających
które niestru-dzenie
przenosi bardziej w
głąb w razie wylewów kapryś-nego
Nilu Ludność Nubii —
to kobiety dzieci i starcy
Wszyscy mężczyźni w sile wie-ku
emigrują z Nubii do wiel-kich
miast dla zarobku co pa-rę
lat odwiedzając rodzinną
wioskę Jako szoferzy portie-rzy
kelnerzy są niezwykle
cenieni za skromność praco-witość
uczciwość i wrodzoną
godność osobistą W opusz-czonych
wioskach panuje ma- -
trjarchat- - kobiety uprawiaj-- ?
pola wychowują dzieci na-prawiają
i budują domy Sta-rzy
mężczyźni nie robią nic
poza paleniem fajek i grą w
kości na werandach kawiare-nek
nieodzownej instytucji
każdej wsi nubijskiej
Cały ten wstęp powinien
bje właściwie napisany w cza-sie
przeszłym bowiem Nubia
taka jaka była do niedawna
przestała istnieć I paradok-salnie
— przez swą zagładę
stała się nagle sławna na cały
świat
Od momentu otwarcia Ta-my
Asuańskiej spiętrzone na
20 m ponad dawny poziom
wody Nilu zalewają stopniowo
Nubię która w końcowej fazie
znajdzie się na dnie ogrom-nego
sztucznego jeziora o głę-bokości
40 metrów
Zanim jednak zalew nastą-pił
wzmogła się na terenie
Nubii (w latach 1961-6- 4 i dłu-żej
wobec zwłoki w otwarciu
tamy) działalność różnych
ekspedycji naukowych pro-wadzących
wkopahska w ra-mach
wielkiej akcji UNESCO
ratowania zabytków Nubii
przed nowoczesnym potopem
Polska ekspedycja archeolo-giczna
pod kierownictwem
znanego na terenie miedzyna- -
i odowym prof Kazimierza
Michałowskiego który wsła-wił
się również swymi odkry-ciami
na terenie Egiptu i Sy-j-ii
prowadziła prace wykopa-liskowe
w Faras maleńkiej
wiosce nad Nilem w północ-nym
Sudanie
Aby zrozumieć znaczenie
odkryć polskiej ekspedycji
musimy cofnąć się w historii
Jest czwarte a może piąte
tysiąclecie przed N Chrystu-sa
W dolinie Nilu pojawia się
lud o brązowym odcieniu skó-ry
W tym samym czasie Su-meryjczy- cy zakładają pań-stwo
nad Tygrysem które du-żo
później dało początek im-perium
babilońskiemu Wiele
tysięcy mil na-wschó- d tworzy"
się nowe państwo chińskie
Są to wiec początki ludzkości
cywilizowanej Tym niemniej
fryzjerskich ale tak jak dwadzieścia pięć lat temu strzygł
w Jarosławiu Gładko z cieniowaniem alegancko i w miarę
wysoko Takim mistrzostwem służy wszystkim rodakom albo
w swoim zakładzie albo w ich domach W sobotę siedzi cały
i'zień w malutkim lokalu obwieszonym medalami wojennymi
rozmiarów pięciokrotnie przewiększonych portretem z wło-sów
Henryka Sienkiewicza portretem Piłsudskiego flagami
biało-czerwony- mi i herbami wszystkich polskich miast od
Szczecina po Lwów W sobotę przychodzą miejscowi Szkoci
i Irlandczycy Pan Zygmunt ich strzyże ala modę de Jarosław
i poucza łamanym angielskim: You know Quo Vadis? Film?
Good film Quo Vadis you sec? That man wrote the book
you know
Przy objaśnianiu potężnego Virtuti Militari z blachy
klienci są informowani o wszystkich bitwach ostatniej wojny
Przy kaidynale Wyszyńskim (tym razem tylko fotografia nic
portret z włosowj następuje wykład o sytuacji Kościoła w
Polsce i
Pewnego razu przyszło dwóch młodych mężczyzn jeden
się strz}gł i słuchał historii polskiego września drugi podsu-nął
się do kasy Nastąpiła bitwa w której nasz fryzjer został
znowu pobity Ale nie pokonany wybiegł z zakładu i ścigał
złodziei przez trzy kwartały Publika tym razem zareagowała
na jego wołanie "Lapaj! Trzymaj!" i łajdaków pojmano
Tu cli} ba właściwe będzie wyjaśnienie ze pan Zygmunt
Kozon ma siedemdziesiąt dwa lata
rodaków po domach pan Zygmunt uprawia w Strzyżenie Klient raz wciągnięty do notesiku mo-że
b}c pewny ze co trzy tygodnie regularnie jak w banku
pojawi się mistiz fryzjerski ostrzyże poinformuje o ostatnich
wjdarzeniach pohl}cznch i ściągnie składkę na Skarb Na-lodo-wy
W t}m miejscu zaczyna się polityka ale nie ta malutka
a jedna i niepodzielna jakiej pan Zygmunt służy od pięcdzic-- s
ęciu lat !}f w Jarosławiu radcą miejskim był członkiem
PO W w roku 1013 i dotychczas nosi krzyż legionowy w klapie
Tiudno go sobie w } obrazie jako wojaka ale zaciętość i od-waga
silna wola i poczucie obowiązku kiedyś czyniły z niego
świetnego żołnierza Teraz tylko walczy słowem I tym ze
zbiera na Skarb Narodowy Jaki? No bo w Anglii mamy dwa
skarby i kilka ugrupowań politycznych Ręcz jasna ze dla
mistrza Kozonia istnieje tylko jeden rząd jeden skarb i jedna
Rzeczpospolita la druga ta która zaczęła się 11 listopada
1918 roku i wciąż trwa Okupacje zmiany rządowe przejęcie
władzy przez komunistów nic nie znaczą dla pana Kozonia
To tylko powierzchownie chwilowe zaburzenia Pan Kozoń
widzi Piskę z prezydentem Zaleskim dziedzicem prezydenta
Mościckiego z sejmem składającym się z panów Z i W —
Jwaj byli posłowie biedujący w tym samym mieście szkockim
— z wojewodami na czele administracji i pewnie z tjm
ssmym dyrektorem Izby Rzemieślniczej na którego pan Zyg-munt
wciąż narzeka
Tak samo wszelkie spory i podziały polityków emigra-cyjnych
nie ruszyły pana Kozonia ani na milimetr z raz obra-nej
postawy wierności -- prawowitym władzom Rzeczpospoli-tej
' Więc gdy zbiera na Skarb Narodowy raz po raz spoty-kając
przeciwników z jwdziału emigracyjnego czy przeciwni-ków
ze względu na inną ocenę rzeczywistości pan Zygmunt
musi się bronie przeciw próbom zachwiania jego stanowi-skiem
Mozę rożnym polityKom i intelektualistom strzyżonym
przez pana Kozioma zdaje się ze zwyciężyli go w dyskusji
on sam nigdy me przyznał się do porażki i nigdy nie
lrezv--ii-oł
z wydus-ni- a składki '-Ostat-ecznie
to na dobry
'fSSPW
ZWlZKOWiECrMAJ
MYM4jW
UWALNIA
mowa pisana i piramidy — to
dopiero daleka przyszłość
i BRĄZOWY LUD
Skąd przybył brązów) lud?
suwane są rożne hi-potezy
i nauka skłania się
I przyjąć twierdzenie historjka
mińskiego Diorusa Siculusa
j ze pierwsi na kontynencie a-- I lr kańskim poza ludnością
1 czarną lokalną byli Etiopczj-- c
Od nich to Egipcjanie
przejęli wiele obyczajów A
i wiec brązowy lud prz)był z
Etiopii czyli Abisynii a sci-- I
siej mówiąc — z Somalii wy-stającej
jak ćwiek ze wscho-- '
dmego wybrzeża Afryki tuz
poniżej "buta" arabskiego
i
Lud osiedlił się zarówno w
i Nubii jak i w Egipcie na co
I wskazują te same wzory orna- -
nicntacyjne na ceramice z te-go
zamierzchłego okresu Wo-oiów- ki
ludów o zasadniczo
Hm samym pniu znaczą nie-mal
cały kontynent afrykań-ski
w poprzek az po rzekę Ni-ger
na zachodzie biorąc po-czątek
w Mezopotamii w Azji
a wiec ówczesnym naństwie
I Sumerów
A więc Nubia była przed ty-siącleciami
niejako pomostem
pomiędzy Sumerem i później-szym
historycznie Babilonem
La Egiptem Wędrówki te nic
i bły uciążliwe bo zarówno
Nubia jak i Sahara nie były
wówczas pustyniami a zielo-- n
m obszarem gdzie żyły sło-nie
żyrafy i nosorożce któ-rych
podobizny ozdabiają
ściany licznych pieczar
Mimo ścisłych związków
niejako rodzinnych między
Nubią a Egiptem stosunki
między obu krajami stopnio-wo
słabły Egipt przylegający
do Morza Śródziemnego bra-my
ówczesnego świata stał
się mocarstwem i wysoką c}-wiliza-cją
Nubia stanęła w
rozwoju Co mogło być tego
przyczyną? Jednym z powo-dów
była niewątpliwie prze-szkoda
w swobodnej żegludze
po Nilu w postaci pierwszej
katarakty za którą zaczynała
się Nubia drugim — tarasu-jące
drogę lądową masywy
skał trzecim — stopniowe o-susza- nie
się klimatu który
przeistocz}} dawny zielony ob-szar
w dziej sza pustynię
W ciągu tysiącleci które o-bejm- ują okres od zarania pan-slw- a
egipskiego az po począt-ki
naszej ery przez Nubię wę-diowa- ły
iozne ludy ktoie o-siedl- ały
się i znikały pozosta-wiając
po sobie kolejne siad)
w postaci ceramiki lub gm-bo- w
A więc zł} w Nubii pe-wne
bezimienne giupy ludz-kie
nazwane Grupami A B i
C o ktoiych istnieniu nauka
dowiedziała się z icliefow e-gipsk- ich
z okresu Pierwszej
Dnastu 13000 lat przed N
Chr ) Reliefy te przedstawia-ją
zw}cięskich wodzów egip-skich
nad ciałami pokonanych
Nubijcz}ków
- Nubia niewątpliwie zeszła
na przeciąg długich wieków
do ioli kolonii Lgiptu i sluz)-ł- a
jako najkiotsza droga na
południe do wysoce iozwinię-- i
lego handlowo i bogatego kru-- i
iu ivusz i na nołudniu obecne
go Sudanu) Zr}wy plemion
nubijskich b}ły krwawo tłu-mione
przez nieporównanie
wjzszy cywilizacyjnie Egipt
klor} pobudował cały szeieg
ioitcc znacząc} cii drogę han-cilow- a
Egiptu północy na po-łudnie
W gruzach świątyni
Ramzesa pod Luksorem zna-leziono
kompletną listę fortec
egipskich w Nubii oraz archi-wum
meldunków do tych for-tec
wysyłan} cli co wskazuje
na to ze ludność ówczesnej
Nubii owa Grupa C miała do-ceniany
przez Egipt potencjał
militarny
W poszukiwaniu odpowie-dzi
na pytanie — kim była
nubijska Grupa C — uczeni
natrafili na wstrząsające zna-lezisko:
Archeolog angielski
Reisner odkopał cmentarz}-sk- o
złożone z wielkich zbio-rowych
grobów Sądząc po po-zvcja- ch
zwłok w każdym gro-bie
tylko jeden człowiek był
martwy w momencie grzeba-nia
reszta była zasypana żyw-cem!
Badając te groby IleLs-ne- r
doszedł do wniosku że
ofiary były dobrowolne zwią- -
Prod P
cel" wzdycha każdy płacąc upartemu fryzjerowi
Drugamwairesrznaołśkća PpiałnsuadsZkyieggmountaTo Kuoczzounciiea jtaokpwrziyemwyiązamnui-e
siało przechodzić przez ciężkie próby Był czas gdy imię Pił-sudskiego
było wyklęte z polskiego Londynu Manchesteru
czy Glasgowa Nic było akademii ku czci nie było wspomnień
na rocznicach ani modłów w kościele ani wizerunków na
fcianach polskich lokalów Wydaje się że w tych smutnych
czasach jeden Zygmunt Kozoń biegał dwa razy na rok zbie-rając
składkę na nabożeństwo za Marszałka I tez płacili
Niektórzy ukradkiem inni z przekąsem ale nie potrafili
odmówić Pieniądze szły na nabożeństwo żałobne którego
rzęsto wysłuchiwał na stojąco jeden tylko człowiek: pan
Kozoń Polem zmieniło się Z początku troszkę wreszcie tak
że w londyńskim Albert HaH'u kilka tysięcy ludzi śpiewało
stojąc Pierwszą Brygadę ocierali łzy
Ale Zygmunt Kozoń pamięta czasy gdy go wyrzucali z
sali gdy chciał dekorować scenę na akademię Trzeciego
Maja portretem Piłsudskiego
Nie mniejszą wierność serca okazał pan Kozoń w swych
sprawach rodzinnych Żona jego znalazła się stosunkowo
późno Przybyła do Wielkiej Brytanii po wędrówce po łagrach
syberyjskich Chora i okaleczona ledwo potrafiła borykać się
z życiem Bardzo szybko zgasła Wtedy Zygmunt Kozoń po-chował
ją wystawiając piękny nagrobek własnoręcznie wy-konany
w betonie brązie perspexic i innych materiałach
Wygląda to jak ścięty obelisk w środku posiada otwór obło-żony
płytami z perspexu a między płytami jest rodzaj kapli-czki
z Matką Boską Ostrobramską i światełkami elektryczny-mi
Na pomniku wmurowano tablicę głoszącą po angielsku
że pani Marta Kozon walczyła w armii podziemnej ze była
więźniem kilku obozów koncentracyjnych sowieckich ze
zmarła z chorób nabytych w niewoli "Niech żyje Polska"
kończy długi napis Na grobie zawsze kwitną kwiaty w Dzień
Zaduszny palą się świeczki w zimie opielony i oczyszczony
ogródek przybrany jest kwiatami z plastyku
Bardzo często spotyka się pana Kozonia na cmentarzu
ale niezmiernie rzadko można go zaobserwować zatopionego
w modlitwie I tu wśród grobów biega on jak w podnieceniu
Od grobu kapitana wojsk polskich do mogiły pani W dzia-łaczki
społecznej od tablicy pamiątkowej wystawionej dla
iotniska angielskiego który zginał niosąc pomoc Warszawie
w 1944 do miejsca spoczynku generała N człowieka któiy
umierał samotnie Gdyby nic Zygmunt Kozoń większość tych
grobów zarosłaby trawą
Kto będzie pielęgnował grób człowieka chylącego się w
dół z każdym rokiem? Przecież ma juz ponad siedemdziesiąt-kę
Przecież nie myśli o końcu nic wierzy aby on nastąpił
przed tym nim spełni sic marzenie wiernego przeszłości emi-granta
Nim cud powróci wolność i niepodległość i tamte
♦amte czasy
Nieprawda ze pan Zygmunt Kozon me ma medalu
Otrzymał go za swe zasługi od prezydenta któremu wciaz
jest wierny Pojechał do Londynu i poszedł do milczącego
domu na Eaton Squarc Odbyła się mała uroczystość po któ-rej
pan prciydcnt posadził koło siebie swego wiernego przed-stawiciela
i wyzn-w- cę
— Wic pan — powiedział — pamiętam taki jeden świe-tny
dowcip o fryzjerze Zaraz jak to właściwie się zaczyna?
Ja wiem Nie jest to żaden dowcip ale prawda trochę
smutna trochę wzruszająca i jak każda praw aa z oarooiną
śmieszności Zaczyna się prosto Był sobie raz fryzjer-emi- -
Srant nazywał uę Wierność
zanc z religią lub tradycją W
Kiaju Sumerów istniał ten
sum obyczaj co wskazuje na
uatsze powiązania tych awoch
Kiajow z tym ze w Sumerze
'ow oiszak pogrzebowy ktoiy
uobiowolnie szedł do grobu za
swoim zmarłym panem zaży-wał
przed zasypaniem giobu
pewnych śiocjkow oszałamia-jący
en lub usypiając} cli na co
wsKazują petin spohoju pozy-ij- e uu V giooatli nubij-skich
ciała sKięeone są w
przedsmieitnej męce a więc
snucie następowała przy peł-nej
świadomości Jesu chodzi
o i-g- ipt — jak w lemy obyczaj
taki nie istniał grzebano z
pełnym zaopatrzeniem na ży-cie
pozagrobowe jedynie oso- -
i bę zmaiłego
I W dalszych dziejach Nubii
zaczął wziastac w potęgę jej
sąsiad z południa wpoininany
wielokioiiue w egipskich an- -
I nałach — ki aj Kusz ktoiv
pizekształcił się w 111 w przed
1
1 Clnystusa w kiolestwo Mc--
I ioc Nubia była pi zez pewien
I oki es pod całkowitym jego
I wpływem
i RZYMIANIE NA WIDOWNI
Iiaka była sytuacja gdy w
pojawia się Ky-- !
iiuanie kloizy po dwocli wie- -
ktcH zraniah poięgę meroicką
iMibia znalazta się więc wew-nątrz
państwa rzymskiego
W i -'-D7 cesarz Dioklecjan
podjął decyzję wycolania
rzymskich gariiionow z teie-n- u
Aliyki pozostawiając ioz-ne
skłócone ze sobą luuy
Około II wieku w Nubii po-jawił
się nowy i mało znany
w Instoin luu zwany Grupa
X Ludzie Grupy X utrzymali
się w Nubii cio czasu kiedy
Aubia przyjęła chrześcijań-stwo
obrządku koptyjskiego
które przybyło w VI w z iii-zancju- m
łącząc węzłem reli-gii
trzy królestwa w jeden or-ganizm
państwowy Nobację
e stolicą achoras Makunę i
Alodię jako Północną Środ-kową
i Południową Nobację
któia zależnie od źródła his-torycznego
podawana jest
lówniez jako Nobatia Noba-di- a
lub Nubia
W 040 r kontakt z Bizan-cjum
został nagle przeiwany
to przypisać należy nagłej
ekspansji Arabów Egipt któ-ry
był również chrześcijański
od 11 wieku został podbity i
fale nomadów arabskich w
łachmanach lecz z ogniem fa-natyzmu
w sercach popłynę-ły
na południe
Tu urywa się historia Nu-bii
Świat badając historię
ekspansji Aiabów ocknął się
w siedniowicczu w okresie
Wypraw Kiyzowych kiedy
to Islam panował niepodziel-nie
od Morza Śródziemnego
aż po 4 kataraktę W XIV w
siady chrześcijaństwa w Afry-ce
północnej zanikły zupełnie
wszędzie powstały meczety
które niejako stały się jej
symbolem O historii kryjącej
tajemnice siedmiu wieków
zapomniano z braku jakich-kolwiek
dowodów
WYBÓR
PROF MICHAŁOWSKIEGO
I nagle w 1961 roku zdarzył się "tud" Polska ekspe-dycja
archeologiczna odkopa-ła
w Faras maleńkiej wiosce
nubijskiej umiesczanej jo-dynie
na bardzo dokładnych
mapach lokalnych mury sta- -
i o-chrześcija- ńskiej katedry
Nieznane Faras skazane
wkrótce na zagładę przez spię-trzone
tamą asuańską fale Ni-lu
stało się sławne na cały
świat Sławne zarówno ze
względu na skarby archeolo-giczne
które kryły jej tere-ny
jak i na bezcenne doku-menty
histor}czne których
odkicie to dostarczyło
Ti zęba tu podkreślić głę-boką
wiedzę i niezwykłą in-tuicję
badawczą prol Miclia-towsiueg- o
kierownika pol-skiej
ekspeaycji naukowej
kioiy potiaiił wybrać na prze-sil
żeni kuku tysięscy kiiome-tio- w
kwadratowych miejsce
kiyjace skaiby archeologicz-ne
wybór piof Michałow-skiego
padł na pewien Kom
czyn wzgórze piaskowe nad
lzfką w miejscowości Faras i
J imego ludl r rozpoczęła
się kampania W pierwszych
tygodniach odkopano resztki
aiabskiej fortecy a pod niii
liczne bloki laraonskic i mu-l- y
nieroickie zbudowane czę-ściowo
z tych bloków Wycię-ty
w stoku korytarz wykopu
pogłębiał się i wydłużał mi-mo
uudnycn i niebezpiecz-nych
waiunków pracy: stoją-ce
na szczycie ruiny twicrazy
aiabskiej mogły się obsunąć
a lotny piasek bez przerwy
zasypywał wykop wgryzał się
w oy i pizemkał do płuc
trzeba było zabezpieczać wy-kop
i poszerzać jego wylot
pizez ciągłe odgarnianie osu-wającej
się nawierzchni
Wreszcie na głębokości 10
metiow natrationo na dziwną
piostokątną budowlę z kopu-i- ą
Okazato się ze był to gro-uowi- ec
Za nim wyłonił się za-l- ys
korytarza i ściany dwóch
kaplic wreszcie monumental-ny
mur stanowiący zewnętrz-ne
ściany ogromnego kościo-ła
Ze zdwojoną energią za-brano
się do oczyszczania z
piasku wnętrz kaplic i oto o-ez- om pracujących ukazał sit
widok o jakim każdy archeo-log
marzy po nocach: cudow-nie
zachowane dwa freski
ścienne jeden przedstawiają-cy
Michała-Archanioł- a drugi
Madonnę z Dzieciątkiem Na-tychmiast
rozpoznano styl ma-lowideł:
stanowiły one czystą
sztukę bizantyjską z okresu
największego rozwoju Zdra-dzały
pędzel dojrzałych mis-trzów
operujących nim z ca-łym
artyzmem znawstwem
iysunku i efektów kolorysty-cznych
Były to jednym sło-wem
skończone dzieła sztuki
Gdy oczyszczono do dna ka-plicę
z piasku na murze oka-zał
się napis w języku grec-kim
który stanowił modlitwę
za duszę zmarłego biskupa
jednego z wielu biskupów za-ginionego
w historii miasta
Paihoras obecnego Faras
stolicy Nobacji Odkryta
wkrótce później na ścianach
kaplicy słynna obecnie "Lista
biskupów" podaje lala epi-skopatu
poszczególnych dos-tojników
Oto więc przed oczy-ma
aicheologów pojawili się
ludzie i czasy o których do-tychczas
nic nie wiedziano
Dalszych danycli historycz-nych
dostarczyły następne
dwu-języczn- e grecko-koptyj- -
i skic inskrypcje na ścianach
I Na podstawie tych inskrypcji
[oraz fresków z których zna-leźną
część stanowią portrety
I biskupów i królów nubijskich
i fDocończcnic na sir 10)
POLSKA RZEZBIARM
Maria Pilarska rzcbiarka inic7ka i pracuje w AVindsor
Studia artystyczne ukończyła w Akademii Sztuk Pięknych
w Warszawie a nasiennie nracowala w Mediolanie u znako-mitego
artysty Marino Marini
W poprzednim roku wystawiała wraz z rzeźbiarzem Bcrlęm
Weirem w Amhcrlsburg a ubiegłego miesiąca wystawiała
w galerii DeUoicourt w Birmingham Mich
Na zdięciH artystka z synem Andrzejem w pracowni śrótl
kilku swoich prac wykonanych z różnych materiałów
in
mi
f
W
V
Ml